![تخمک کشی
تخمک کشی](http://dl.molisy.ir/wp-content/uploads/20210108/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D8%AA%D8%AE%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D8%B4%DB%8C-min.jpg)
پانکچر یا عمل تخمک گیری در واقع یک عمل سبک و کوتاه مدت هست که در پروسه درمان ناباروری و آی وی اف انجام می شود . در روش کمک باروری آی وی اف ، بعد از مصرف آمپولهای محرک تخمدان ، تعداد زیادی فولیکول که بستگی به ذخیره تخمدان دارد ، رشد کرده و وقتی به سایز مناسب رسیدند ، با تزریق امپول HCG اماده تخمک گیری می شوند .
وقتی مراحل آی وی اف و اماده سازی فولیکولها انجام شد باید عمل تخمک گیری انجام شود. لازم است زوجها از روز قبل از تخمک کشی ، اقدامات تشکیل پرونده و آزمایشات خاص را انجام داده و خانم بصورت ناشتا ( از شب ) در صبح روز تخمک گیری به مرکز ناباروری مراجعه کند . پانکچر یا تخمک گیری طی یک بیهوشی سبک و ده دقیقه ای انجام می شود . پزشک فوق تخصص ناباروری ، از طریق واژن بوسیله سوزنهای ظریف و مخصوص و تحت هدایت سونوگرافی وارد تخمدان شده و مایع داخل فولیکولها که حاوی تخمک هست کشیده شده و تحویل آزمایشگاه می شود. تخمکها پس ازجداسازی و شستشو و مراحل اماده سازی ، با اسپرم اماده ترکیب شده و جنین تشکیل می شود. در عمل میکرو اینجکشن ، اسپرم توسط سوزن های ظریف در زیر میکروسکوپ توسط جنین شناس آزمایشگاه وارد تخمک می شود.
بعد از اتمام تخمک کشی ، بیهوشی سریع برطرف می شود . ممکن است درد کمی در ناحیه لگن و تخمدانها احساس شود که با مصرف مسکن بهبود می یابد. بعد از دو سه ساعت ، انجام ترخیص از مرکز ناباروری بلامانع است . لازم است داروهای تجویز شده که شامل امپول پروژسترون است طبق دستور پزشک ، مصرف شوند. استراحت مطلق لازم نیست اما استراحت نسبی در 48 ساعت اول توصیه می شود.در صورتی که تحریک بیش از حد تخمدان ( OHSS ) اتفاق افتاده باشد ، مراقبت خاص لازم است و جنین ها باید فریز شده و در زمان مناسب به رحم اماده ، منتقل شوند.
سؤال بسیاری از زوجهای نابارور یا افرادی که قصد تعیین جنسیت به روش پی جی دی را دارند این هست که آیا تخمک کشی عوارضی دارد؟
بعد از پانکچر یا تخمک گیری معمولا عارضه خاصی رخ نمی دهد اما گاهی کمی خونریزی از عروق ریز تخمدان وجود دارد که ان هم جذب می شود . در صورت وجود درد، مصرف مسکن ساده با تجویز پزشک فوق تخصص نازایی بلامانع است.در صورت سندرم OHSS ممکن است تجمع مایع در لگن ایجاد شود که با یکسری اقدامات خاص جذب می شود. عمل پانکچر و تخلیه فولیکولها ، به کاهش عوارض و پیشگیری از ایجاد کیست در این موارد بسیار کمک میکند.
جنین های تشکیل شده در آزمایشگاه بعد از 5-3 روز اماده انتقال به رحم مادر هستند. عمل انتقال جنین یا کاشت جنین هم سرپایی و بدون درد در مرکز ناباروری صورت می گیرد. جنین ها توسط یک کاتتر نازک و ظریف از طریق واژن ، وارد رحم میشوند.تعداد جنین های منتقل شده بستگی به کیفیت جنین ها و گرید انها و سن خانم و… دارد.در صورتی که تعداد جنین ها زیاد باشد ، جنین های اضافه فریز شده و در آینده قابل انتقال هستند.تخمک کشی
عمل پانکچر یا تخمک گیری در مراکز ناباروری اصفهان ، از جمله مرکز ناباروری بیمارستان میلاد با بهترین و به روز ترین تجهیزات آزمایشگاهی و توسط تیمی از پزشکان مجرب فوق تخصص ناباروری انجام می شود.جهت کسب اطلاعات بیشتر از مراحل انجام آی وی اف و هزینه تخمک کشی در اصفهان از پزشک متخصص نازایی خود مشاوره بگیرید.
دکتر منصوره پژمان منش یکی از بهترین پزشکان فوق تخصص ناباروری و آی وی اف اصفهان می باشند . شما عزیزان می توانید جهت تعیین جنسیت ، بهترین درمان ناباروری و افزایش موفقیت آی وی اف به کلینیک ایشان مراجعه فرمایید.شماره های تماس: 36206186
09383657786
بدلیل بی نظمی و کاهش تخمک گذاری ، افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان ، سبت به سایر خانمها با تأخیر باروری و یا نازایی بیشتری مواجه می شوند . … ادامه مطلب
اگر مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم بسیار زیاد و یا تحرک اسپرم ها بسیار کم باشد ، میکرواینجکشن بهترین گزینه خواهد بود. … ادامه مطلب
در صورت ایجاد هر گونه انسداد در لوله ها ویا کاهش تحرک و آسیب به لوله های رحمی ، عملکرد لوله ها مختل شده و باعث می شود لقاح و یا حرکت سلول تخم به داخل رحم صورت نگیرد . … ادامه مطلب
دکتر منصوره پژمان منش
رتبه برتر بورد تخصصی جراحی زنان و زایمان
فلوشیپ فوق تخصصی ناباروری، IVF و لاپاراسکوپی از دانشگاه علوم پزشکی تهران
عضو انجمن باروری وناباروری ایران ( ISRM )
مسؤول فنی مرکز ناباروری بیمارستان فوق تخصصی میلاد اصفهان
دوره جراحی زیبایی زنان
اصفهان ، دروازه شیراز ، ابتدای چهارباغ بالا ، کوی بهار آزادی ، مجتمع بهار ، طبقه دومتلفن : 36206186 – 09383657786
دکتر سهیلا عارفی
دارای فلوشیپ ناباروری از انگلستان ،
بورد تخصصی زنان و زایمان از دانشگاه علوم پزشکی تهران ،
دکترای پزشکی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران
در حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد زوجها نابارور هستند و در اغلب موارد نیاز است از روشهای کمک باروری که در اصطلاح علمی به آنها Assisted Reproductive Techniques یا بهاختصار ART میگویند استفاده شود. روشهای کمک باروری انواع بسیار زیاد دارند که از بسیار ساده شروع و به بسیار پیچیده ختم میشوند. باید دانست که هر زوجی نیازهای مخصوص به خودشان را دارند و باید روش مناسب همان زوج را به آنها پیشنهاد کرد.
IVF مخفف کلمه In Vitro Fertilization و به معنای لقاح خارج رحمی است.میکرو اینجکشن یا ICSI مخفف کلمه Intra Cytoplasmic Sperm Injection است که ترجمه فارسی آن تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم است.
ICSI و IVF مانند IUI از روشهای کمک باروری (ART) هستند ولی برخلاف آییوآی (IUI) که در آن اسپرمهای مرد توسط لولهای وارد رحم خانم میشوند، در IVF و ICSI تخمک خانم با اسپرم مرد در خارج از بدن و در محیط آزمایشگاه باهم ترکیبشده و پس از لقاح، جنین حاصله در داخل رحم خانم گذاشته میشود.
تفاوت IVF و ICSI در نحوه لقاح یافتن تخمک است. در IVF اسپرم در معرض تخمک قرار داده میشود تا خودش وارد تخمک شود درحالیکه در ICSI اسپرم با سوزن مخصوص به داخل تخمک وارد میشود.
تکنیک ICSI برای اولین بار در بلژیک و در سال 1992 برای درمان ناباروری مردان استفاده شد که موفقیت ناشی از آن تحول عمدهای در درمان ناباروری با علل مردانه ایجاد نمود. خصوصاً در مواردی که امکان انجام تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) و لقاح خارج رحمی (IVF) وجود نداشته و یا نتایج لقاح در سیکلهای IVF قبلی منفی بوده باشد؛ استفاده از این روش میتواند امیدهای تازهای در زوجین برای موفقیت ایجاد نماید. معمولاً این روش در بیمارانی که اسپرم آنها ازنظر تعداد و شکل دارای کیفیت پایینی است مورداستفاده قرار میگیرد.
در تمام مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد، مانند بسته بودن لولههای رحمی، چسبندگیهای حفره لگنی، تعداد کم اسپرم و تحرک پایین اسپرم از روش ICSI استفاده میشود.تخمک کشی
بهطورکلی میتوان عمل ICSI را به پنج مرحله تقسیم کرد:مرحله اول: تحریک تخمکگذاریمرحله دوم: جمعآوری تخمکهامرحله سوم: تهیه و آمادهسازی اسپرممرحله چهارم: لقاح و رشد جنین در محیط آزمایشگاهمرحله پنجم: انتقال جنین به داخل رحم
با تجویز داروهای محرک تخمکگذاری در تخمدانهای بیمار، تعداد زیادی فولیکول حاوی تخمک رشد میکنند. در حالت طبیعی در هر سیکل قاعدگی تعدادی از فولیکولهای تخمدان شروع به رشد کرده ولی در مسیر رشد، تنها یکی از فولیکولها به مرحله بلوغ کامل رسیده و در فرآیند تخمکگذاری از تخمدان رها میشود و بقیه در این مسیر تحلیل رفته و از بین میروند. ولی با تجویز داروهای باروری تعداد بیشتری از فولیکولهای تخمدان رشد یافته و به بلوغ نهایی میرسند و زمینه برای جمعآوری تعداد تخمک بیشتر فراهم میآید. با افزایش تعداد تخمکهای جمعآوریشده تعداد جنینهای حاصل افزایشیافته و درنهایت شانس باروری افزایش مییابد. برای تحریک تخمدانها از هورمونهای مختلفی بهصورت دارو استفاده میشود تا چندین فولیکول در تخمدان بالغ شوند. فولیکولها کیسههای پر از مایعی در تخمدان هستند که تخمک در آن رشد میکند و بالغ میشود. تحریک تخمدان با استفاده از هورمون تحریککننده فولیکولی (FSH) انجام میشود که بهشکل خوراکی و یا تزریقی به بیمار داده میشود. داروهای تحریک تخمکگذاری در پروتکلهای مختلفی به بیماران داده میشود که این پروتکلها بر اساس سن و وضعیت بیمار متفاوت است، این داروها ممکن است بهتنهایی یا در ترکیب باهم استفاده گردند.
در اغلب اوقات داروهای تحریک تخمکگذاری طی یک دوره ۱۰ تا 14 روزه داده میشود. داروهایی که برای تخمکگذاری استفاده میگردد، شامل سوپرفکت، گنادوتردپین انسانی (HMG)، هورمون محرک فولیکول (FSH)، هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) و گنادوتروپین جفتی انسان (HCG) است. این داروها ممکن است بهتنهایی یا در ترکیب باهم استفاده گردد. داروهای تحریک تخمکگذاری معمولاً از روز اول تا سوم سیکل قاعدگی بر اساس برنامه درمانی شروع میشود و از روز ششم با استفاده از سونوگرافی سریال و آزمایش خون روزانه، فولیکولهای بالغ شناسایی میشوند. درنهایت برای رسیدگی کامل تخمک و آزاد شدن آنها، هورمون HCG تزریق میشود. حدود ۳۶ الی ۳۸ ساعت بعد از تزریق HCG، تخمکگذاری رخ خواهد داد. این امر به تیم تخصصی IVF اجازه میدهد که زمان مناسب کشیدن یا آسپیراسیون تخمک (عمل پانکچر) را تعیین کنند.
مرحله بعدی پس از هورمون درمانی، گرفتن تخمک (عمل پانکچر) است. با تحریک تخمکگذاری تخمدانها بهاندازه یک پرتقال متوسط بزرگشده و معمولاً در نزدیکی دیواره واژن قرار میگیرند. این امر کمک میکند که پزشک تحت بیهوشی عمومی یا موضعی از طریق دیواره واژن تخمکها را از تخمدان جمعآوری نماید. عمل پانکچر غالباً با کمک مشاهدات سونوگرافی از طریق واژن (مهبل) انجام میشود. در این روش از مسیر واژینال با سوراخ کردن فولیکولها، محتوای آنها که تخمک و مایع فولیکولی است خارج میگردد. پزشک درحالیکه وضعیت تخمدان را در صفحه تلویزیونی سونوگرافی تحت نظر دارد یک سوزن بلند را از طریق واژن وارد تخمدان نموده و تخمکهای بالغ را بهوسیله پمپ مکش جمعآوری مینماید. در بعضی موارد استخراج تخمک از طریق لاپاراسکوپی انجام میگیرد. لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که معمولاً نیاز به بیهوشی عمومی دارد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ قادر به مشاهده تخمدانها و لولههای رحمی میشود و مستقیماً از تخمدان، با استفاده از دستگاه مکنده، فولیکولها را تخلیه مینماید.
صبح روز جمعآوری تخمکها، مایع منی از همسر بیمار تهیه و پس از شستشو و آمادهسازی، اسپرمهای سالم و بسیار فعال جدا میشوند.
در روش ICSI ابتدا سلولهای دور تخمک به کمک آنزیم جدا میشود، سپس اسپرم با سوزن مخصوص با کمک میکروسکوپهای بسیار پیشرفته به داخل تخمک تزریق میشود. در روش IVF اسپرمها و تخمکها در مجاورت یکدیگر در محیطهای کشت جنین در طول شب در انکوباتور CO2 که شرایطی مانند رحم مادر فراهم میکند، در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد قرار میگیرند تا اسپرم خودش وارد تخمک شده و آن را بارور کند.
به تخمک لقاح یافته، جنین گفته میشود. جنین تکسلولی شروع به تقسیم میکند و یک جنین چند سلولی ایجاد میشود. در هر دو روش صبح روز بعد در صورت لقاح برای مدت ۲۴ ساعت دیگر جنینها داخل انکوباتور قرار میگیرند تا به مرحله چهار تا هشت سلولی برسند و آماده انتقال به رحم مادر گردند. تشکیل شدن جنین و تعداد و کیفیت آنها بستگی به تعداد و کیفیت تخمک و اسپرم دارد.
این مرحله روش پیچیدهای نیست و بدون بیهوشی هم انجام میشود. در این روش جنینها در یک وسیله لولهای شکل نازک قرار میگیرند و از مسیر واژینال به رحم منتقل میشوند.
جهت افزایش شانس بارداری، بیش از یک جنین درون رحم قرار داده میشود که این رویکرد گاه منجر به چندقلوزایی میگردد. بروز چندقلوزایی به سن مادر (در زنان جوانتر احتمال چندقلوزایی بیشتر است) و تعداد جنینهای انتقالیافته بستگی دارد. در یک خانم ۲۰ تا ۲۹ ساله، با سه جنین انتقالیافته، احتمال چندقلوزایی ۴۶ درصد است.
در موارد خاصی که انتقال جنین از راه واژینال مقدور نیست یا به صلاحدید پزشک، انتقال جنین ممکن است با کمک لاپاراسکوپی انجام یابد که به این روش ZIFT گفته میشود. بسته به شرایط رحم، سن زن و کیفیت جنینها، تعداد مناسبی از آنها (حداکثر تا چهار جنین) به داخل رحم زن انتقال داده میشوند.
معمولاً فرد دو ساعت بعد از انتقال جنین از مراکز درمانی مرخص میشود. در بیشتر مراکز به افراد توصیه میشود طی سه تا چهار روز پس از انجام عمل فعالیت شدید که منجر به خستگی مفرط شود نداشته باشند، در منزل استراحت نسبی داشته، از انجام فعالیتهای سنگین خودداری کرده و ترجیحاً از توالت فرنگی استفاده نمایند. پس از گذشت 15 تا 17 روز از انتقال جنین، مقدار هورمون HCG موجود در خون بیمار اندازهگیری میشود، افزایش این هورمون اولین نشانهی بارداری است.
درصورتیکه تعداد جنینهای تشکیل یافته زیاد باشد (و یا در موارد خاص همچون خطر تحریک بیشازحد تخمدان، خونریزی واژینال در هنگام انتقال یا قبل از آن و یا وجود ضایعاتی چون پولیپ و میوم در رحم که عمل انتقال را دچار مشکل نماید)، به تشخیص جنینشناس و متخصص زنان، تعدادی از جنینها در صورت رضایت زوجین فریز میشوند و چنانچه برای بار دیگر نیاز به تکرار سیکل درمانی وجود داشته باشد، تعدادی از جنینهای منجمد شده از حالت انجماد خارج شده و به رحم مادر منتقل میگردند و در دورههای بعدی درمان، پروسهی تحریک تخمدان و جمعآوری تخمکها حذف خواهد شد.
هورمون پروژسترون نقش مهمی در لانه گزینی جنین در رحم و تداوم بارداری دارد. این هورمون از طرفی باعث استحکام لایههای رحم شده و از سوی دیگر انقباضات رحمی را کاهش میدهد. لذا تزریق پروژسترون و استفاده از شیاف واژینال آن باید بهطور منظم، با دستور پزشک در طول بارداری ادامه یابد. پس از انجام دومین آزمون بارداری در صورت اطمینان کامل از عدم وقوع حاملگی لازم است مصرف آن با دستور پزشک قطع شود.
همه مراکز درمان ناباروری و نازایی امیدوارند که همه زوجهایی که لقاح خارج رحمی انجام میدهند، با موفقیت و سلامتی بچهدار شوند. بااینوجود، میزان موفقیت این روش در پیشرفتهترین مراکز جهان نیز کمتر از 40 درصد است. میزان موفقیت در ایالاتمتحده آمریکا در هر بار لقاح خارج رحمی، به شرح زیر است:
بر اساس نتایج اعلامشده در انجمن جنینشناسی و تولیدمثل اروپا (ESHRE)، درصد موفقیت در حاملگی در سال ۲۰۱۰ با استفاده از روش میکرواینجکشن ۳۲/۱ درصد بوده است.
بااینوجود، جای نگرانی نیست، چراکه کارشناسان میکوشند دلایل شکست را ریشهیابی کنند و با انجام دوباره روند لقاح آزمایشگاهی، سرانجام شادکامی را برای زوجها به ارمغان آورند.
%PDF-1.5
%
1 0 obj
>>>
endobj
2 0 obj
>
endobj
3 0 obj
>/Font>/XObject>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/Annots[ 26 0 R 27 0 R] /MediaBox[ 0 0 612 792] /Contents 4 0 R/Group>/Tabs/S/StructParents 0>>
endobj
4 0 obj
>
stream
x}ۮeŒ;yPI7-~:Dshl1ƈk]kRU1gμ=Ffz?~Wo~w__}տ|Ͽ|WOW|kO҃rOjys^^AXNCiZfU?R.zi{O6z4{˻1i[%i]>;#x>BÞ
NkzwNH9wRVAU_#(Uo}hj~0W_](,56.gvC}-=xAM;ۂYj>a0ԇ͐DCl$jrLujRc7?MU$U=%
95K=NO_>dy+0tVV-
=|YuI^[>T24|tILc
t{:9h0&,×ʆ>H;fwEPu
ZJ/|ѨUK`5>tD@chmX0tc%4=EdR/0VZWs)
KAij}W:f,k5/ڱuC4=gthl?A54n0ܩq[mՀʠ_|
ÀhvpF.V~p360}6}TR rU;Bx%KzaˮS.ڄY+KƎ]s
:+ӭ}4u:s6*1Y#v>F~=rA$ir.JXߺaUY|YFWM[(aXLuq*’Q&KNYrR
H?Mݑh3&_Զx4wZ)TZWD۞+?GWXvjfS,fz{A’=|{C}#T͂uLNXSkЌ’*.;t:3ûxua*뤳Kg&q##cY
21h
>W,1}0kVީܢ1314^B#.㠯IR}?sNRs6RNU.%iƽOwJ:c3$fP
P
عمل برداشتن تخمک معمولاً تحت بیهوشی سبک (داروهای آرامبخش و مسکن) انجام میشود و شما هیچ دردی حس نمیکنید. در حالت کلی تخمکها قبل از شروع تخمکگذاری و 34 تا 36 ساعت بعد از تزریق HCG برداشته میشوند. برای این کار معمولاً از سونوگرافی واژینال (داخلی) استفاده میشود. در این روش یک پروب اولتراسوند که یک سوزن به آن متصل است وارد واژن میشود. پزشک از اولتراسوند برای مشاهده تخمدانها و تشخیص محل فولیکولها استفاده میکند.
سپس تخمکها از طریق سوزنی که به یک دستگاه ساکشن متصل است از فولیکولها جدا میشوند. به این ترتیب که سوزن مربوطه فولیکولها را سوراخ میکند، سپس برای برداشتن تخمک و مایع درون فولیکول از یک ساکشن ضعیف استفاده میشود. در مدت چند دقیقه، چندین تخمک قابل برداشت هستند.
پس از برداشتن تخمکها، ممکن است دل درد، احساس پُری یا فشار داشته باشید. در مرحلۀ بعد یک جنینشناس، مایع را بررسی کرده و تخمک را پیدا میکند. سپس تخمکهای بالغ در یک مایع مغذی (محیط کشت) نگهداری شده ودر روش ivf به منظور بارور شدن در کنار اسپرم ها قرار می گیرند و در روش میکرواینجکشن (ICSI) اسپرم داخل تخمک تخمک تزریق می شود.
اگر عمل تحت بیهوشی انجام شود، احتمالاً از شما خواسته میشود که حدود 8 تا 10 ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. همچنین از شما خواسته خواهد شد که در روز عمل لنز، جواهرات، آرایش و لاک ناخن نداشته باشید. متخصص بیهوشی یا پرستار، پیش از عمل به منظور دریافت برخی اطلاعات پزشکی شما را ملاقات میکند. در اتاق عمل نیز از طریق تزریق داخل وریدی یا استنشاق، داروی بیهوشی به شما داده میشود.
پس از برداشتن تخمک، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مکملهای پروژسترون را به شکل قرصهای خوراکی، تزریق و یا شیاف واژن مصرف نمایید بدین منظور که دیوارۀ رحم آماده لانهگزینی شود. همچنین پزشک داروهایی شامل آنتیبیوتیک برای پیشگیری از عفونت (به منظور کاهش التهاب در اندامهای تناسلی) تجویز میکند. بسیار مهم است که این داروها دقیقاً به شیوهای که تجویز شدهاند استفاده شوند. توجه داشته باشید که در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، پزشک خود را مطلع کنید:
دمای بدن بالاتر از 38 درجه سانتیگراد
درد شدید شکمی یا متورم شدن شکم
حالت تهوع شدید یا استفراغ بیوقفه
خونریزی شدید واژن (خونریزیهای کم، طبیعی است)
مشکل در دفع ادرار یا دفع ادرار دردناک
ضعف کردن یا سرگیجه
…
…
تخمک کشی
…
…
نام ایمیل و وب سایت های من در این مرورگر برای دفعه بعد که دیدگاه درج می کنم، ذخیره کنید.
مرکز گردشگری و سلامت حلال ، ارائه دهنده جدمات جامع توریسم درمانی در ایران. شما از بدو شروع درمان زیر نظر متخصصان ما هستید و همچنین در کلیه مراحل ما نیز درکنار شما هستیم. شما می توانید گردشگری و سلامت را با بهترین مراکز درمانی، و گردشگری ایران با ما تجربه کنید.
ایران، مازندارن، ساری موبایل : 09112270373 فاکس : 01133270428
کارت ورود به جلسه آزمون فلوشیپی ناباروری که پنجشنبه نهم مردادماه 99 در پژوهشگاه رویان برگزار خواهد شد ساعت هشت ونیم صبح (نیم ساعت قبل از آزمون) همان روز و در همان مکان برگزاری آزمون توزیع خواهد شد.
جمعی از متخصصان جنینشناسی پژوهشگاه رویان با هدف کاهش خطرات بالقوه ویروس کووید-19 برای مراجعان، پرسنل آزمایشگاه، همکاران خدمات، افراد جامعه و حفظ منابع محیطی گایدلاین(راهنما) جامعی را تدوین کردهاند که حرکت در چارچوب این راهنما میتواند در جهت اهداف یاد شده ما را به نتایج آن رهنمون سازد. برای دریافت فایل این راهنما روی لینک زیر کلیک کنید:
دریافت فایل
تولید مدل حیوانی جدید برای مطالعه باززایی عضلاتضایعات عضلات اسکلتی یکی از معمولترین عوارض جسمانی در سراسر جهان است که هزینه درمانی قابل توجهی را به نظام سلامت تحمیل میکند. این مسئله که نوزایی (regeneration) عضله رویکرد مناسبی برای ترمیم ضایعات عضلانی و درمان مبتلایان است، بهطور گسترده مورد پذیرش پژوهشگران و متخصصان این حوزه قرار گرفته؛ با این وجود، سازو کار ترمیم ضایعات عضلانی چندان شناخته شده نیست. ساختار عضله و ژن هایمرتبط با عضلات بین انسان و گورخر ماهی شباهت بسیار دارند، بنابراین میتوان از گورخرماهی به عنوان حیوان مدل آزمایشگاهی برای مطالعه سازوکار باززایی عضلات استفاده کرد. با توجه به نگهداری آسان و کمهزینه، مطالعه آسان و دوره زندگی کوتاه، استفاده از گورخر ماهی می تواند مطالعه برروی باززایی عضلات را تسهیل و تسریع کند. به منظور ایجاد یک مدل آزمایشگاهی مناسب ضایعات عضلات اسکلتی از گورخر ماهی، دکتر حسین پور قدم یاری، دکتر یاسر تهمتنی، دکتر علی ایپاکچی عظیمی، دکتر شهرام عیسی بیگی و همکارانشان در دانشگاه کرمان، پژوهشگاه رویان، دانشگاه آزاد اسلامی بابل و دانشگاه علوم پزشکی ویسکانسین آمریکا، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن از ترانسپوزون Tol استفاده شد تا پروتئینی ادغام کننده متشکل از یک پروتئین فلورسانت سیان و نیتروداکتاز تحت کنترل آغازگر mylpfa، در بدن ماهیها تولید شود. ترانسپوزن قطعهای از DNA است که میتواند محل خود را در طول ژنوم تغییر دهد و از آن برای ایجاد جهش یا اصلاح آن در ماده ژنتیک استفاده میشود.نتایج این پژوهش که در مجله بینالمللی Molecular Biology Research Communications به چاپ رسیده است نشان داد، استفاده از مترونیدازول در لارو گورخرماهیهای دستکاری شده با ترانسپوزون یادشده موجب ایجاد آسیب عضلانی میشود. همچنین نشان داده شد، توان ترمیمی لارو های دستکاری ژنتیکی شده، سه روز پس از توقف استفاده از مترونیدازول، آسیب ایجاد شده را ترمیم میکند.روی هم رفته، نتایج این پژوهش نشان داد گورخرماهیهای دستکاری شده به کمک ترانسپوزون Tol میتوانند مدل مناسبی برای مطالعه آسیب و ترمیم در عضلات اسکلتی باشند.
بازبرنامهریزی اپیژنتیکی سلولهای سرطان پانکراس تومورزایی آنان را کاهش میدهدسرطان سلولهای مجاری پانکراس (Pancreatic ductal adenocarcinoma) بر اثر انباشت تغییرات چندگانه ژنتیکی در سلولها ایجاد میشود. با این وجود، بروز سرطان در سلول ها به تغییرات اپی ژنتیکی نیز وابسته است. به بیان ساده، اپیژنتیک تنظیماتی است بر سطح ماده ژنتیک که بیان یا عدمبیان ژنها را تنظیم میکند. بهمنظور شناخت قطعی تغییرات اپیژنتیکی که منجر به تومورزایی در سلولهای سرطانی میشود، دکتر مرضیه ابراهیمی، ریحانه خوشچهره، دکتر الکساندرا آیچر و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، مرکز تحقیقات ملی سرطان اسپانیا و دانشگاه سیدنی استرالیا، طی پژوهشی از تکنولوژی بازبرنامهریزی سلولها برای معکوس کردن تغییرات اپیژنتیکی استفاده کردند. در این پژوهش از سه روش برای بازبرنامهریزی سلولهای سرطانی مجاری پانکراس در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد؛ 1. انتقال عوامل یاماناکا به سلولها با کمک ویروس، 2. انتقال عوامل پرتوانی در سطح ژن یا به کمک میکروRNAها یا 3. استفاده از انتقال دهندههای اپیزومال به عنوان روشی مطمئنتر بدون اختلاط با ماده ژنتیکی سلول. صحت باز برنامه ریزی به وسیله رنگ آمیزی ایمنی، رنگ آمیزی با آلکالین فسفاتاز و سنجش ژن (Real Time PCR) ارزیابی گردید.نتایج این پژوهش که در مجله بینالمللی oncogene به چاپ رسیده است، نشان داد، القا بهوسیله انتقالدهندههای اپیزومال موثرترین روش برای بازبرنامهریزی سلولهای سرطانی مجاری پانکراس و سلولهای فیبروبلاستی (به عنوان گروه کنترل) است. نتایج این پژوهش نشان میدهد، سلولهای حاصل از بازبرنامهریزی از نظر عملکرد کاملا با سلولهای والد خود متفاوتند و سرطانزایی آنها، چه در شرایط آزمایشگاهی و چه در بدن حیوان مدل، به شدت کاهش یافته است. از آنجا که تغییرات اپیژنتیک درست کمعلت بخشی از تومورزایی و تهاجمی بودن سلولهای سرطان پانکراس است، یافتههای این پژوهش نشان میدهد استفاده از تعدیل کنندههای اپیژنتیکی میتواند وضعیت خطیر مبتلایان به سرطان پانکراس را کاهش دهد.تخمک کشی
استفاده همزمان از تزریق سلولهای بنیادی عصبی و لیتیمکلراید برای درمان ضایعات نخاعی در حیوان مدل آزمایشگاهیروشهای درمانی متعددی برای بهبود ضایعات نخاعی مورد استفاده قرار گرفته و از آن میان، استفاده از سلولهای بنیادی امیدوار کنندهتر بوده است. برای پاسخ به این سوال که آیا استفاده از سلولهای بنیادی عصبی در کنار لیتیم کلراید میتواند زندهمانی، تقسیم و تمایز سلولها را در حیوان مدل آسیب نخاعی تسهیل کند یا خیر، دکتر سحر کیانی، آتیه محمد شیرازی، هدی صدرالسادات، زهرا نقد آبادی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن نخست آسیب نخاعی در حیوانات مدل آزمایشگاهی ایجاد شد و به دنبال آن سه گروه آزمایشی شامل: گروه کنترل (بدون دریافت درمان)، گروه دریافت کننده لیتیم کلراید و گروه دریافت کننده لیتیم کلراید و سلولهای بنیادی، در نظر گرفته شد. در تمام گروهها توان حرکتی حیوانات مدل ارزیابی گردید تا از میزان بهبود حرکتی در کنار ارزیابیهای بافت شناسی برای محاسبه میزان موثر بودن درمان، استفاده شود. نتایج این پژوهش که در مجله بینالمللی Cellular Physiology به چاپ رسیده است، نشان داد، در گروه دریافتکننده سلولهای بنیادی و لیتیمکلراید و همچنین در گروه دریافت کننده لیتیمکلراید به تنهایی، بهبود توان حرکتی به شکل معنیداری روی داده بود. علاوه بر این، بررسیهای بافتشناسی نشان داد، سلولهای بنیادی پیوندشده به نخاع، قادر به تمایز و مهاجرت در طول نخاع هستند. همچنین ارزیابیها نشان داد، سلولهای بیانکننده نستین در گروه دریافتکننده لیتیمکلراید به تنهایی، به شکل معنیداری بیشتر از دو گروه دیگر تقسیم شده بودند. نتایج این پژوهش نشان داد، استفاده همزمان از سلولهای بنیادی عصبی و لیتیمکلراید، یا لیتیمکلراید به تنهایی میتواند باعث بهبود در آسیب نخاعی شود.
روشIVF، با سابقهترین شکل از روشهای کمک باروری (ART) است که پس از تحریک تخمدان ها و تخمک گذاری، تخمکها و اسپرم دریافت و لقاح در خارج از رحم انجام شده و پس از تشکیل جنین در محیط آزمایشگاه، جنین به داخل رحم منتقل می شود.
معمولاً در مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله های رحمی و چسبندگی لگنی و یا تعداد کم و تحرک پایین اسپرم، از این روش برای لقاح استفاده می شود. همچنین در مواردی که سایر درمان های ساده تر از قبیل تحریک تخمک گذاری و یا عمل IUI (تلقیح داخل رحمی) ناموفق باشد، زوجین کاندید عملIVF می شوند. در طول یک سیکلIVF، تخمکهای بالغ از تخمدانها برداشته شده و در محیط آزمایشگاهی در مجاورت با اسپرم شوهر قرار داده میشود تا باروری تخمک و عمل لقاح انجام شود. سپس تخم بارور شده در شرایط مناسب کشت داده شده و پس از انجام تقسیمات جنینی در رحم مادر قرار داده میشود. بر حسب مراحل تکاملی جنین و شرایط رحم مادر، جنین در روز 3-2 یا 6-5 پس از تخمک گیری، به رحم منتقل میگردد.
IVF یا لقاح مصنوعی برای اولین بار در دنیا در سال ۱۹۷۸ در انگلستان توسط دکتر رابرت ادواردز انجام شد که جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۰ برای وی به ارمغان آورد. لوئیزی براون، کودک حاصل از این لقاح در ۲۵ ژوئیه ۱۹۷۸ به دنیا آمد.
تخمک کشی
موارد كاربرد IVF
اقدامات درمانی
مراحل IVF
مراقبت های پس از IVF
عوارض و خطرات عمل IVF
میزان موفقيت IVF
عدم موفقیت IVF موارد شکست مکرر
فريز جنين
موارد كاربرد IVF
به طور کلی در تمام مواردي كه شرايط رسيدن اسپرم به تخمك در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله هاي رحمي، چسبندگي هاي حفره لگني، تعداد كم اسپرم و تحرك پايين اسپرم از روش IVF استفاده مي شود.
اقدامات درمانی
مراحل IVF
به طور کلی مراحل انجام عمل IVF را میتوان به شش مرحله تقسيم کرد:
1. تـحریک تخمدان و بـررسی رشد فـولیکول ها
در این مرحله با انجام سونوگرافی، سنجش هورمونی و همچنین هورمون درمانی، تخمدان ها برای رشد چندین تخمك مناسب تحریک می شوند. معمولاً با تجويز داروهای محرک تخمکگذاری در تخمدانهای خانم، تعداد زيادی فوليکول حاوی تخمک رشد میکنند. بطور طبیعی در هر دوره قاعدگی تعدادی از فوليکولهای تخمدان شروع به رشد کرده ولی در مسير رشد فقط يکی از فوليکولها به مرحله بلوغ کامل می رسد که در مرحله تخمکگذاری از تخمدان رها میشود و بقيه تخمک ها در اين مسير تحليل و از بين می روند. اما با مصرف داروهای تجویز شده جهت باروری، تعداد بيشتری از فوليکولهای تخمدان رشد می یابند و به بلوغ نهايی میرسند که باعث فراهم شدن شرایط جهت جمعآوری تعداد تخمک بيشتر می شود.
با افزايش تعداد تخمکهای جمع آوری شده، تعداد جنينهای به وجود آمده نیز بیشتر می شود که همین امر باعث افزایش شانس باروری می شود.
هورمونهای مختلفی برای تحريک تخمدانها به صورت دارو تجویز میشود تا چندين فوليکول در تخمدان بالغ شوند. فوليکولها کيسههای پر از مايعی در تخمدان هستند که تخمک در آن رشد مییابد و بالغ میشود.
داروهای تحريک تخمکگذاری در پروتکلهای مختلفی به بيماران داده میشود که اين پروتکلها بر اساس سن و وضعيت بيمار متفاوت است اين داروها ممکن است به تنهايی يا در ترکيب باهم استفاده گردند.
معمولاً تحريک تخمدان با استفاده از هورمون تحريککننده فوليکولی (FSH) انجام میشود که به صورت خوراکی و يا تزريقی به بيمار داده میشود.
در بیشتر مواقع داروهای تحريک تخمکگذاری در طی يک دوره ۱۰ روزه داده میشود. داروهايی که جهت تخمکگذاری استفاده میگردد شامل سوپرفکت (یا داروهای دیگر در اين رده مانند لپرون، آنتاگون، ستروتاید)، گنادوتردپين انسانی (HMG)، هورمون محرک فوليکول (FSH)، هورمون آزادکننده گنادوتروپين (GnRH) و گنادوتروپين جفتی انسان (HCG) میباشد. اين داروها ممکن است به تنهايی يا در ترکيب باهم استفاده گردد. از شایع ترین عوارض این دارو ها سر درد, حالت برافروختگی چهره و خشکی واژن است.
داروهای تحريک تخمکگذاری به طور معمول از روز دوم يا سوم دوره قاعدگی بر اساس برنامه درمانی شروع میشود و از روز هشتم با استفاده از سونوگرافی سريال تخمدان (با فاصله یک روز در میان یا روزانه) و آزمايش خون روزانه (استروژن و LH)، فوليکولهای بالغ شناسايی میشوند. در آخر برای رسيدگی کامل تخمک و آزاد شدن آنها، هورمون HCG تزريق میشود. معمولاً تخمکگذاری حدود ۳۶-۳۸ ساعت بعد از تزريق HCG، صورت می گیرد. اين اتفاق به پزشک و تيم تخصصی IVF اجازه میدهد که زمان مناسب جهت کشيدن يا آسپيراسيون تخمک (عمل پانکچر) را تعيين کنند.تخمک کشی
2. جمع آوری تخمکها (عمل پانکچر یا تخمک کشی)
پس از هورمون درمانی، یعنی تحریک مناسب تخمدان ها و تزریق داروی محرک تخمک گذاری(hCG) ، زمان مناسب برای استخراج تخمک ها یا عمل پانکچر از طریق واژن با کمک سونوگرافی است (حدود ۳۶ تا ۳۸ ساعت پس از تزريق). با تحريک تخمکگذاری، به طور معمول تخمدانها به اندازه پرتقال بزرگشده و در نزديکی ديواره واژن قرار میگيرند. اين اتفاق کمک میکند تا پزشک تحت بيهوشی موضعی یا عمومی از طريق ديواره واژن، تخمکها (محتوای فولیکول ها) را از تخمدان جمعآوری نمايد. گرفتن تخمک (عمل پانکچر) تحت کنترل سونوگرافی واژینال و از طريق واژن (مهبل) انجام میشود.
در اين روش، پزشک درحالي که وضعيت تخمدان را از مانیتور سونوگرافی، کنترل می کند، از طریق واژينال با کمک یک سوزن بلند که متصل به دستگاه ساکشن (مکش) است، وارد تخمدان شده و فوليکولها را سوراخ و محتوای آنها که تخمک و مايع فوليکولی است را خارج مینمایند.
در برخی موارد اگر تخمدانها از طریق سونوگرافی واژینال قابل دستیابی نباشند، ممکن است از لاپاروسکوپی برای هدایت سوزن و عمل تخمک کشی استفاده شود. لاپاراسکوپی يک متد جراحی است که به طور رایج با بيهوشی عمومی همراه است. پزشک در اين روش با استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ می تواند تخمدانها و لولههای رحمی را مشاهده نماید و مستقيماً از تخمدان، محتوای فوليکولها را با استفاده از دستگاه مکنده (ساکشن)، تخليه نمايد.
مراقبت های پس از عمل برداشتن تخمک
ممکن است پزشک داروهایی شامل آنتیبیوتیک به منظور پیشگیری از عفونت (به منظور کاهش التهاب در اندامهای تناسلی) تجویز نماید. باید توجه داشت که این داروها دقیقاً به شیوهای که توصیه شدهاند استفاده شوند. باید دقت کرد که در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، با پزشک معالج مشورت شود :
3. تهيه و آماده سازی اسپرم
مايع منی شوهر، در همان روز جمعآوری تخمکها، درخواست می شود که پس از تهیه، شستشو و آماده سازی شده و اسپرمهای سالم و بسيار فعال با بالاترین کیفیت و تحرک از آن جدا میشوند.
برخی از مردان نمی توانند اسپرم کافی را از خود تخلیه نمایند. بنابراین با استفاده از روش های خاصی مقدار اسپرم مورد نظر را از داخل بیضه مرد توسط سوزن تخلیه می کنند.
پيشنهاد می شود برای افزایش بيشترين تعداد اسپرم سالم و متحرك در نمونه مايع مني، مرد حداقل 84 ساعت (حداکثر 5 روز) قبل از زمان خارج كردن سلولهاي جنسي از انزال خودداري كند.
4. لقاح و رشد جنين در محيط آزمايشگاه
در این مرحله، اسپرم شوهر در کنار تخمک خانم در ظرفی ریخته می شود. معمولا تعداد 150000 اسپرم به ازای هر تخمک (اووسیت) و در صورتی که علت ناباروری مرد باشد، از 500000 اسپرم به ازای هر تخمک استفاده می کنند.
اگر اسپرم سالم و فعال مرد کافی باشد، اسپرمها و تخمکها در مجاورت يکديگر در محيط های کشت جنين در طول شب در انکوباتور CO2 که شرايطی مانند رحم مادر فراهم میکند، در دمای ۳۷ درجه سانتی گراد قرار میگيرند تا اسپرم خودش وارد تخمک شده و آن را بارور کند. حدود 12 تا 18 ساعت پس از انجام لقاح، نتیجه بررسی شده و از باروری و وضعیت مناسب آن اطمینان حاصل می شود.
ولی اگر اسپرم مرد ضعیف بوده و یا مشکل داشته باشد, می توان اسپرم های سالم را با سوزن های بسیار ریز، با کمک میکروسکوپ، به درون تخمک تزریق نمود. (میکرو اینجکشن ICSI)
صبح روز بعد در صورت لقاح برای مدت ۲۴ ساعت ديگر جنينها داخل انکوباتور قرار میگيرند تا به مرحله ۴ تا ۸ سلولی برسند و آماده انتقال به رحم مادر گردند. اگر تخمک ها با موفقیت بارور شده باشند، به طور طبیعی رشد می کنند و پس از 3-2 روز که به شكل توپي از سلولها درميآيند (امبريو يا جنين)، به رحم مادر منتقل می شوند. تشکيل شدن جنين، تعداد و کيفيت آنها بستگی به تعداد و کيفيت تخمک و اسپرم دارد. اگر جنينهاي با کیفیت بيشتري تشكيل شده باشند، آنهایی که انتقال داده نمیشوند را میتوان به روش فریز کردن ذخیره کرد تا در صورت عدم موفقيت اين دوره IVF، در دورههاي بعدي بهكار برده شود.
5. انتقال جنين به داخل رحم
اين مرحله از فرآیند IVF روش پيچيدهای نيست و نیازی هم به بيهوشی ندارد. دو تا سه روز بعد از باروری تخمکها (مرحله امبريو)، جنینهای مناسب برای انتقال به رحم انتخاب میشوند. معمولاً اگر سن مادر کمتر از 40 سال باشد، دو یا سه جنین منتقل میشود؛ ولی اگر سن مادر از 40 سال بیشتر باشد، حداکثر سه جنین قابل استفاده است (مگر در موارد استفاده از تخمکهای اهدایی که متعلق به خانم دیگری است که کمتر از 40 سال سن دارد، که در این حالت حداکثر دو جنین منتقل میشود.)
روش دیگری هم برای انتقال جنین وجود دارد که در آن جنین در روز پنجم و یا ششم باروری (بلاستوسیست) منتقل میشود.
در این مرحله، یک اسپکولوم (Speculum) وارد واژن میشود تا دیوارههای واژن را از یکدیگر جدا نگهدارد، سپس کاتتر (یک لولۀ بلند، باریک و قابل انعطاف) از دهانه رحم (مسير واژينال)، وارد رحم میشود و جنینها از طریق این لوله وارد رحم خواهند شد. اگر درمان موفقيتآميز باشد، جنين در داخل ديواره رحم لانهگزيني کرده و به رشد خود ادامه ميدهد تا نوزاد متولد شود.
در صورتی که به دلایلی این انتقال از راه واژينال ممکن نباشد، بنا به صلاحدید پزشک، انتقال جنين با کمک لاپاراسکوپی انجام می شود که به اين روش ZIFT گفته میشود.
توصيه مي شود طي 3 الي 4 روز بعد از عمل، از انجام فعاليت هاي شديد كه منجر به خستگي مفرط مي شود خودداری شود ولی احتیاجی به استراحت مطلق نیست. بديهي است آرامش روحي و رواني و پرهيز از شرايط پراضطراب مي تواند در موفقيت عمل مؤثر باشد.
اغلب پزشكان حداقل 2 تا 3 هفته پرهيز از مقاربت جنسی را پيشنهاد ميكنند. از نظر تئوريك، انقباضات رحم كه به دنبال اوج لذت جنسي (ارگاسم) رخ ميدهد، ميتواند براي مراحل اول لانهگزيني جنين در رحم مزاحمت ايجاد كند. با اين وجود نزديكي در شب قبل از انتقال جنين توصيه ميشود چرا كه بعضي پزشكان معتقدند اينكار شانس حاملگي را افزايش ميدهد.
عوارض جانبی معمول پس از انتقال جنین عبارتند از:
در صورت داشتن درد متوسط یا شدید باید پزشک را مطلع نمود. پزشک عواملی همچون عفونت، چرخش تخمدان و سندرم تحریک بیش از حد تخمدان را بررسی خواهد کرد.
6. مصرف دارو در حین و پس از انتقال جنين
هورمون پروژسترون نقش مهمی در لانه گزينی جنين در رحم و تداوم بارداری دارد. اين هورمون در حالی که باعث استحکام لايههای رحم می شود از طرفی نیز موجب کاهش انقباضات رحمی می گردد. بنابراین استفاده از شياف واژينال پروژسترون و یا تزريق آن با دستور پزشک، بايد به طور منظم در در حين آی وی اف و طول بارداری ادامه يابد.
در دوره درمانی IVF، به چند دليل توليد پروژسترون در يک خانم به طور طبيعی کاهش می يابد.
بنابراین خانم های تحت درمان لقاح خارج رحمی” آی وی اف” برای اطمينان بيشتر از آمادگی اندومتر برای لانه گزينی، مصرف پروژسترون را در زمان بين تخمک کشی وانتقال جنين شروع می کنند. زمانی که تست باداری مثبت شد درمان پروژسترونی تا سه ماهه اول بارداری (بین هفته 10 تا 12) ادامه می یابد. معمولاً پروژسترون به صورت واژينالی تجويز می گردد .
اما بعد از انجام دومين تست بارداری، در صورتی که اطمينان کامل از عدم وقوع حاملگی حاصل شد، مصرف پروژسترون با دستور پزشک قطع می شود.
بارداری پس از لقاح در لولهی آزمايش همانند بارداری معمولی پيش می رود. اما معمولاً مادرانی که با استفاده از این روش باردار شده اند، ممکن است احساس نگرانی بيشتری داشته باشند. هر سال بيش از يک ميليون نوزاد در جهان به روش لقاح خارج رحمی پديد میآيند که تحقیقات گوناگون بیانگر این مطلب بوده که مادران و نوزادان هيچ مشکل جدی ندارند.
7. بررسی وضعیت بارداری انجام تست بارداری
حدود 10 تا 14 روز بعد از انتقال جنین باید آزمایش خون بررسی بارداری انجام شود. در این آزمایش، میزان هورمون HCG حاصل از جنین در خون مادر سنجیده خواهد شد. دو هفته پس از اولین تست حاملگی مثبت، جهت تعیین وضعیت بارداری، سونوگرافی انجام می شود.
مراقبت های پس از IVF
بعد از 24 ساعت استراحت میتوان سر کار رفت و پس از دو تا سه روز بعد از عمل نیز، رفتن به مسافرت بلامانع است.
ممکن است برخی از پزشکان بعد از انتقال جنین، استراحت مطلق تجویز کنند؛ اما باید دانست که فعالیت فیزیکی اثری بر احتمال باردار شدن ندارد و بیماران باید تا جایی که ممکن است به زندگی عادی خود بازگردند. بسیاری از خانمها نگران این موضوع هستند که مثلاً با عطسه کردن یا سرفه جنین آنها دفع شود، اما باید توجه داشت که این اتفاق از لحاظ فیزیکی غیر ممکن است و اگر جنین در حال چسبیدن به دیوارۀ رحم باشد، رخدادهایی از این قبیل تاثیری روی روند آن نخواهد گذاشت.
عوارض و خطرات احتمالی عمل IVF
میزان موفقيت IVF
تمامی مراکز درمان ناباروری و نازايی اميدوارند که همهی زوجهايی که لقاح خارج رحمی انجام میدهند با موفقيت و سلامتی بچهدار شوند. اما با وجود زمان بر، پر هزینه و تا حدودی تهاجمی بودن این روش، ميزان موفقيت اين درمان در پيشرفتهترين مراکز جهان نيز به عوامل گوناگونی از جمله موارد زیر بستگی بسیاری دارد:
سن مادر : به طور معمول هر چه سن مادر کمتر باشد، احتمال باردار شدن و داشتن یک نوزاد سالم به روش IVF و با استفاده از تخمکهای خود مادر، بیشتر میشود. با توجه به نتایج منتشر شده توسط انجمن ART، شانس تقریبی تولد یک نوزاد زنده پس از IVF به صورت زیر است:
وضعیت جنین : احتمال تولد نوزاد زنده با استفاده از رویان(جنین) تازه کمی بیشتر از استفاده از جنین منجمد است. البته به نظر نمیرسد که استفاده از اسپرم تازه یا منجمد شده، تأثیری در میزان موفقیت داشته است.
علت ناباروری : ذخیره طبیعی و مناسب تخمکها در خانم، باعث افزایش احتمال باردار شدن می شود. معمولاً خانم هایی که اندومتریوز دارند، شانس کمتری در باردار شدن با استفاده از IVF دارند.
سابقه باروری : در خانم هایی که سابقه بارداری و زایمان دارند، احتمال بارداری با استفاده از روش IVF بیشتر است؛ همچنین میزان موفقیت در خانم هایی که قبلاً چند بار در سیکل درمانی IVF قرار گرفته و باردار نشدهاند، کمتر است.
عوامل مربوط به شیوه زندگی : استعمال سیگار میتواند احتمال موفقیت بارداری یک خانم با استفاده از IVF را تا 50 درصد کاهش دهد. همچنین استفاده از الکل، کافئین بیش از حد و داروهای خاص نیز میتواند مضر باشد.
کیفیت اسپرم شوهر : نتایج آنالیز اسپرم در نتایج IVF نیز تأثیر زیادی دارد. از فاکتورهای اصلی در باروری تخمک به روش IVF، حرکت مناسب اسپرم برای لقاح است اما کیفیت جنینهای حاصل، به وضعیت مورفولوژی اسپرم مرتبط میباشد. وجود حداقل 5 میلیون اسپرم متحرک با شکل نرمال (مورفولوژی طبیعی) برای موفقیت نتایج IVF ضروری است.
نکته: در افرادی که تعداد اسپرم متحرک، کمتر از 5 میلیون بوده و یا مورفولوژی نُرمال اسپرمها کمتر از 4 درصد باشد، روش IVF کارایی چندانی نداشته و توصیه به ارجاع این بیماران برای درمان با روش ICSI میشود.
عدم موفقیت IVF و موارد شکست مکرر
یکی از مشکلات اجتنابناپذیر در درمان ناباروری، عدم موفقیت در IVF است. بدین معنی که فرد نابارور، چندین دوره از IVF را انجام می دهد، اما کاشت جنین ها به طور متوالی و به دلایل نامعلوم با عدم موفقیت همراه می شود.
یک دلیل متداول برای عدم موفقیت IVF پاسخ ضعیف تخمدانی یا کم بودن تعداد تخمکها و رویانهای خانم است.
راهکار: معمولاٌ برای این افراد یا از تخمکگذاری تهاجهی با دوز بالای داروی HMG جهت ایجاد تخمکهای بیشتر استفاده می شود و یا جنین را به صورت مستقیم به داخل لوله فالوپ با استفاده از لاپاروسکوپی (روش ZIFT) منتقل میکنند.
موفقیتآمیز بودن کاشت جنین، به سلامت جنین بستگی دارد بنابراین یکی از دلایل عدم موفقیت کاشت جنینها، مناسب نبودن کیفیت و یا غیر طبیعی بودن آنها از لحاظ کروموزومی است. پژوهش ها نشان دادهاند که بروز ناهنجاریهای کروموزومی حتی در جنین هایی با ظاهر سالم، حدود 50 درصد است.
راهکار: رشد رویانها تا مرحله بلاستوسیست (به جای انتقال آنها در روز دوم یا سوم) بهترین راه برای اطمینان از مناسب بودن رویانها است. اگر رویانها در محیط آزمایشگاه و در انکوباتور نتوانند تا مرحله بلاستوسیست رشد کنند به این معنی است که مشکلِ کاشتهای ناموفقِ پیدرپی با احتمال نسبتاً بالایی مربوط به رویان است. در بیمارانی که سیکلهای IVF / میکرواینجکشن ناموفق به دلیل انتقال رویان در روز دوم یا سوم باشد استفاده از این روش بسیار کارآمد خواهد بود.
علت دیگر شکست در کاشت جنین، مشکل آندومتر در پذیرش جنین است. در موارد شکست مکرر در IVF ، در مواقعی که بیش از سه بار انتقال جنین با کیفیت مناسب انجام شده باشد ولی بارداری صورت نگرفته باشد، معمولاً عوامل مؤثر در لانه گزینی بررسی می شوند. در برخی موارد دلایل سقط مکرر و دلایل شکست لانه گزینی در IVF یکسان است. بسیاری از عوامل پاتولوژیک مانند اختلالات مخاط رحم با هیستروسکوپی بررسی می شود. عوامل ایمینولوژیک و مولکولی مؤثر در لانه گزینی نیز در بررسی های گسترده ای که با نام شکست مکرر در لانه گزینی پس از IVF تعریف می شود، انجام می گردد. در مواردی که علت عدم لانه گزینی، اختلالات ایمینولوژی و ترومبوفیلیا باشد با راهکارهای درمانی می توان میزان لانه گزینی را افزایش داد.
راهکار: در بسیاری از موارد، علت عدم لانه گزینی، اختلال کروموزومی در جنین ها می باشد. با توجه به امکان انجام PGD، می توان با این روش جنین های نرمال را انتخاب و منتقل کرد.
فريز جنين
در روز انتقال جنین، در صورتی که تعداد جنین های تشکيل يافته بیشتر از تعداد مورد نیاز برای انتقال باشد و همچنین کیفیت مناسبی برای فریز داشته باشند و يا در موارد خاصی که خطر تحريک بيش از حد تخمدان یا خونريزی واژينال در هنگام انتقال يا قبل از آن وجود داشته باشد و يا ضايعاتی مانند پوليپ و ميوم در رحم باشد که عمل انتقال را دچار مشکل نمايد، آن گاه به تشخيص متخصص زنان و جنين شناس، تعدادی از جنينها با رضايت زوجين فريز میشوند تا در صورت عدم بارداری و نياز به تکرار سيکل درمانی برای بار ديگر (حداقل ۳ ماه بعد) و یا تمایل به بارداري بعدي، جهت تکرار IVF ، تعدادی از جنينهای منجمد شده از حالت انجماد خارج شده و به رحم مادر انتقال داده شود. در نتیجه در دورههای بعدی IVF، پروسهی تحريک تخمدان و جمع آوری تخمکها حذف خواهد شد.
البته مواردی نیز وجود دارد که به صلاحدید پزشک متخصص زنان و با توجه به پروفایل هورمونی بیمار و یا آمادگی رحم، کل جنین ها فریز شده (یعنی انتقال جنین در همان دوره انجام نمی شود) و در سیکل بعدی خانم، جنین به رحم او منتقل می شود.
امکان نگهداری جنین ها، در بانک انجماد جنین برای سال ها وجود دارد. در صورت نیاز و تقاضا برای انجام مجدد IVF، خانم در سیکل درمانی انتقال جنین قرار می گیرد و با سونوگرافی های پیاپی و نظر متخصص زنان، روز انتقال جنین مشخص و جنین ها از حالت انجماد خارج می شوند و با استفاده از محیط کشت خاص، ذوب شده و جنین های با کیفیت مناسب برای انتقال انتخاب می شود.