سردار یوسف فروتن مسئول وقت روابط عمومی نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی جزئیاتی از نحوه طراحی آرم سپاه را تشریح می کند.
به گزارش خبرآنلاین به نقل از مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، بنا به فرمان حضرت امام خمینی (ره) به جوانان غیور و انقلابی ایران اسلامی، عده ای از دلسوختگان راستین و پیروان صدیق ولایت فقیه گرد هم جمع شدند و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را پی ریزی کردند. پس از مدتی حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی در دوم اردیبهشت ماه ۱۳۵۸ طی فرمانی به شورای انقلاب، رسماً تأسیس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را اعلام کردند و شورای انقلاب نیز با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در جهت سازماندهی این نهاد انقلابی برداشت.
در ادامه با گریزی به خاطرات سردار یوسف فروتن (از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) یادآور چگونگی تهیه آرم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شدهایم.
تهیه آرم برای سپاه
سردار فروتن درباره چگونگی انتخاب آرم سپاه گفت: من به عنوان مسئول روابط عمومی نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مأمور انتخاب آرمی برای سپاه بودم. تعدادی از دوستان که اهل ذوق و هنر بودند در این زمینه به من کمک کردند. از جمله به یکی از دوستان به نام عادل که کار طراحی میکرد گفتم: میخواهیم آرمی درست کنیم که روح نظامی و عقیدتی و جهان شمولی در آن جمع شده و پایه و اساس قرآنی داشته باشد، علاوه بر این همبستگی و وحدت نیز در آن نمود داشته باشد.ارم سپاه
وی بعد از گذشت یک هفته سه آرم تهیه کرد که با کمی اصلاح یکی از آنها را پسندیدم. در این آرم “لا” به کار رفته منبعث از «لا اله الا الله» است که بیانگر دیدگاه و تفکر عقیدتی سپاه است. یعنی تفکر غیراسلامی و غیرقرآنی را قبول ندارد. در رأس هم آیه قرآنی «واعدوا لهم مااستطعتم من قوه» (و هر آنچه میتوانید از نیرو فراهم کنید تا به وسیله آن دشمنان خدا و خودتان را بترسانید) قرار دارد.
با توجه به معنی و مفهوم آیه فوق، تقویت نیروها و تسلیحات نظامی در جهت پاسداری از دین خدا و آمادگی همه جانبه در برابر انواع تهدیدات، استنباط میشود که در واقع این آیه، سرلوحه و شعار اصلی و هویت ساختاری تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. دایره بالای آرم را نشانه کره زمین، کره زمین نمادی از جهانی بودن و تأکیدی بر حضور بینالمللی سپاه در عرصههای مختلف جهانی است. وجود این نماد گویای جهان شمول بودن راه و اعتقاد پاسداران انقلاب اسلامی است. شاخه زیتون به کار رفته در آرم، سمبل و نشانه صلح است. علت به کارگیری آن در این آرم این است که بدین وسیله نشان داده میشود که سپاه نهادی صلح طلب است.
دست راست به کار رفته در آرم، نماد قدرت است. مشت گره شده با اسلحه نماد بارز مقاومت مسلحانه مردمی و به بیان دیگر گویای مجاهدت در راه خدا، ایستادگی و مقاومت مردمی برای دفاع از آرمانهای اسلامی و انقلابی و مبارزه علیه طاغوتهای زمانه است. این نهاد، به جهت پاسداری و حفاظت از دین خدا و با در نظر گرفتن و مردمی بودن زیر بنای تشکیل این نهاد مقدس، نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر آن نهاده شده است. نام سپاه در اساس نامه اصلی که در مجلس موجود است، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ثبت شده است. اما چون سپاه محدود به ایران نمیشود، کلمه ایران را در آرم پیش بینی نشده است. سال ۱۳۵۷ که در پایین آرم ذکر شده سال تأسیس واحدهای سپاه (قبل از صدور فرمان امام (ره) مبنی بر تشکیل سپاه در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸) است.
زمان تصویب این آرم در مجلس عده زیادی از نمایندگان گفتند که نام آن «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران» باشد، اما ما معتقد بودیم اسلام محدود به ایران نیست که برخی تاکید کردندکه اگر چنین باشد یک بحث سیاسی مبنی بر اینکه سپاه به زور و مستقیم در همهجا دخالت میکند ایجاد میکند و مشکل ساز میشود.
مدتی روی این موضوع بحث شد و در نهایت تصویب شد که در آرم «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» ولی در اساسنامه «ایران» نیز قید شده باشد. این آرم با حضور و دست خط دکتر بهشتی به تصویب رسید. در مورد اینکه آرم را کجای لباس بزنیم بحث مفصلی شد و استدلالهایی کردم که دوستان نیز پذیرفتند. گفتم: چون آرم آیه قرآن است بهتر است روی قلب یعنی سمت چپ بدن باشد و چون بیشتر افراد امکان دارد وضو نداشته باشند، سمت چپ بدن باشد بهتر است. تا اینکه رسماً اعلام شد که آرم باید سمت چپ و روی قلب نصب شود. فرم لباسهای اولیه سپاه تفاوتهایی با لباس فعلی داشت؛ لباسهای اولیه عادیتر و عمومیتر بود، بعدها بنابر استدلال دوستان که اونیفورم سپاهی باید از حالت ساده بودن خارج شده و به صورت نظامی دربیاید. به مرور زمان و با توجه به شرایط زمانی نوع لباس تغییر نمود. سرانجام دو نوع لباس برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تثبیت شد؛ یکی لباس کار یا رزم، دیگری لباس اونیفورمی و معمولی که در حال حاضر نیز پرسنل سپاه ازآن استفاده میکنند.
2727
شهر جهانی یزد، شهری تاریخی و کویری بین دشت لوت و دشت کویر است که مارکوپولو جهانگرد معروف آن را بزرگ، زیبا و پر رونق توصیف میکند. شهر تاریخی یزد در قدیم؛ به ایساتیس به معنی فرخنده و مقدس معروف بوده است.
سریال محبوب و پرطرفدار عاشقانه که در فصل اول بسیار مورد توجه مخاطبین قرار گرفته بود از امروز با پخش فصل دوم، بینندگان را سوپرایز کرد. فصل دوم عاشقانه تحت عنوان گیسو پخش شده است. لینک دانلود قسمت اول سریال گیسو به همراه قسمت ششم خوب بد جلف، قسمت سوم می خواهم زنده بمانم، قسمت ۱۲ سریال قورباغه و همچنین قسمت دهم ملکه گدایان در این متن قید شده است.
تمامی حقوق این سایت برای خبرآنلاین محفوظ است.
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
Copyright © 2018 khabaronline News Agancy, All rights reserved
(وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ) [قرآن انفال ۶۰]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به دستور سید روحالله خمینی (بنیانگذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران) تشکیل شد.
روحالله خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی دستوری به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد را اعلام کرد و شورای انقلاب با تأسیس ستاد فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت. سپاه نهادی نظامی و بازوی مسلح برای پاسداری از نظام جمهوری اسلامی است. نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.[۳][۴][۵]
قانون اساسی دربارهٔ سپاه میگوید:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پابرجا میماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان ایشان به وسیله قانون تعیین میشود.[۶]ارم سپاه
پس از انتصاب محمدعلی جعفری به فرماندهی کل سپاه در سال ۱۳۸۶ نوآراییهای تشکیلاتی در سپاه روی داد. این نوآراییها شامل تشکیل سازمان بسیج مستضعفین و سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و تشکیل ۳۱ سپاه استانی بود.[۷]
در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت ایالات متحده آمریکا سپاه را گروهی تروریستی نامید.[۸] در واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[۹] پس از ترور قاسم سلیمانی در طرح سه فوریتی در مجلس پنتاگون، ارتش آمریکا و تمامی شرکتها و نهادهای زیر مجموعه آن را در فهرست تروریستی قرار داد.[۱۰] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به سپاه قدس اختصاص دهد.[۱۰]
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد برآمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روحالله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.[۱۱][۱۲] هدف از تشکیل این نهاد نیز کنترل شهرها و روستاها، برای جلوگیری از تحریک، جلوگیری از حمله به موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانهها، جلوگیری از رسوخ مخالفان جمهوری اسلامی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاههای اسلامی، ذکر شده بود.[۱۳] دولت موقت ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخستوزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با حسن لاهوتی اشکوری برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمعآوری سلاحهای پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسهای در پادگان عباسآباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، هاشم صباغیان، تهرانچی و علی دانش منفرد تشکیل میشود، علی دانشمنفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.[۱۱][۱۲] آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عدهای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.
همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروههای مسلح موازی دیگر نیز بهطور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:
وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلافها و اصطکاکهایی را درپی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگکردن این گروهها و یکپارچهکردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروهها با سپاه پاسداران ادغام شدند و یک شورای ۱۲نفره تشکیل گردید که اعضای این شورا عبرت بودن از:
عباس زمانی، جواد منصوری، عباس دوزدوزانی، محمد منتظری، یوسف کلاهدوز، محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرتضی الویری، محمد بروجردی، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و علی دانش منفرد، اکبر هاشمی رفسنجانی (از طرف شورای انقلاب)[۱۴]
این شورا جواد منصوری را به عنوان فرمانده سپاه انتخاب کرد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسماً اعلام موجودیت کرد.
با توجه به اینکه مهمترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازهتأسیس تیمها، دستهها، گروهانها و گردانهای عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب میکرد و وسعت سرزمینی و حساسیتهای امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان میداد.
بعد از جواد منصوری و عباس آقازمانی، مدتی عباس دوزدوزانی سرپرستی سپاه را بر عهده گرفت. بعد از آن مرتضی رضایی بود که طی حکمی از سوی ابوالحسن بنی صدر و با تأیید سید روحالله خمینی در تیرماه ۱۳۵۹ به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.[۱۵] سپس در شهریور ۱۳۶۰ محسن رضایی در ۲۸ سالگی توسط سید روحالله خمینی به این سمت منصوب شد.[۱۶]محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنهای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنهای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد. بعد از محمدعلی جعفری در ابتدای سال ۱۳۹۸ حسین سلامی به فرماندهی سپاه برگزیده شد.[۱۷]
ساختار فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار میگیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که بهطور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنجگانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب میگردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب میشوند.
سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو،[۱۸] با مأموریتهای متفاوت است:
و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد.
دو ساختار دیگر در سپاه به نامهای حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب میکند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش میدهد.[۱۹][۲۰][۲۱]
محمدعلی جعفری با دستهبندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمهسخت (شورشهای مردمی بدون سلاح گرم،[۲۲] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۲۳]) و سخت (شورشهای مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمهسخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج محول میکند.[۲۴]
طبق ماده ۱۰ اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مأموریتهای سپاه «مشارکت در عملیات امدادی به هنگام بروز بلایا و حوادث و انجام خدمات امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی به درخواست دولت و با رعایت کامل موازین عدل اسلامی در زمان صلح در حدی که به تشخیص شورای عالی سپاه، آمادگی رزمی لازم را برای انجام مأموریتهای خود از دست ندهد.»[۲۵]
بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیتهای اقتصادی گستردهای داشتهاست.
روزآنلاین از تحلیلگران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصههای قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال میرسد.[۲۶] البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیتهای اقتصادی سپاه منتشر نمیشود و بودجه آن نیز محرمانهاست.[۲۷]
این نهاد در حوزههای نفت و گاز، راهسازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمانسازی و حتی جراحیهای سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.
همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتمالانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیتهای سپاه پاسداران رقابتسوز نباشد بلکه به دنبال رقابتسازی باشد.[۲۸]
سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت میزند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بینالمللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیهای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.[۲۶] همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.[۲۶]
علی آلفونه، پژوهشگر مؤسسه آمریکن اینترپرایز در واشینگتن و متخصص مسائل سپاه پاسداران میگوید، اسکلههای غیرمجاز محلی برای واردات کالا و صادرات نفت توسط سپاه پاسداران است، «مثلاً از اسکلههای کوچک برای قاچاق لوازم الکترونیک و مشروبات الکلی و از اسکلهها و بنادر بزرگتر برای صادرات نفت سوبسید شدهٔ ایران به بازار جهانی ازجمله به پاکستان استفاده میکنند که این از منابع درآمد فوقالعاده بزرگ سپاه پاسداران است.» خبرگزاری ایسنا، در گزارشی با عنوان «اسکلههای دردسرساز»، نام ۸۰ اسکله غیرمجاز را در استانهای هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان و مازندران منتشر کردهاست.[۲۹]
محمود احمدینژاد هم در تابستان سال ۱۳۹۰ با اشاره به «برادران قاچاقچی خودمان» گفته بود «مرزهای غیرقانونی باید بسته شود و هیچکس نباید مصونیت داشته باشد، اگر کالایی دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی است، اشکال ندارد از مرز قانونی وارد شود، هیچ وزارتخانهای حق ندارد اسکله و مرزی داشته باشد، خارج از کنترل گمرک.»[۳۰]
سجاد حق پناه از فرماندهان پیشین حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به نشریه تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر در نزد فرماندهان سپاه پاسداران ایران به امری فراگیر تبدیل شدهاست. وی گفت شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مستقیماً در قاچاق مواد مخدر دست دارند. او تشریح کرد که سپاه تریاک افغانستان را در داخل ایران به هروئین و مرفین تبدیل و در همکاری با باندهای تبهکار به سرتاسر جهان قاچاق میکند و برای اینکار شرکتهای کشتیرانی و هواپیمایی خاص خود را استفاده میکند.[۳۱][۳۲]
در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۲ وزارت خزانه داری آمریکا، سرتیپ غلامرضا باغبانی فرمانده نیروی قدس سپاه در شهر زاهدان را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر آمریکا قرار داد. دولت آمریکا میگوید که سرتیپ باغبانی در مقابل استفاده از قاچاقچیان افغان برای رساندن اسلحه به طالبان، اجازه میداد که آنها تریاک به داخل ایران قاچاق کنند.[۳۳]
روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی رئیسجمهوری ایران اعلام کرد سپاه پاسداران در مرزهای جنوبی کشور «از هر ده قاچاق یکی را میگیرد.»[۳۴]
به نوشته روزنامه تایمز قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیاردها دلار نصیب سپاه پاسداران ایران میکند که هم انحصار قاچاق مواد مخدر در ایران را در دست گرفته و هم با شبکههای تبهکار در جهان ارتباط دارد. ابوالفضل اسلامی دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی به تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر توسط سپاه پاسداران با موافقت عالیترین مقامات حکومت ایران برای تأمین نیازهای مالی سپاه صورت میگیرد.[۳۲]
در اسفند ماه ۱۳۹۳ رئیسجمهور حسن روحانی بدون نامبردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد میشوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویسهای اطلاعاتی و گروههای رسانهای ایران تسلط دارد.[۳۵] روحانی پیش از این گفته بود «من شایعاتی را که دربارهٔ سپاه مطرح میشود اصلاً قبول ندارم که میخواهند سپاه را رقیب مردم قرار بدهند، سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست، سپاه پیمانکاری همانند پیمانکارهای معمولی نیست و نبودهاست. سپاه امروز باید پروژههای بسیار مهمی را که بخش خصوصی قادر به انجام آن نیست، انجام دهد. سپاه توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامهریزی دارد.»[۳۶] اما اسحاق جهانگیری معاون دولت در ۲۲ آذرماه ۹۵ در همایش سراسری مدیران قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا اظهار داشت «قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء باید متولی اجرای چند کار بزرگ و ماندگار در تاریخ کشور شود، البته قرارگاه نباید عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کند و باید در طرحهایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد، شاهد حضور قرارگاه و اجرای طرحهای مهم و ماندگار باشیم.»[۳۶] اما ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت «در موضوعات اقتصادی و آن جایی که نیاز کشور بوده سپاه ورود کرده فقط برای اینکه آبروی نظام را بخرد و حفظ کند، پروژههایی که میراثی شده و بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ سال طول کشیده ورود کرده تا به دولت در اتمام آنها کمک کند، به نظرم بی انصافی است به این شکل سپاه مورد حجمه قرار بگیرد.»[۳۶]
اما در واکنش به موضع انتقادی رئیسجمهور، فرمانده سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری گفت: «سپاه هرگز متقاضی کار اقتصادی نبودهاست. ما به درخواست دولتها و با اصرار آنها و بدون اینکه حتی دولت، به بسیاری از تعهدات خود در قبال سپاه عمل کنند، وارد عرصه سازندگی شدیم.» او همچنین گفت سپاه فعالیت اقتصادی و انتفاعی نمیکند، فعالیتهای آنها در عرصه محرومیت زدایی، سازندگی و خنثی سازی راهبردهای دشمن برای فشار اقتصادی به کشور است. او همچنین گلایه کرد «نمیشود که آقایان کارهای سخت را با کمترین منافع به سپاه واگذار کنند و به پروژهایی که سپاه میسازد افتخار کنند، اما در مقابل و در حالیکه هزاران میلیارد تومان بابت پروژهها بدهکارند علیه سپاه با بی انصافی حرف بزنند.»[۳۷]
افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روحالله خمینی[۳۸][۳۹] و سید علی خامنهای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت میکنند حق فعالیت در زمینههای سیاسی را ندارند.
محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدینژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزارتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنهای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.[۴۰]
یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کردهاند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شدهاست.
افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمعآوری اطلاعاتی در مورد پایگاههای آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.[۴۱][۴۲]
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمبگذاری برجهای خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بودهاست. در مقابل دولت وقت ایران اتهامهای آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش میخواند و تأکید میکند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچگونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی یا اجرای این بمبگذاری نداشتهاست.[۴۳] البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیدهاند که بمبگذاری کار القاعده بوده و نه ایران
البته هیچگاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عدهای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بودهاست.[۴۴]
به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کردهاست که عاملان سوءقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بودهاند. در این سوء قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیدهاست که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامهنگار هندی این سوءقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایتکننده سوء قصد علیه اسرائیلیها در تایلند و گرجستان نیز بودهاست. پلیس بینالمللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بینالمللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام میکند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشتهاست که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفتهاست». پلیس هند میگوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
در ۲۲ مرداد ۹۴، دولت بحرین پنج نفر را به جرم بمبگذاری در منامه پایتخت این کشور دستگیر و آنها را متهم به ارتباط با سپاه پاسداران کرد و اظهار داشت که آنها روش بمبگذاری را از سپاه یادگرفته بودند. این بمبگذاری منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای امنیتی بحرین شد. اما ایران ضمن محکوم کردن این حادثه دست داشتن ایران در آن را رد کرد. بحرین همواره ایران را به تحریک شیعیان این کشور به ناآرامی متهم میکند و گاهی از نیروی نظامی عربستان سعودی برای سرکوب معترضان استفاده کردهاست. ایران هم در مقابل میگوید که حکومت بحرین حقوق اکثریت شیعه کشور را نقض میکند. یک ماه پیش از این حادثه بحرین روحانی شیعه این کشور، شیخ عیسی قاسم را سلب تابعیت کرده بود و برخی مقامهای ایران به شدت از دولت بحرین به دلیل این اقدام انتقاد کردند و حتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه تهدید کرد که این کار منجر به «مقاومت مسلحانه» در بحرین و «سقوط رژیم» خواهد شد.[۴۹][۵۰][۵۱]
دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزبالله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کردهاست.[۵۲]
رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیهای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان در حالیکه از خودروی سپاه پاسداران پیاده میشدند در استان هرات دستگیر شد.[۵۳] اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شدهاست.[۵۴]
ایران و سوریه دو متحد استراتژیک هستند. در ادبیات سیاسی نظام ایران، سوریه عضو محور مقاومت ضدصهیونیسم و پل ارتباطی با حزبالله لبنان است. در پی جنگ داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران با هدف اینکه دولت بشار اسد رئیسجمهور سوریه استقامت خود را حفظ کند، با ارتش سوریه همکاری میکند و با مخالفان بشار اسد بهصورت پنهانی از طریق سپاه قدس وارد جنگ میشود.[۵۵] سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامیها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق میگذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاشهای سوریه برای جلوگیری از ارتباطهای تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفنهای همراه و پیامک پشتیبانی میکند.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹]
به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار اسد – رئیسجمهور سوریه – ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهراتکننده مخالف بشار اسد فرستادهاست. آنها میگویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را بهوسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کردهاست. در درگیریهای درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریهای کشته شدهاند.[۶۰]ارم سپاه
به گزارش خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۱، مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار میدهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کردهاست. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راههای کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بودهاست. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه بهخوبی نشان میدهد که تهران کمکهای نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق میگذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.[۶۱]
اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبهای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبهنظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفتهاست: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند.[۶۸][۶۹]
پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسیها بر این باور است که حضور سپاه در سوریه اولین حضور این نهاد نظامی در بیرون از خاک ایران نیست؛ هر چند حمایت از اسد و جنایات جنگی که علیه مردم کشورش مرتکب میشود، شاید بارزترین سندی است که ثابت میکند سپاه پاسداران بزرگترین تشکل دولتی حامی تروریسم در جهان است.[۷۰]
سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانهها، منتشر شدهاست.[۷۱][۷۲]
با این حال، بر پایهٔ برخی از منابع، نظام جمهوری اسلامی ایران (افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان) با داعش نیز ارتباط دارد[۷۳] و نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بودهاند.[۷۴]
۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ نیروهای امنیتی عراق سرکوب خونینی در شهرهای نجف و ناصریه براه انداختند و به روی مردم معترض آتش گشوده و ۴۴ نفر را کشتند؛ بعد از این حادثه و با پیام سید علی سیستانی، عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق تصمیم به استعفا گرفت.[۷۵] ایالات متحده و اسرائیل، مدعی شدند که در رأس فرماندهی سرکوب خونین عراق، قاسم سلیمانی[۷۶] و ابومهدی مهندس فرمانده حشدالشعبی قرار دارند. اعتراضات عراق در ابتدا علیه فساد، بیکاری و مسائل اقتصادی آغاز شد. معترضان نسبت به رژیم جمهوری اسلامی ایران، که با احزاب سیاسی مهم در عراق ارتباط نزدیکی دارد و چندین گروه شبه نظامی قدرتمند حمایت میکند، خشمگین هستند. معترضان عراقی همچنین میگویند جمهوری اسلامی سعی دارد مشابه تجربه تضعیف ارتش خود و تقویت سپاه پاسداران را در عراق با تضعیف ارتش رسمی آن کشور و تقویت حشدالشعبی، یا بسیج مردمی عراق، انجام دهد. بسیاری از معترضان شبه نظامیان موسوم به حشدالشعبی را، که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با دولت اسلامی داعش تشکیل شد، به اقداماتی مانند حمله به معترضان بنا بر دستور رژیم جمهوری اسلامی، و همچنین به فعالیتهای درآمدزا و حفاظت از سیاستمداران فاسد و اقدامات خلاف بدون ترس از مجازات متهم میکنند. شبکه فاکس نیوز گزارش داده بود که فعالان عراقی میگویند ایران کاری کرده که در کشور خودشان با آنها مانند «بیگانگان» رفتار میشود.[۷۷][۷۸][۷۹][۸۰]
نیروهای نظامی (سپاهی) نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر دخالت نظامی و سیاسی… در سوریه و عراق و افغانستان و لبنان…، در امور و جنگ کشور یمن نیز دخالت میکند.[۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵]
به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشکهایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرمافزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.[۸۶]
خبرگزاری رویترز گزارشی با استناد به اسنادی که بدست آوردهاست و گفتههای امیر مقدم (مسئول سابق روابط عمومی و رابط پارلمانی معاونت اجرایی ریاست جمهوری اسلامی ایران) منتشر کردهاست که براساس آن سپاه پاسداران یک مرکز مخفی در گوشهای از بیابان اطراف جاجَرم، در استان خراسان شمالی دارد که کاربرد این واحد، تولید پودر آلومینیوم برای تولید سوخت جامد موشکها است. این واحد «مخفی» در کنار یک کارخانه آلومینیوم و در نزدیکی یک معدن «بوکسیت» (سنگ رسوبی حاوی آلومینیوم) قرار دارد، پیشتر تسنیم نوشته بود که از اوائل دهه ۶۰ تحقیق و بررسی در مورد سوخت جامد زیر نظر حسن طهرانی مقدم شروع شده و موشک نازعات نخستین نمونه از موشکهای سوخت جامد بود.[۸۷] رویترز اشاره میکند بیش از ۱۰ سند مشاهده کرده که حاوی مدارک تولید پودر آلومینیوم و افراد دخیل در این پروژه در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میباشد.[۸۷]
برخی کارشناسان و رسانههای مخالف جمهوری اسلامی معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شدهاست.[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱][۹۲][۹۳][۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸][۹۹]
اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «داراییهای» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.[۱۰۴]
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقالهای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن میکند.[۱۰۰]
مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.[۱۰۵]
در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونتآمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کردهاند.[۱۰۶] اما ایران این ادعا را تکذیب کردهاست.[۱۰۷]
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی در گفتگوی تلویزیونی با شبکه العربیه میگوید: «ایران باید آخرین کشوری باشد که دربارهٔ ثبات در سوریه سخن میگوید، زیرا همه میدانند که عامل ویرانی و بدبختی مردم سوریه، ایران است.»[۱۰۸]
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد.
.[۱۰۹][۱۱۰] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۱۱]
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریمهای تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شدهاست که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار میدادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانهداری آمریکا گفته شدهاست که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریمها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کردهاست.[۱۱۲]
روز چهارشنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۰ وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیهای از ضبط و توقیف ۹۲ دامنه اینترنتی مورد استفاده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» که اطلاعات نادرست منتشر میکردند، خبر داد. در بیانیه آمدهاست چهار دامنه از این ۹۲ دامنه ضبط شده، با پنهانکاری خود را رسانههای خبری معتبر معرفی میکردند. وب سایتهایی که توسط وزارت دادگستری آمریکا توقیف شدند «توسط سپاه پاسداران کنترل میشدند».[۱۱۳]
وزارت دادگستری آمریکا با صدور بیانیهای ۲۷ وب سایت مرتبط با سپاه پاسداران ضبط و مسدود کرد. در بیانیه آمدهاست که این وبسایتها اطلاعات نادرست منتشر میکردند.[۱۱۴][۱۱۵]
اینستاگرام بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر مجموعه مجموعه سپاه پاسداران، این سازمان را در لیست سیاه خود قرار داد، هر کسی پستی مستقیم به فعالیت سپاه پاسداران اشاره دارد بزارد پس از مدتی پست پاک میشود.[۱۲۳]
سپاه پاسداران تا امروز توسط برخی کشورها در فهرست سازمانهای تروریستی قرار گرفتهاست. اولین کشورهایی که سپاه را در لیست تروریستی خود قرار دادند بحرین و عربستان سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ بودند.[۱۲۴][۱۲۵] همچنین ایالات متحده در آوریل سال ۲۰۱۹ سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد.[۱۲۶][۱۲۷] کانادا نیز در اکتبر همان سال سپاه پاسداران را پس از رایگیری در پارلمان به فهرست گروههای تروریستی خود وارد کرد.[۱۲۸]
ایالات متحده آمریکا در تاریخ هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرارداد.[۱۲۶][۱۲۷] این نخستین بار است که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را به عنوان یک گروه تروریستی شناختهاست.[۷۷]
این امر، قرار دادن بخشی از نیروی نظامی رسمی یک کشور در فهرست تروریستی، از سوی ایالات متحده حتی در زمان اوج خصومت با شوروی نیز رخ ندادهاست.[۱۲۹]
پس از وضع تحریمهای مختلف، این اقدام بزرگترین اقدام علیه جمهوری اسلامی تا به امروز ارزیابی شد.[۱۳۰][۱۳۱]
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز در تاریخ نوزدهم فروردین ۱۳۹۸، در اقدامی متقابل، فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را “تروریستی” اعلام کرد.[۱۲۹] در واکنش به این اقدام ایران، حساب توئیتری فرماندهی ارتش آمریکا تصویری از عبور تفنگداران دریایی تیم ۲۲ این کشور در حال عبور از تنگه هرمز منتشر کرد و در توضیح عکس نوشت «ما همیشه مشغول نظارت و پایش هستیم.»[۱۳۳]
قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی آمریکا با واکنشهایی از سوی سیاستمداران داخل ایران و فرماندهان سپاه همراه بود. محمدعلی جعفری، از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با واکنش برابر قرار دادن نام سپاه در این لیست اظهار کرد نیروهای آمریکایی در غرب آسیا “دیگر آرامش امروز را نخواهند داشت”.[۱۲۷]
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی نمادین برای حمایت از سپاه دراقدامی هماهنگ اقدام به پوشیدن یونیفرمهای یک رنگ سبز سپاه در یک جلسه علنی مجلس کردند.[۱۳۴]
«این گام بیسابقه که تحت رهبری وزارت خارجه برداشته میشود، موید این واقعیت است که [رژیم] ایران نه تنها یک حامی حکومتی تروریسم است، بلکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالانه در تروریسم، به عنوان یک ابزار حکومتداری، مشارکت کرده و آن را تأمین مالی و ترویج میکند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بینالمللی آن [رژیم] است. این اقدام، گستره و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران را به مقدار چشمگیری گسترش خواهد داد. اگر شما با سپاه پاسداران داد و ستد میکنید، در حقیقت در حال پشتیبانی مالی از تروریسم هستید.»[۱۲۶][۱۳۵]
«ما به اقداماتمان برای مقابله با آیتاللهها در ایران به خاطر فعالیتهای ویرانگرشان ادامه خواهیم داد. ما همزمان در کنار مردم ایران خواهیم ماند؛ مردمی که امسال هم به خیابان میآیند (ببینید: تظاهرات ۱۳۹۶ ایران و تظاهرات ۱۳۹۷ ایران). آنها خواستار برقراری آزادی در کشورشان هستند».[۱۳۶][۱۳۷]
«این کار آمریکا نباید هیچکس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باجگیر تشکیل شده و نه انقلابیها. حالا و با این اقدام همه میفهمند چقدر سپاه پاسداران خود را در اقتصاد ایران تنیدهاست. سپاه پاسداران ۴۰ سال است خود را به شکل یک بخش نظامی نشان داده درحالیکه از هر راه ممکن برای صدورانقلاب استفاده میکند».[۱۳۸][۱۳۹]
«اگر به مناطق بیثباتی در خاورمیانه مثل عراق، سوریه، لبنان، یمن یا بحرین نگاه کنید، میبینید که سپاه پاسداران در آنجاست. ضمن اینکه در عراق ۶۰۳ نیروی آمریکایی به دست سپاه پاسداران کشته شدند. دستیابی به صلح و ثبات در خاورمیانه بدون از قدرت انداختن سپاه پاسداران و تضعیف رژیم، ممکن نیست.»[۱۴۳]
«با قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی خارجی که کار درستی بود، باید برای همه خطر حمایت از سپاه پاسداران واضح و مشخص شده باشد. ایران به استفاده از تروریسم برای هدف قرار دادن ایالات متحده، متحدان و شرکای ما، ادامه میدهد.»[۱۴۴] او همچنین گفت نباید سپاه و به ویژه نیروی قدس را، که سلیمانی فرمانده آن است و در سراسر عراق و سوریه ویرانی به بارمیآورد دستکم گرفت. وی ارزیابی جیمز استاوریدیس افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا را ارزیابی کاملاً درست خواند، استاوریدیس گفته بود «قاسم سلیمانی یکی از خطرناکترین افراد در جهان است».[۱۴۵]
کشورهایی که تاکنون سپاه را تروریستی قلمداد کردند.
«تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا»
(وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ) [قرآن انفال ۶۰]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به دستور سید روحالله خمینی (بنیانگذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران) تشکیل شد.
روحالله خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی دستوری به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد را اعلام کرد و شورای انقلاب با تأسیس ستاد فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت. سپاه نهادی نظامی و بازوی مسلح برای پاسداری از نظام جمهوری اسلامی است. نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.[۳][۴][۵]
قانون اساسی دربارهٔ سپاه میگوید:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پابرجا میماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان ایشان به وسیله قانون تعیین میشود.[۶]ارم سپاه
پس از انتصاب محمدعلی جعفری به فرماندهی کل سپاه در سال ۱۳۸۶ نوآراییهای تشکیلاتی در سپاه روی داد. این نوآراییها شامل تشکیل سازمان بسیج مستضعفین و سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و تشکیل ۳۱ سپاه استانی بود.[۷]
در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت ایالات متحده آمریکا سپاه را گروهی تروریستی نامید.[۸] در واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[۹] پس از ترور قاسم سلیمانی در طرح سه فوریتی در مجلس پنتاگون، ارتش آمریکا و تمامی شرکتها و نهادهای زیر مجموعه آن را در فهرست تروریستی قرار داد.[۱۰] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به سپاه قدس اختصاص دهد.[۱۰]
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد برآمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روحالله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.[۱۱][۱۲] هدف از تشکیل این نهاد نیز کنترل شهرها و روستاها، برای جلوگیری از تحریک، جلوگیری از حمله به موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانهها، جلوگیری از رسوخ مخالفان جمهوری اسلامی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاههای اسلامی، ذکر شده بود.[۱۳] دولت موقت ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخستوزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با حسن لاهوتی اشکوری برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمعآوری سلاحهای پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسهای در پادگان عباسآباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، هاشم صباغیان، تهرانچی و علی دانش منفرد تشکیل میشود، علی دانشمنفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.[۱۱][۱۲] آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عدهای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.
همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروههای مسلح موازی دیگر نیز بهطور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:
وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلافها و اصطکاکهایی را درپی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگکردن این گروهها و یکپارچهکردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروهها با سپاه پاسداران ادغام شدند و یک شورای ۱۲نفره تشکیل گردید که اعضای این شورا عبرت بودن از:
عباس زمانی، جواد منصوری، عباس دوزدوزانی، محمد منتظری، یوسف کلاهدوز، محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرتضی الویری، محمد بروجردی، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و علی دانش منفرد، اکبر هاشمی رفسنجانی (از طرف شورای انقلاب)[۱۴]
این شورا جواد منصوری را به عنوان فرمانده سپاه انتخاب کرد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسماً اعلام موجودیت کرد.
با توجه به اینکه مهمترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازهتأسیس تیمها، دستهها، گروهانها و گردانهای عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب میکرد و وسعت سرزمینی و حساسیتهای امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان میداد.
بعد از جواد منصوری و عباس آقازمانی، مدتی عباس دوزدوزانی سرپرستی سپاه را بر عهده گرفت. بعد از آن مرتضی رضایی بود که طی حکمی از سوی ابوالحسن بنی صدر و با تأیید سید روحالله خمینی در تیرماه ۱۳۵۹ به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.[۱۵] سپس در شهریور ۱۳۶۰ محسن رضایی در ۲۸ سالگی توسط سید روحالله خمینی به این سمت منصوب شد.[۱۶]محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنهای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنهای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد. بعد از محمدعلی جعفری در ابتدای سال ۱۳۹۸ حسین سلامی به فرماندهی سپاه برگزیده شد.[۱۷]
ساختار فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار میگیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که بهطور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنجگانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب میگردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب میشوند.
سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو،[۱۸] با مأموریتهای متفاوت است:
و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد.
دو ساختار دیگر در سپاه به نامهای حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب میکند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش میدهد.[۱۹][۲۰][۲۱]
محمدعلی جعفری با دستهبندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمهسخت (شورشهای مردمی بدون سلاح گرم،[۲۲] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۲۳]) و سخت (شورشهای مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمهسخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج محول میکند.[۲۴]
طبق ماده ۱۰ اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مأموریتهای سپاه «مشارکت در عملیات امدادی به هنگام بروز بلایا و حوادث و انجام خدمات امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی به درخواست دولت و با رعایت کامل موازین عدل اسلامی در زمان صلح در حدی که به تشخیص شورای عالی سپاه، آمادگی رزمی لازم را برای انجام مأموریتهای خود از دست ندهد.»[۲۵]
بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیتهای اقتصادی گستردهای داشتهاست.
روزآنلاین از تحلیلگران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصههای قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال میرسد.[۲۶] البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیتهای اقتصادی سپاه منتشر نمیشود و بودجه آن نیز محرمانهاست.[۲۷]
این نهاد در حوزههای نفت و گاز، راهسازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمانسازی و حتی جراحیهای سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.
همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتمالانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیتهای سپاه پاسداران رقابتسوز نباشد بلکه به دنبال رقابتسازی باشد.[۲۸]
سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت میزند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بینالمللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیهای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.[۲۶] همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.[۲۶]
علی آلفونه، پژوهشگر مؤسسه آمریکن اینترپرایز در واشینگتن و متخصص مسائل سپاه پاسداران میگوید، اسکلههای غیرمجاز محلی برای واردات کالا و صادرات نفت توسط سپاه پاسداران است، «مثلاً از اسکلههای کوچک برای قاچاق لوازم الکترونیک و مشروبات الکلی و از اسکلهها و بنادر بزرگتر برای صادرات نفت سوبسید شدهٔ ایران به بازار جهانی ازجمله به پاکستان استفاده میکنند که این از منابع درآمد فوقالعاده بزرگ سپاه پاسداران است.» خبرگزاری ایسنا، در گزارشی با عنوان «اسکلههای دردسرساز»، نام ۸۰ اسکله غیرمجاز را در استانهای هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان و مازندران منتشر کردهاست.[۲۹]
محمود احمدینژاد هم در تابستان سال ۱۳۹۰ با اشاره به «برادران قاچاقچی خودمان» گفته بود «مرزهای غیرقانونی باید بسته شود و هیچکس نباید مصونیت داشته باشد، اگر کالایی دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی است، اشکال ندارد از مرز قانونی وارد شود، هیچ وزارتخانهای حق ندارد اسکله و مرزی داشته باشد، خارج از کنترل گمرک.»[۳۰]
سجاد حق پناه از فرماندهان پیشین حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به نشریه تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر در نزد فرماندهان سپاه پاسداران ایران به امری فراگیر تبدیل شدهاست. وی گفت شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مستقیماً در قاچاق مواد مخدر دست دارند. او تشریح کرد که سپاه تریاک افغانستان را در داخل ایران به هروئین و مرفین تبدیل و در همکاری با باندهای تبهکار به سرتاسر جهان قاچاق میکند و برای اینکار شرکتهای کشتیرانی و هواپیمایی خاص خود را استفاده میکند.[۳۱][۳۲]
در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۲ وزارت خزانه داری آمریکا، سرتیپ غلامرضا باغبانی فرمانده نیروی قدس سپاه در شهر زاهدان را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر آمریکا قرار داد. دولت آمریکا میگوید که سرتیپ باغبانی در مقابل استفاده از قاچاقچیان افغان برای رساندن اسلحه به طالبان، اجازه میداد که آنها تریاک به داخل ایران قاچاق کنند.[۳۳]
روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی رئیسجمهوری ایران اعلام کرد سپاه پاسداران در مرزهای جنوبی کشور «از هر ده قاچاق یکی را میگیرد.»[۳۴]
به نوشته روزنامه تایمز قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیاردها دلار نصیب سپاه پاسداران ایران میکند که هم انحصار قاچاق مواد مخدر در ایران را در دست گرفته و هم با شبکههای تبهکار در جهان ارتباط دارد. ابوالفضل اسلامی دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی به تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر توسط سپاه پاسداران با موافقت عالیترین مقامات حکومت ایران برای تأمین نیازهای مالی سپاه صورت میگیرد.[۳۲]
در اسفند ماه ۱۳۹۳ رئیسجمهور حسن روحانی بدون نامبردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد میشوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویسهای اطلاعاتی و گروههای رسانهای ایران تسلط دارد.[۳۵] روحانی پیش از این گفته بود «من شایعاتی را که دربارهٔ سپاه مطرح میشود اصلاً قبول ندارم که میخواهند سپاه را رقیب مردم قرار بدهند، سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست، سپاه پیمانکاری همانند پیمانکارهای معمولی نیست و نبودهاست. سپاه امروز باید پروژههای بسیار مهمی را که بخش خصوصی قادر به انجام آن نیست، انجام دهد. سپاه توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامهریزی دارد.»[۳۶] اما اسحاق جهانگیری معاون دولت در ۲۲ آذرماه ۹۵ در همایش سراسری مدیران قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا اظهار داشت «قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء باید متولی اجرای چند کار بزرگ و ماندگار در تاریخ کشور شود، البته قرارگاه نباید عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کند و باید در طرحهایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد، شاهد حضور قرارگاه و اجرای طرحهای مهم و ماندگار باشیم.»[۳۶] اما ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت «در موضوعات اقتصادی و آن جایی که نیاز کشور بوده سپاه ورود کرده فقط برای اینکه آبروی نظام را بخرد و حفظ کند، پروژههایی که میراثی شده و بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ سال طول کشیده ورود کرده تا به دولت در اتمام آنها کمک کند، به نظرم بی انصافی است به این شکل سپاه مورد حجمه قرار بگیرد.»[۳۶]
اما در واکنش به موضع انتقادی رئیسجمهور، فرمانده سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری گفت: «سپاه هرگز متقاضی کار اقتصادی نبودهاست. ما به درخواست دولتها و با اصرار آنها و بدون اینکه حتی دولت، به بسیاری از تعهدات خود در قبال سپاه عمل کنند، وارد عرصه سازندگی شدیم.» او همچنین گفت سپاه فعالیت اقتصادی و انتفاعی نمیکند، فعالیتهای آنها در عرصه محرومیت زدایی، سازندگی و خنثی سازی راهبردهای دشمن برای فشار اقتصادی به کشور است. او همچنین گلایه کرد «نمیشود که آقایان کارهای سخت را با کمترین منافع به سپاه واگذار کنند و به پروژهایی که سپاه میسازد افتخار کنند، اما در مقابل و در حالیکه هزاران میلیارد تومان بابت پروژهها بدهکارند علیه سپاه با بی انصافی حرف بزنند.»[۳۷]
افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روحالله خمینی[۳۸][۳۹] و سید علی خامنهای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت میکنند حق فعالیت در زمینههای سیاسی را ندارند.
محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدینژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزارتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنهای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.[۴۰]
یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کردهاند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شدهاست.
افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمعآوری اطلاعاتی در مورد پایگاههای آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.[۴۱][۴۲]
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمبگذاری برجهای خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بودهاست. در مقابل دولت وقت ایران اتهامهای آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش میخواند و تأکید میکند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچگونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی یا اجرای این بمبگذاری نداشتهاست.[۴۳] البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیدهاند که بمبگذاری کار القاعده بوده و نه ایران
البته هیچگاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عدهای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بودهاست.[۴۴]
به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کردهاست که عاملان سوءقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بودهاند. در این سوء قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیدهاست که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامهنگار هندی این سوءقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایتکننده سوء قصد علیه اسرائیلیها در تایلند و گرجستان نیز بودهاست. پلیس بینالمللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بینالمللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام میکند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشتهاست که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفتهاست». پلیس هند میگوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
در ۲۲ مرداد ۹۴، دولت بحرین پنج نفر را به جرم بمبگذاری در منامه پایتخت این کشور دستگیر و آنها را متهم به ارتباط با سپاه پاسداران کرد و اظهار داشت که آنها روش بمبگذاری را از سپاه یادگرفته بودند. این بمبگذاری منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای امنیتی بحرین شد. اما ایران ضمن محکوم کردن این حادثه دست داشتن ایران در آن را رد کرد. بحرین همواره ایران را به تحریک شیعیان این کشور به ناآرامی متهم میکند و گاهی از نیروی نظامی عربستان سعودی برای سرکوب معترضان استفاده کردهاست. ایران هم در مقابل میگوید که حکومت بحرین حقوق اکثریت شیعه کشور را نقض میکند. یک ماه پیش از این حادثه بحرین روحانی شیعه این کشور، شیخ عیسی قاسم را سلب تابعیت کرده بود و برخی مقامهای ایران به شدت از دولت بحرین به دلیل این اقدام انتقاد کردند و حتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه تهدید کرد که این کار منجر به «مقاومت مسلحانه» در بحرین و «سقوط رژیم» خواهد شد.[۴۹][۵۰][۵۱]
دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزبالله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کردهاست.[۵۲]
رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیهای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان در حالیکه از خودروی سپاه پاسداران پیاده میشدند در استان هرات دستگیر شد.[۵۳] اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شدهاست.[۵۴]
ایران و سوریه دو متحد استراتژیک هستند. در ادبیات سیاسی نظام ایران، سوریه عضو محور مقاومت ضدصهیونیسم و پل ارتباطی با حزبالله لبنان است. در پی جنگ داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران با هدف اینکه دولت بشار اسد رئیسجمهور سوریه استقامت خود را حفظ کند، با ارتش سوریه همکاری میکند و با مخالفان بشار اسد بهصورت پنهانی از طریق سپاه قدس وارد جنگ میشود.[۵۵] سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامیها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق میگذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاشهای سوریه برای جلوگیری از ارتباطهای تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفنهای همراه و پیامک پشتیبانی میکند.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹]
به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار اسد – رئیسجمهور سوریه – ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهراتکننده مخالف بشار اسد فرستادهاست. آنها میگویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را بهوسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کردهاست. در درگیریهای درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریهای کشته شدهاند.[۶۰]ارم سپاه
به گزارش خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۱، مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار میدهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کردهاست. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راههای کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بودهاست. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه بهخوبی نشان میدهد که تهران کمکهای نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق میگذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.[۶۱]
اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبهای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبهنظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفتهاست: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند.[۶۸][۶۹]
پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسیها بر این باور است که حضور سپاه در سوریه اولین حضور این نهاد نظامی در بیرون از خاک ایران نیست؛ هر چند حمایت از اسد و جنایات جنگی که علیه مردم کشورش مرتکب میشود، شاید بارزترین سندی است که ثابت میکند سپاه پاسداران بزرگترین تشکل دولتی حامی تروریسم در جهان است.[۷۰]
سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانهها، منتشر شدهاست.[۷۱][۷۲]
با این حال، بر پایهٔ برخی از منابع، نظام جمهوری اسلامی ایران (افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان) با داعش نیز ارتباط دارد[۷۳] و نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بودهاند.[۷۴]
۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ نیروهای امنیتی عراق سرکوب خونینی در شهرهای نجف و ناصریه براه انداختند و به روی مردم معترض آتش گشوده و ۴۴ نفر را کشتند؛ بعد از این حادثه و با پیام سید علی سیستانی، عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق تصمیم به استعفا گرفت.[۷۵] ایالات متحده و اسرائیل، مدعی شدند که در رأس فرماندهی سرکوب خونین عراق، قاسم سلیمانی[۷۶] و ابومهدی مهندس فرمانده حشدالشعبی قرار دارند. اعتراضات عراق در ابتدا علیه فساد، بیکاری و مسائل اقتصادی آغاز شد. معترضان نسبت به رژیم جمهوری اسلامی ایران، که با احزاب سیاسی مهم در عراق ارتباط نزدیکی دارد و چندین گروه شبه نظامی قدرتمند حمایت میکند، خشمگین هستند. معترضان عراقی همچنین میگویند جمهوری اسلامی سعی دارد مشابه تجربه تضعیف ارتش خود و تقویت سپاه پاسداران را در عراق با تضعیف ارتش رسمی آن کشور و تقویت حشدالشعبی، یا بسیج مردمی عراق، انجام دهد. بسیاری از معترضان شبه نظامیان موسوم به حشدالشعبی را، که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با دولت اسلامی داعش تشکیل شد، به اقداماتی مانند حمله به معترضان بنا بر دستور رژیم جمهوری اسلامی، و همچنین به فعالیتهای درآمدزا و حفاظت از سیاستمداران فاسد و اقدامات خلاف بدون ترس از مجازات متهم میکنند. شبکه فاکس نیوز گزارش داده بود که فعالان عراقی میگویند ایران کاری کرده که در کشور خودشان با آنها مانند «بیگانگان» رفتار میشود.[۷۷][۷۸][۷۹][۸۰]
نیروهای نظامی (سپاهی) نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر دخالت نظامی و سیاسی… در سوریه و عراق و افغانستان و لبنان…، در امور و جنگ کشور یمن نیز دخالت میکند.[۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵]
به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشکهایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرمافزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.[۸۶]
خبرگزاری رویترز گزارشی با استناد به اسنادی که بدست آوردهاست و گفتههای امیر مقدم (مسئول سابق روابط عمومی و رابط پارلمانی معاونت اجرایی ریاست جمهوری اسلامی ایران) منتشر کردهاست که براساس آن سپاه پاسداران یک مرکز مخفی در گوشهای از بیابان اطراف جاجَرم، در استان خراسان شمالی دارد که کاربرد این واحد، تولید پودر آلومینیوم برای تولید سوخت جامد موشکها است. این واحد «مخفی» در کنار یک کارخانه آلومینیوم و در نزدیکی یک معدن «بوکسیت» (سنگ رسوبی حاوی آلومینیوم) قرار دارد، پیشتر تسنیم نوشته بود که از اوائل دهه ۶۰ تحقیق و بررسی در مورد سوخت جامد زیر نظر حسن طهرانی مقدم شروع شده و موشک نازعات نخستین نمونه از موشکهای سوخت جامد بود.[۸۷] رویترز اشاره میکند بیش از ۱۰ سند مشاهده کرده که حاوی مدارک تولید پودر آلومینیوم و افراد دخیل در این پروژه در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میباشد.[۸۷]
برخی کارشناسان و رسانههای مخالف جمهوری اسلامی معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شدهاست.[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱][۹۲][۹۳][۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸][۹۹]
اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «داراییهای» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.[۱۰۴]
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقالهای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن میکند.[۱۰۰]
مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.[۱۰۵]
در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونتآمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کردهاند.[۱۰۶] اما ایران این ادعا را تکذیب کردهاست.[۱۰۷]
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی در گفتگوی تلویزیونی با شبکه العربیه میگوید: «ایران باید آخرین کشوری باشد که دربارهٔ ثبات در سوریه سخن میگوید، زیرا همه میدانند که عامل ویرانی و بدبختی مردم سوریه، ایران است.»[۱۰۸]
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد.
.[۱۰۹][۱۱۰] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۱۱]
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریمهای تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شدهاست که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار میدادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانهداری آمریکا گفته شدهاست که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریمها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کردهاست.[۱۱۲]
روز چهارشنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۰ وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیهای از ضبط و توقیف ۹۲ دامنه اینترنتی مورد استفاده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» که اطلاعات نادرست منتشر میکردند، خبر داد. در بیانیه آمدهاست چهار دامنه از این ۹۲ دامنه ضبط شده، با پنهانکاری خود را رسانههای خبری معتبر معرفی میکردند. وب سایتهایی که توسط وزارت دادگستری آمریکا توقیف شدند «توسط سپاه پاسداران کنترل میشدند».[۱۱۳]
وزارت دادگستری آمریکا با صدور بیانیهای ۲۷ وب سایت مرتبط با سپاه پاسداران ضبط و مسدود کرد. در بیانیه آمدهاست که این وبسایتها اطلاعات نادرست منتشر میکردند.[۱۱۴][۱۱۵]
اینستاگرام بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر مجموعه مجموعه سپاه پاسداران، این سازمان را در لیست سیاه خود قرار داد، هر کسی پستی مستقیم به فعالیت سپاه پاسداران اشاره دارد بزارد پس از مدتی پست پاک میشود.[۱۲۳]
سپاه پاسداران تا امروز توسط برخی کشورها در فهرست سازمانهای تروریستی قرار گرفتهاست. اولین کشورهایی که سپاه را در لیست تروریستی خود قرار دادند بحرین و عربستان سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ بودند.[۱۲۴][۱۲۵] همچنین ایالات متحده در آوریل سال ۲۰۱۹ سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد.[۱۲۶][۱۲۷] کانادا نیز در اکتبر همان سال سپاه پاسداران را پس از رایگیری در پارلمان به فهرست گروههای تروریستی خود وارد کرد.[۱۲۸]
ایالات متحده آمریکا در تاریخ هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرارداد.[۱۲۶][۱۲۷] این نخستین بار است که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را به عنوان یک گروه تروریستی شناختهاست.[۷۷]
این امر، قرار دادن بخشی از نیروی نظامی رسمی یک کشور در فهرست تروریستی، از سوی ایالات متحده حتی در زمان اوج خصومت با شوروی نیز رخ ندادهاست.[۱۲۹]
پس از وضع تحریمهای مختلف، این اقدام بزرگترین اقدام علیه جمهوری اسلامی تا به امروز ارزیابی شد.[۱۳۰][۱۳۱]
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز در تاریخ نوزدهم فروردین ۱۳۹۸، در اقدامی متقابل، فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را “تروریستی” اعلام کرد.[۱۲۹] در واکنش به این اقدام ایران، حساب توئیتری فرماندهی ارتش آمریکا تصویری از عبور تفنگداران دریایی تیم ۲۲ این کشور در حال عبور از تنگه هرمز منتشر کرد و در توضیح عکس نوشت «ما همیشه مشغول نظارت و پایش هستیم.»[۱۳۳]
قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی آمریکا با واکنشهایی از سوی سیاستمداران داخل ایران و فرماندهان سپاه همراه بود. محمدعلی جعفری، از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با واکنش برابر قرار دادن نام سپاه در این لیست اظهار کرد نیروهای آمریکایی در غرب آسیا “دیگر آرامش امروز را نخواهند داشت”.[۱۲۷]
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی نمادین برای حمایت از سپاه دراقدامی هماهنگ اقدام به پوشیدن یونیفرمهای یک رنگ سبز سپاه در یک جلسه علنی مجلس کردند.[۱۳۴]
«این گام بیسابقه که تحت رهبری وزارت خارجه برداشته میشود، موید این واقعیت است که [رژیم] ایران نه تنها یک حامی حکومتی تروریسم است، بلکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالانه در تروریسم، به عنوان یک ابزار حکومتداری، مشارکت کرده و آن را تأمین مالی و ترویج میکند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بینالمللی آن [رژیم] است. این اقدام، گستره و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران را به مقدار چشمگیری گسترش خواهد داد. اگر شما با سپاه پاسداران داد و ستد میکنید، در حقیقت در حال پشتیبانی مالی از تروریسم هستید.»[۱۲۶][۱۳۵]
«ما به اقداماتمان برای مقابله با آیتاللهها در ایران به خاطر فعالیتهای ویرانگرشان ادامه خواهیم داد. ما همزمان در کنار مردم ایران خواهیم ماند؛ مردمی که امسال هم به خیابان میآیند (ببینید: تظاهرات ۱۳۹۶ ایران و تظاهرات ۱۳۹۷ ایران). آنها خواستار برقراری آزادی در کشورشان هستند».[۱۳۶][۱۳۷]
«این کار آمریکا نباید هیچکس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باجگیر تشکیل شده و نه انقلابیها. حالا و با این اقدام همه میفهمند چقدر سپاه پاسداران خود را در اقتصاد ایران تنیدهاست. سپاه پاسداران ۴۰ سال است خود را به شکل یک بخش نظامی نشان داده درحالیکه از هر راه ممکن برای صدورانقلاب استفاده میکند».[۱۳۸][۱۳۹]
«اگر به مناطق بیثباتی در خاورمیانه مثل عراق، سوریه، لبنان، یمن یا بحرین نگاه کنید، میبینید که سپاه پاسداران در آنجاست. ضمن اینکه در عراق ۶۰۳ نیروی آمریکایی به دست سپاه پاسداران کشته شدند. دستیابی به صلح و ثبات در خاورمیانه بدون از قدرت انداختن سپاه پاسداران و تضعیف رژیم، ممکن نیست.»[۱۴۳]
«با قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی خارجی که کار درستی بود، باید برای همه خطر حمایت از سپاه پاسداران واضح و مشخص شده باشد. ایران به استفاده از تروریسم برای هدف قرار دادن ایالات متحده، متحدان و شرکای ما، ادامه میدهد.»[۱۴۴] او همچنین گفت نباید سپاه و به ویژه نیروی قدس را، که سلیمانی فرمانده آن است و در سراسر عراق و سوریه ویرانی به بارمیآورد دستکم گرفت. وی ارزیابی جیمز استاوریدیس افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا را ارزیابی کاملاً درست خواند، استاوریدیس گفته بود «قاسم سلیمانی یکی از خطرناکترین افراد در جهان است».[۱۴۵]
کشورهایی که تاکنون سپاه را تروریستی قلمداد کردند.
«تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا»
(وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ) [قرآن انفال ۶۰]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به دستور سید روحالله خمینی (بنیانگذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران) تشکیل شد.
روحالله خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی دستوری به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد را اعلام کرد و شورای انقلاب با تأسیس ستاد فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت. سپاه نهادی نظامی و بازوی مسلح برای پاسداری از نظام جمهوری اسلامی است. نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.[۳][۴][۵]
قانون اساسی دربارهٔ سپاه میگوید:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پابرجا میماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان ایشان به وسیله قانون تعیین میشود.[۶]ارم سپاه
پس از انتصاب محمدعلی جعفری به فرماندهی کل سپاه در سال ۱۳۸۶ نوآراییهای تشکیلاتی در سپاه روی داد. این نوآراییها شامل تشکیل سازمان بسیج مستضعفین و سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و تشکیل ۳۱ سپاه استانی بود.[۷]
در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت ایالات متحده آمریکا سپاه را گروهی تروریستی نامید.[۸] در واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[۹] پس از ترور قاسم سلیمانی در طرح سه فوریتی در مجلس پنتاگون، ارتش آمریکا و تمامی شرکتها و نهادهای زیر مجموعه آن را در فهرست تروریستی قرار داد.[۱۰] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به سپاه قدس اختصاص دهد.[۱۰]
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد برآمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روحالله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.[۱۱][۱۲] هدف از تشکیل این نهاد نیز کنترل شهرها و روستاها، برای جلوگیری از تحریک، جلوگیری از حمله به موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانهها، جلوگیری از رسوخ مخالفان جمهوری اسلامی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاههای اسلامی، ذکر شده بود.[۱۳] دولت موقت ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخستوزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با حسن لاهوتی اشکوری برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمعآوری سلاحهای پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسهای در پادگان عباسآباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، هاشم صباغیان، تهرانچی و علی دانش منفرد تشکیل میشود، علی دانشمنفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.[۱۱][۱۲] آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عدهای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.
همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروههای مسلح موازی دیگر نیز بهطور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:
وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلافها و اصطکاکهایی را درپی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگکردن این گروهها و یکپارچهکردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروهها با سپاه پاسداران ادغام شدند و یک شورای ۱۲نفره تشکیل گردید که اعضای این شورا عبرت بودن از:
عباس زمانی، جواد منصوری، عباس دوزدوزانی، محمد منتظری، یوسف کلاهدوز، محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرتضی الویری، محمد بروجردی، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و علی دانش منفرد، اکبر هاشمی رفسنجانی (از طرف شورای انقلاب)[۱۴]
این شورا جواد منصوری را به عنوان فرمانده سپاه انتخاب کرد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسماً اعلام موجودیت کرد.
با توجه به اینکه مهمترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازهتأسیس تیمها، دستهها، گروهانها و گردانهای عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب میکرد و وسعت سرزمینی و حساسیتهای امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان میداد.
بعد از جواد منصوری و عباس آقازمانی، مدتی عباس دوزدوزانی سرپرستی سپاه را بر عهده گرفت. بعد از آن مرتضی رضایی بود که طی حکمی از سوی ابوالحسن بنی صدر و با تأیید سید روحالله خمینی در تیرماه ۱۳۵۹ به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.[۱۵] سپس در شهریور ۱۳۶۰ محسن رضایی در ۲۸ سالگی توسط سید روحالله خمینی به این سمت منصوب شد.[۱۶]محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنهای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنهای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد. بعد از محمدعلی جعفری در ابتدای سال ۱۳۹۸ حسین سلامی به فرماندهی سپاه برگزیده شد.[۱۷]
ساختار فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار میگیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که بهطور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنجگانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب میگردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب میشوند.
سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو،[۱۸] با مأموریتهای متفاوت است:
و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد.
دو ساختار دیگر در سپاه به نامهای حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب میکند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش میدهد.[۱۹][۲۰][۲۱]
محمدعلی جعفری با دستهبندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمهسخت (شورشهای مردمی بدون سلاح گرم،[۲۲] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۲۳]) و سخت (شورشهای مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمهسخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج محول میکند.[۲۴]
طبق ماده ۱۰ اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مأموریتهای سپاه «مشارکت در عملیات امدادی به هنگام بروز بلایا و حوادث و انجام خدمات امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی به درخواست دولت و با رعایت کامل موازین عدل اسلامی در زمان صلح در حدی که به تشخیص شورای عالی سپاه، آمادگی رزمی لازم را برای انجام مأموریتهای خود از دست ندهد.»[۲۵]
بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیتهای اقتصادی گستردهای داشتهاست.
روزآنلاین از تحلیلگران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصههای قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال میرسد.[۲۶] البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیتهای اقتصادی سپاه منتشر نمیشود و بودجه آن نیز محرمانهاست.[۲۷]
این نهاد در حوزههای نفت و گاز، راهسازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمانسازی و حتی جراحیهای سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.
همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتمالانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیتهای سپاه پاسداران رقابتسوز نباشد بلکه به دنبال رقابتسازی باشد.[۲۸]
سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت میزند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بینالمللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیهای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.[۲۶] همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.[۲۶]
علی آلفونه، پژوهشگر مؤسسه آمریکن اینترپرایز در واشینگتن و متخصص مسائل سپاه پاسداران میگوید، اسکلههای غیرمجاز محلی برای واردات کالا و صادرات نفت توسط سپاه پاسداران است، «مثلاً از اسکلههای کوچک برای قاچاق لوازم الکترونیک و مشروبات الکلی و از اسکلهها و بنادر بزرگتر برای صادرات نفت سوبسید شدهٔ ایران به بازار جهانی ازجمله به پاکستان استفاده میکنند که این از منابع درآمد فوقالعاده بزرگ سپاه پاسداران است.» خبرگزاری ایسنا، در گزارشی با عنوان «اسکلههای دردسرساز»، نام ۸۰ اسکله غیرمجاز را در استانهای هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان و مازندران منتشر کردهاست.[۲۹]
محمود احمدینژاد هم در تابستان سال ۱۳۹۰ با اشاره به «برادران قاچاقچی خودمان» گفته بود «مرزهای غیرقانونی باید بسته شود و هیچکس نباید مصونیت داشته باشد، اگر کالایی دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی است، اشکال ندارد از مرز قانونی وارد شود، هیچ وزارتخانهای حق ندارد اسکله و مرزی داشته باشد، خارج از کنترل گمرک.»[۳۰]
سجاد حق پناه از فرماندهان پیشین حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به نشریه تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر در نزد فرماندهان سپاه پاسداران ایران به امری فراگیر تبدیل شدهاست. وی گفت شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مستقیماً در قاچاق مواد مخدر دست دارند. او تشریح کرد که سپاه تریاک افغانستان را در داخل ایران به هروئین و مرفین تبدیل و در همکاری با باندهای تبهکار به سرتاسر جهان قاچاق میکند و برای اینکار شرکتهای کشتیرانی و هواپیمایی خاص خود را استفاده میکند.[۳۱][۳۲]
در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۲ وزارت خزانه داری آمریکا، سرتیپ غلامرضا باغبانی فرمانده نیروی قدس سپاه در شهر زاهدان را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر آمریکا قرار داد. دولت آمریکا میگوید که سرتیپ باغبانی در مقابل استفاده از قاچاقچیان افغان برای رساندن اسلحه به طالبان، اجازه میداد که آنها تریاک به داخل ایران قاچاق کنند.[۳۳]
روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی رئیسجمهوری ایران اعلام کرد سپاه پاسداران در مرزهای جنوبی کشور «از هر ده قاچاق یکی را میگیرد.»[۳۴]
به نوشته روزنامه تایمز قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیاردها دلار نصیب سپاه پاسداران ایران میکند که هم انحصار قاچاق مواد مخدر در ایران را در دست گرفته و هم با شبکههای تبهکار در جهان ارتباط دارد. ابوالفضل اسلامی دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی به تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر توسط سپاه پاسداران با موافقت عالیترین مقامات حکومت ایران برای تأمین نیازهای مالی سپاه صورت میگیرد.[۳۲]
در اسفند ماه ۱۳۹۳ رئیسجمهور حسن روحانی بدون نامبردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد میشوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویسهای اطلاعاتی و گروههای رسانهای ایران تسلط دارد.[۳۵] روحانی پیش از این گفته بود «من شایعاتی را که دربارهٔ سپاه مطرح میشود اصلاً قبول ندارم که میخواهند سپاه را رقیب مردم قرار بدهند، سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست، سپاه پیمانکاری همانند پیمانکارهای معمولی نیست و نبودهاست. سپاه امروز باید پروژههای بسیار مهمی را که بخش خصوصی قادر به انجام آن نیست، انجام دهد. سپاه توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامهریزی دارد.»[۳۶] اما اسحاق جهانگیری معاون دولت در ۲۲ آذرماه ۹۵ در همایش سراسری مدیران قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا اظهار داشت «قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء باید متولی اجرای چند کار بزرگ و ماندگار در تاریخ کشور شود، البته قرارگاه نباید عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کند و باید در طرحهایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد، شاهد حضور قرارگاه و اجرای طرحهای مهم و ماندگار باشیم.»[۳۶] اما ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت «در موضوعات اقتصادی و آن جایی که نیاز کشور بوده سپاه ورود کرده فقط برای اینکه آبروی نظام را بخرد و حفظ کند، پروژههایی که میراثی شده و بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ سال طول کشیده ورود کرده تا به دولت در اتمام آنها کمک کند، به نظرم بی انصافی است به این شکل سپاه مورد حجمه قرار بگیرد.»[۳۶]
اما در واکنش به موضع انتقادی رئیسجمهور، فرمانده سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری گفت: «سپاه هرگز متقاضی کار اقتصادی نبودهاست. ما به درخواست دولتها و با اصرار آنها و بدون اینکه حتی دولت، به بسیاری از تعهدات خود در قبال سپاه عمل کنند، وارد عرصه سازندگی شدیم.» او همچنین گفت سپاه فعالیت اقتصادی و انتفاعی نمیکند، فعالیتهای آنها در عرصه محرومیت زدایی، سازندگی و خنثی سازی راهبردهای دشمن برای فشار اقتصادی به کشور است. او همچنین گلایه کرد «نمیشود که آقایان کارهای سخت را با کمترین منافع به سپاه واگذار کنند و به پروژهایی که سپاه میسازد افتخار کنند، اما در مقابل و در حالیکه هزاران میلیارد تومان بابت پروژهها بدهکارند علیه سپاه با بی انصافی حرف بزنند.»[۳۷]
افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روحالله خمینی[۳۸][۳۹] و سید علی خامنهای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت میکنند حق فعالیت در زمینههای سیاسی را ندارند.
محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدینژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزارتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنهای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.[۴۰]
یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کردهاند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شدهاست.
افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمعآوری اطلاعاتی در مورد پایگاههای آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.[۴۱][۴۲]
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمبگذاری برجهای خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بودهاست. در مقابل دولت وقت ایران اتهامهای آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش میخواند و تأکید میکند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچگونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی یا اجرای این بمبگذاری نداشتهاست.[۴۳] البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیدهاند که بمبگذاری کار القاعده بوده و نه ایران
البته هیچگاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عدهای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بودهاست.[۴۴]
به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کردهاست که عاملان سوءقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بودهاند. در این سوء قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیدهاست که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامهنگار هندی این سوءقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایتکننده سوء قصد علیه اسرائیلیها در تایلند و گرجستان نیز بودهاست. پلیس بینالمللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بینالمللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام میکند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشتهاست که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفتهاست». پلیس هند میگوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
در ۲۲ مرداد ۹۴، دولت بحرین پنج نفر را به جرم بمبگذاری در منامه پایتخت این کشور دستگیر و آنها را متهم به ارتباط با سپاه پاسداران کرد و اظهار داشت که آنها روش بمبگذاری را از سپاه یادگرفته بودند. این بمبگذاری منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای امنیتی بحرین شد. اما ایران ضمن محکوم کردن این حادثه دست داشتن ایران در آن را رد کرد. بحرین همواره ایران را به تحریک شیعیان این کشور به ناآرامی متهم میکند و گاهی از نیروی نظامی عربستان سعودی برای سرکوب معترضان استفاده کردهاست. ایران هم در مقابل میگوید که حکومت بحرین حقوق اکثریت شیعه کشور را نقض میکند. یک ماه پیش از این حادثه بحرین روحانی شیعه این کشور، شیخ عیسی قاسم را سلب تابعیت کرده بود و برخی مقامهای ایران به شدت از دولت بحرین به دلیل این اقدام انتقاد کردند و حتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه تهدید کرد که این کار منجر به «مقاومت مسلحانه» در بحرین و «سقوط رژیم» خواهد شد.[۴۹][۵۰][۵۱]
دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزبالله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کردهاست.[۵۲]
رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیهای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان در حالیکه از خودروی سپاه پاسداران پیاده میشدند در استان هرات دستگیر شد.[۵۳] اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شدهاست.[۵۴]
ایران و سوریه دو متحد استراتژیک هستند. در ادبیات سیاسی نظام ایران، سوریه عضو محور مقاومت ضدصهیونیسم و پل ارتباطی با حزبالله لبنان است. در پی جنگ داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران با هدف اینکه دولت بشار اسد رئیسجمهور سوریه استقامت خود را حفظ کند، با ارتش سوریه همکاری میکند و با مخالفان بشار اسد بهصورت پنهانی از طریق سپاه قدس وارد جنگ میشود.[۵۵] سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامیها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق میگذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاشهای سوریه برای جلوگیری از ارتباطهای تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفنهای همراه و پیامک پشتیبانی میکند.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹]
به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار اسد – رئیسجمهور سوریه – ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهراتکننده مخالف بشار اسد فرستادهاست. آنها میگویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را بهوسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کردهاست. در درگیریهای درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریهای کشته شدهاند.[۶۰]ارم سپاه
به گزارش خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۱، مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار میدهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کردهاست. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راههای کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بودهاست. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه بهخوبی نشان میدهد که تهران کمکهای نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق میگذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.[۶۱]
اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبهای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبهنظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفتهاست: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند.[۶۸][۶۹]
پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسیها بر این باور است که حضور سپاه در سوریه اولین حضور این نهاد نظامی در بیرون از خاک ایران نیست؛ هر چند حمایت از اسد و جنایات جنگی که علیه مردم کشورش مرتکب میشود، شاید بارزترین سندی است که ثابت میکند سپاه پاسداران بزرگترین تشکل دولتی حامی تروریسم در جهان است.[۷۰]
سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانهها، منتشر شدهاست.[۷۱][۷۲]
با این حال، بر پایهٔ برخی از منابع، نظام جمهوری اسلامی ایران (افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان) با داعش نیز ارتباط دارد[۷۳] و نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بودهاند.[۷۴]
۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ نیروهای امنیتی عراق سرکوب خونینی در شهرهای نجف و ناصریه براه انداختند و به روی مردم معترض آتش گشوده و ۴۴ نفر را کشتند؛ بعد از این حادثه و با پیام سید علی سیستانی، عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق تصمیم به استعفا گرفت.[۷۵] ایالات متحده و اسرائیل، مدعی شدند که در رأس فرماندهی سرکوب خونین عراق، قاسم سلیمانی[۷۶] و ابومهدی مهندس فرمانده حشدالشعبی قرار دارند. اعتراضات عراق در ابتدا علیه فساد، بیکاری و مسائل اقتصادی آغاز شد. معترضان نسبت به رژیم جمهوری اسلامی ایران، که با احزاب سیاسی مهم در عراق ارتباط نزدیکی دارد و چندین گروه شبه نظامی قدرتمند حمایت میکند، خشمگین هستند. معترضان عراقی همچنین میگویند جمهوری اسلامی سعی دارد مشابه تجربه تضعیف ارتش خود و تقویت سپاه پاسداران را در عراق با تضعیف ارتش رسمی آن کشور و تقویت حشدالشعبی، یا بسیج مردمی عراق، انجام دهد. بسیاری از معترضان شبه نظامیان موسوم به حشدالشعبی را، که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با دولت اسلامی داعش تشکیل شد، به اقداماتی مانند حمله به معترضان بنا بر دستور رژیم جمهوری اسلامی، و همچنین به فعالیتهای درآمدزا و حفاظت از سیاستمداران فاسد و اقدامات خلاف بدون ترس از مجازات متهم میکنند. شبکه فاکس نیوز گزارش داده بود که فعالان عراقی میگویند ایران کاری کرده که در کشور خودشان با آنها مانند «بیگانگان» رفتار میشود.[۷۷][۷۸][۷۹][۸۰]
نیروهای نظامی (سپاهی) نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر دخالت نظامی و سیاسی… در سوریه و عراق و افغانستان و لبنان…، در امور و جنگ کشور یمن نیز دخالت میکند.[۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵]
به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشکهایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرمافزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.[۸۶]
خبرگزاری رویترز گزارشی با استناد به اسنادی که بدست آوردهاست و گفتههای امیر مقدم (مسئول سابق روابط عمومی و رابط پارلمانی معاونت اجرایی ریاست جمهوری اسلامی ایران) منتشر کردهاست که براساس آن سپاه پاسداران یک مرکز مخفی در گوشهای از بیابان اطراف جاجَرم، در استان خراسان شمالی دارد که کاربرد این واحد، تولید پودر آلومینیوم برای تولید سوخت جامد موشکها است. این واحد «مخفی» در کنار یک کارخانه آلومینیوم و در نزدیکی یک معدن «بوکسیت» (سنگ رسوبی حاوی آلومینیوم) قرار دارد، پیشتر تسنیم نوشته بود که از اوائل دهه ۶۰ تحقیق و بررسی در مورد سوخت جامد زیر نظر حسن طهرانی مقدم شروع شده و موشک نازعات نخستین نمونه از موشکهای سوخت جامد بود.[۸۷] رویترز اشاره میکند بیش از ۱۰ سند مشاهده کرده که حاوی مدارک تولید پودر آلومینیوم و افراد دخیل در این پروژه در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میباشد.[۸۷]
برخی کارشناسان و رسانههای مخالف جمهوری اسلامی معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شدهاست.[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱][۹۲][۹۳][۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸][۹۹]
اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «داراییهای» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.[۱۰۴]
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقالهای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن میکند.[۱۰۰]
مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.[۱۰۵]
در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونتآمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کردهاند.[۱۰۶] اما ایران این ادعا را تکذیب کردهاست.[۱۰۷]
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی در گفتگوی تلویزیونی با شبکه العربیه میگوید: «ایران باید آخرین کشوری باشد که دربارهٔ ثبات در سوریه سخن میگوید، زیرا همه میدانند که عامل ویرانی و بدبختی مردم سوریه، ایران است.»[۱۰۸]
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد.
.[۱۰۹][۱۱۰] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۱۱]
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریمهای تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شدهاست که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار میدادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانهداری آمریکا گفته شدهاست که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریمها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کردهاست.[۱۱۲]
روز چهارشنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۰ وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیهای از ضبط و توقیف ۹۲ دامنه اینترنتی مورد استفاده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» که اطلاعات نادرست منتشر میکردند، خبر داد. در بیانیه آمدهاست چهار دامنه از این ۹۲ دامنه ضبط شده، با پنهانکاری خود را رسانههای خبری معتبر معرفی میکردند. وب سایتهایی که توسط وزارت دادگستری آمریکا توقیف شدند «توسط سپاه پاسداران کنترل میشدند».[۱۱۳]
وزارت دادگستری آمریکا با صدور بیانیهای ۲۷ وب سایت مرتبط با سپاه پاسداران ضبط و مسدود کرد. در بیانیه آمدهاست که این وبسایتها اطلاعات نادرست منتشر میکردند.[۱۱۴][۱۱۵]
اینستاگرام بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر مجموعه مجموعه سپاه پاسداران، این سازمان را در لیست سیاه خود قرار داد، هر کسی پستی مستقیم به فعالیت سپاه پاسداران اشاره دارد بزارد پس از مدتی پست پاک میشود.[۱۲۳]
سپاه پاسداران تا امروز توسط برخی کشورها در فهرست سازمانهای تروریستی قرار گرفتهاست. اولین کشورهایی که سپاه را در لیست تروریستی خود قرار دادند بحرین و عربستان سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ بودند.[۱۲۴][۱۲۵] همچنین ایالات متحده در آوریل سال ۲۰۱۹ سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد.[۱۲۶][۱۲۷] کانادا نیز در اکتبر همان سال سپاه پاسداران را پس از رایگیری در پارلمان به فهرست گروههای تروریستی خود وارد کرد.[۱۲۸]
ایالات متحده آمریکا در تاریخ هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرارداد.[۱۲۶][۱۲۷] این نخستین بار است که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را به عنوان یک گروه تروریستی شناختهاست.[۷۷]
این امر، قرار دادن بخشی از نیروی نظامی رسمی یک کشور در فهرست تروریستی، از سوی ایالات متحده حتی در زمان اوج خصومت با شوروی نیز رخ ندادهاست.[۱۲۹]
پس از وضع تحریمهای مختلف، این اقدام بزرگترین اقدام علیه جمهوری اسلامی تا به امروز ارزیابی شد.[۱۳۰][۱۳۱]
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز در تاریخ نوزدهم فروردین ۱۳۹۸، در اقدامی متقابل، فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را “تروریستی” اعلام کرد.[۱۲۹] در واکنش به این اقدام ایران، حساب توئیتری فرماندهی ارتش آمریکا تصویری از عبور تفنگداران دریایی تیم ۲۲ این کشور در حال عبور از تنگه هرمز منتشر کرد و در توضیح عکس نوشت «ما همیشه مشغول نظارت و پایش هستیم.»[۱۳۳]
قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی آمریکا با واکنشهایی از سوی سیاستمداران داخل ایران و فرماندهان سپاه همراه بود. محمدعلی جعفری، از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با واکنش برابر قرار دادن نام سپاه در این لیست اظهار کرد نیروهای آمریکایی در غرب آسیا “دیگر آرامش امروز را نخواهند داشت”.[۱۲۷]
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی نمادین برای حمایت از سپاه دراقدامی هماهنگ اقدام به پوشیدن یونیفرمهای یک رنگ سبز سپاه در یک جلسه علنی مجلس کردند.[۱۳۴]
«این گام بیسابقه که تحت رهبری وزارت خارجه برداشته میشود، موید این واقعیت است که [رژیم] ایران نه تنها یک حامی حکومتی تروریسم است، بلکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالانه در تروریسم، به عنوان یک ابزار حکومتداری، مشارکت کرده و آن را تأمین مالی و ترویج میکند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بینالمللی آن [رژیم] است. این اقدام، گستره و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران را به مقدار چشمگیری گسترش خواهد داد. اگر شما با سپاه پاسداران داد و ستد میکنید، در حقیقت در حال پشتیبانی مالی از تروریسم هستید.»[۱۲۶][۱۳۵]
«ما به اقداماتمان برای مقابله با آیتاللهها در ایران به خاطر فعالیتهای ویرانگرشان ادامه خواهیم داد. ما همزمان در کنار مردم ایران خواهیم ماند؛ مردمی که امسال هم به خیابان میآیند (ببینید: تظاهرات ۱۳۹۶ ایران و تظاهرات ۱۳۹۷ ایران). آنها خواستار برقراری آزادی در کشورشان هستند».[۱۳۶][۱۳۷]
«این کار آمریکا نباید هیچکس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باجگیر تشکیل شده و نه انقلابیها. حالا و با این اقدام همه میفهمند چقدر سپاه پاسداران خود را در اقتصاد ایران تنیدهاست. سپاه پاسداران ۴۰ سال است خود را به شکل یک بخش نظامی نشان داده درحالیکه از هر راه ممکن برای صدورانقلاب استفاده میکند».[۱۳۸][۱۳۹]
«اگر به مناطق بیثباتی در خاورمیانه مثل عراق، سوریه، لبنان، یمن یا بحرین نگاه کنید، میبینید که سپاه پاسداران در آنجاست. ضمن اینکه در عراق ۶۰۳ نیروی آمریکایی به دست سپاه پاسداران کشته شدند. دستیابی به صلح و ثبات در خاورمیانه بدون از قدرت انداختن سپاه پاسداران و تضعیف رژیم، ممکن نیست.»[۱۴۳]
«با قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی خارجی که کار درستی بود، باید برای همه خطر حمایت از سپاه پاسداران واضح و مشخص شده باشد. ایران به استفاده از تروریسم برای هدف قرار دادن ایالات متحده، متحدان و شرکای ما، ادامه میدهد.»[۱۴۴] او همچنین گفت نباید سپاه و به ویژه نیروی قدس را، که سلیمانی فرمانده آن است و در سراسر عراق و سوریه ویرانی به بارمیآورد دستکم گرفت. وی ارزیابی جیمز استاوریدیس افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا را ارزیابی کاملاً درست خواند، استاوریدیس گفته بود «قاسم سلیمانی یکی از خطرناکترین افراد در جهان است».[۱۴۵]
کشورهایی که تاکنون سپاه را تروریستی قلمداد کردند.
«تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا»
(وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ) [قرآن انفال ۶۰]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به دستور سید روحالله خمینی (بنیانگذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران) تشکیل شد.
روحالله خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی دستوری به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد را اعلام کرد و شورای انقلاب با تأسیس ستاد فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت. سپاه نهادی نظامی و بازوی مسلح برای پاسداری از نظام جمهوری اسلامی است. نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.[۳][۴][۵]
قانون اساسی دربارهٔ سپاه میگوید:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پابرجا میماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان ایشان به وسیله قانون تعیین میشود.[۶]ارم سپاه
پس از انتصاب محمدعلی جعفری به فرماندهی کل سپاه در سال ۱۳۸۶ نوآراییهای تشکیلاتی در سپاه روی داد. این نوآراییها شامل تشکیل سازمان بسیج مستضعفین و سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و تشکیل ۳۱ سپاه استانی بود.[۷]
در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت ایالات متحده آمریکا سپاه را گروهی تروریستی نامید.[۸] در واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[۹] پس از ترور قاسم سلیمانی در طرح سه فوریتی در مجلس پنتاگون، ارتش آمریکا و تمامی شرکتها و نهادهای زیر مجموعه آن را در فهرست تروریستی قرار داد.[۱۰] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به سپاه قدس اختصاص دهد.[۱۰]
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد برآمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روحالله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.[۱۱][۱۲] هدف از تشکیل این نهاد نیز کنترل شهرها و روستاها، برای جلوگیری از تحریک، جلوگیری از حمله به موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانهها، جلوگیری از رسوخ مخالفان جمهوری اسلامی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاههای اسلامی، ذکر شده بود.[۱۳] دولت موقت ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخستوزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با حسن لاهوتی اشکوری برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمعآوری سلاحهای پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسهای در پادگان عباسآباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، هاشم صباغیان، تهرانچی و علی دانش منفرد تشکیل میشود، علی دانشمنفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.[۱۱][۱۲] آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عدهای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.
همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروههای مسلح موازی دیگر نیز بهطور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:
وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلافها و اصطکاکهایی را درپی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگکردن این گروهها و یکپارچهکردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروهها با سپاه پاسداران ادغام شدند و یک شورای ۱۲نفره تشکیل گردید که اعضای این شورا عبرت بودن از:
عباس زمانی، جواد منصوری، عباس دوزدوزانی، محمد منتظری، یوسف کلاهدوز، محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرتضی الویری، محمد بروجردی، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و علی دانش منفرد، اکبر هاشمی رفسنجانی (از طرف شورای انقلاب)[۱۴]
این شورا جواد منصوری را به عنوان فرمانده سپاه انتخاب کرد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسماً اعلام موجودیت کرد.
با توجه به اینکه مهمترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازهتأسیس تیمها، دستهها، گروهانها و گردانهای عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب میکرد و وسعت سرزمینی و حساسیتهای امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان میداد.
بعد از جواد منصوری و عباس آقازمانی، مدتی عباس دوزدوزانی سرپرستی سپاه را بر عهده گرفت. بعد از آن مرتضی رضایی بود که طی حکمی از سوی ابوالحسن بنی صدر و با تأیید سید روحالله خمینی در تیرماه ۱۳۵۹ به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.[۱۵] سپس در شهریور ۱۳۶۰ محسن رضایی در ۲۸ سالگی توسط سید روحالله خمینی به این سمت منصوب شد.[۱۶]محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنهای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنهای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد. بعد از محمدعلی جعفری در ابتدای سال ۱۳۹۸ حسین سلامی به فرماندهی سپاه برگزیده شد.[۱۷]
ساختار فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار میگیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که بهطور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنجگانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب میگردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب میشوند.
سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو،[۱۸] با مأموریتهای متفاوت است:
و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد.
دو ساختار دیگر در سپاه به نامهای حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب میکند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش میدهد.[۱۹][۲۰][۲۱]
محمدعلی جعفری با دستهبندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمهسخت (شورشهای مردمی بدون سلاح گرم،[۲۲] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۲۳]) و سخت (شورشهای مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمهسخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج محول میکند.[۲۴]
طبق ماده ۱۰ اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مأموریتهای سپاه «مشارکت در عملیات امدادی به هنگام بروز بلایا و حوادث و انجام خدمات امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی به درخواست دولت و با رعایت کامل موازین عدل اسلامی در زمان صلح در حدی که به تشخیص شورای عالی سپاه، آمادگی رزمی لازم را برای انجام مأموریتهای خود از دست ندهد.»[۲۵]
بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیتهای اقتصادی گستردهای داشتهاست.
روزآنلاین از تحلیلگران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصههای قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال میرسد.[۲۶] البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیتهای اقتصادی سپاه منتشر نمیشود و بودجه آن نیز محرمانهاست.[۲۷]
این نهاد در حوزههای نفت و گاز، راهسازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمانسازی و حتی جراحیهای سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.
همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتمالانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیتهای سپاه پاسداران رقابتسوز نباشد بلکه به دنبال رقابتسازی باشد.[۲۸]
سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت میزند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بینالمللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیهای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.[۲۶] همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.[۲۶]
علی آلفونه، پژوهشگر مؤسسه آمریکن اینترپرایز در واشینگتن و متخصص مسائل سپاه پاسداران میگوید، اسکلههای غیرمجاز محلی برای واردات کالا و صادرات نفت توسط سپاه پاسداران است، «مثلاً از اسکلههای کوچک برای قاچاق لوازم الکترونیک و مشروبات الکلی و از اسکلهها و بنادر بزرگتر برای صادرات نفت سوبسید شدهٔ ایران به بازار جهانی ازجمله به پاکستان استفاده میکنند که این از منابع درآمد فوقالعاده بزرگ سپاه پاسداران است.» خبرگزاری ایسنا، در گزارشی با عنوان «اسکلههای دردسرساز»، نام ۸۰ اسکله غیرمجاز را در استانهای هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان و مازندران منتشر کردهاست.[۲۹]
محمود احمدینژاد هم در تابستان سال ۱۳۹۰ با اشاره به «برادران قاچاقچی خودمان» گفته بود «مرزهای غیرقانونی باید بسته شود و هیچکس نباید مصونیت داشته باشد، اگر کالایی دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی است، اشکال ندارد از مرز قانونی وارد شود، هیچ وزارتخانهای حق ندارد اسکله و مرزی داشته باشد، خارج از کنترل گمرک.»[۳۰]
سجاد حق پناه از فرماندهان پیشین حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به نشریه تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر در نزد فرماندهان سپاه پاسداران ایران به امری فراگیر تبدیل شدهاست. وی گفت شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مستقیماً در قاچاق مواد مخدر دست دارند. او تشریح کرد که سپاه تریاک افغانستان را در داخل ایران به هروئین و مرفین تبدیل و در همکاری با باندهای تبهکار به سرتاسر جهان قاچاق میکند و برای اینکار شرکتهای کشتیرانی و هواپیمایی خاص خود را استفاده میکند.[۳۱][۳۲]
در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۲ وزارت خزانه داری آمریکا، سرتیپ غلامرضا باغبانی فرمانده نیروی قدس سپاه در شهر زاهدان را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر آمریکا قرار داد. دولت آمریکا میگوید که سرتیپ باغبانی در مقابل استفاده از قاچاقچیان افغان برای رساندن اسلحه به طالبان، اجازه میداد که آنها تریاک به داخل ایران قاچاق کنند.[۳۳]
روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی رئیسجمهوری ایران اعلام کرد سپاه پاسداران در مرزهای جنوبی کشور «از هر ده قاچاق یکی را میگیرد.»[۳۴]
به نوشته روزنامه تایمز قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیاردها دلار نصیب سپاه پاسداران ایران میکند که هم انحصار قاچاق مواد مخدر در ایران را در دست گرفته و هم با شبکههای تبهکار در جهان ارتباط دارد. ابوالفضل اسلامی دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی به تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر توسط سپاه پاسداران با موافقت عالیترین مقامات حکومت ایران برای تأمین نیازهای مالی سپاه صورت میگیرد.[۳۲]
در اسفند ماه ۱۳۹۳ رئیسجمهور حسن روحانی بدون نامبردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد میشوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویسهای اطلاعاتی و گروههای رسانهای ایران تسلط دارد.[۳۵] روحانی پیش از این گفته بود «من شایعاتی را که دربارهٔ سپاه مطرح میشود اصلاً قبول ندارم که میخواهند سپاه را رقیب مردم قرار بدهند، سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست، سپاه پیمانکاری همانند پیمانکارهای معمولی نیست و نبودهاست. سپاه امروز باید پروژههای بسیار مهمی را که بخش خصوصی قادر به انجام آن نیست، انجام دهد. سپاه توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامهریزی دارد.»[۳۶] اما اسحاق جهانگیری معاون دولت در ۲۲ آذرماه ۹۵ در همایش سراسری مدیران قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا اظهار داشت «قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء باید متولی اجرای چند کار بزرگ و ماندگار در تاریخ کشور شود، البته قرارگاه نباید عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کند و باید در طرحهایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد، شاهد حضور قرارگاه و اجرای طرحهای مهم و ماندگار باشیم.»[۳۶] اما ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت «در موضوعات اقتصادی و آن جایی که نیاز کشور بوده سپاه ورود کرده فقط برای اینکه آبروی نظام را بخرد و حفظ کند، پروژههایی که میراثی شده و بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ سال طول کشیده ورود کرده تا به دولت در اتمام آنها کمک کند، به نظرم بی انصافی است به این شکل سپاه مورد حجمه قرار بگیرد.»[۳۶]
اما در واکنش به موضع انتقادی رئیسجمهور، فرمانده سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری گفت: «سپاه هرگز متقاضی کار اقتصادی نبودهاست. ما به درخواست دولتها و با اصرار آنها و بدون اینکه حتی دولت، به بسیاری از تعهدات خود در قبال سپاه عمل کنند، وارد عرصه سازندگی شدیم.» او همچنین گفت سپاه فعالیت اقتصادی و انتفاعی نمیکند، فعالیتهای آنها در عرصه محرومیت زدایی، سازندگی و خنثی سازی راهبردهای دشمن برای فشار اقتصادی به کشور است. او همچنین گلایه کرد «نمیشود که آقایان کارهای سخت را با کمترین منافع به سپاه واگذار کنند و به پروژهایی که سپاه میسازد افتخار کنند، اما در مقابل و در حالیکه هزاران میلیارد تومان بابت پروژهها بدهکارند علیه سپاه با بی انصافی حرف بزنند.»[۳۷]
افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روحالله خمینی[۳۸][۳۹] و سید علی خامنهای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت میکنند حق فعالیت در زمینههای سیاسی را ندارند.
محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدینژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزارتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنهای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.[۴۰]
یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کردهاند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شدهاست.
افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمعآوری اطلاعاتی در مورد پایگاههای آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.[۴۱][۴۲]
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمبگذاری برجهای خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بودهاست. در مقابل دولت وقت ایران اتهامهای آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش میخواند و تأکید میکند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچگونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی یا اجرای این بمبگذاری نداشتهاست.[۴۳] البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیدهاند که بمبگذاری کار القاعده بوده و نه ایران
البته هیچگاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عدهای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بودهاست.[۴۴]
به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کردهاست که عاملان سوءقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بودهاند. در این سوء قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیدهاست که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامهنگار هندی این سوءقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایتکننده سوء قصد علیه اسرائیلیها در تایلند و گرجستان نیز بودهاست. پلیس بینالمللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بینالمللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام میکند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشتهاست که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفتهاست». پلیس هند میگوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
در ۲۲ مرداد ۹۴، دولت بحرین پنج نفر را به جرم بمبگذاری در منامه پایتخت این کشور دستگیر و آنها را متهم به ارتباط با سپاه پاسداران کرد و اظهار داشت که آنها روش بمبگذاری را از سپاه یادگرفته بودند. این بمبگذاری منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای امنیتی بحرین شد. اما ایران ضمن محکوم کردن این حادثه دست داشتن ایران در آن را رد کرد. بحرین همواره ایران را به تحریک شیعیان این کشور به ناآرامی متهم میکند و گاهی از نیروی نظامی عربستان سعودی برای سرکوب معترضان استفاده کردهاست. ایران هم در مقابل میگوید که حکومت بحرین حقوق اکثریت شیعه کشور را نقض میکند. یک ماه پیش از این حادثه بحرین روحانی شیعه این کشور، شیخ عیسی قاسم را سلب تابعیت کرده بود و برخی مقامهای ایران به شدت از دولت بحرین به دلیل این اقدام انتقاد کردند و حتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه تهدید کرد که این کار منجر به «مقاومت مسلحانه» در بحرین و «سقوط رژیم» خواهد شد.[۴۹][۵۰][۵۱]
دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزبالله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کردهاست.[۵۲]
رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیهای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان در حالیکه از خودروی سپاه پاسداران پیاده میشدند در استان هرات دستگیر شد.[۵۳] اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شدهاست.[۵۴]
ایران و سوریه دو متحد استراتژیک هستند. در ادبیات سیاسی نظام ایران، سوریه عضو محور مقاومت ضدصهیونیسم و پل ارتباطی با حزبالله لبنان است. در پی جنگ داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران با هدف اینکه دولت بشار اسد رئیسجمهور سوریه استقامت خود را حفظ کند، با ارتش سوریه همکاری میکند و با مخالفان بشار اسد بهصورت پنهانی از طریق سپاه قدس وارد جنگ میشود.[۵۵] سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامیها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق میگذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاشهای سوریه برای جلوگیری از ارتباطهای تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفنهای همراه و پیامک پشتیبانی میکند.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹]
به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار اسد – رئیسجمهور سوریه – ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهراتکننده مخالف بشار اسد فرستادهاست. آنها میگویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را بهوسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کردهاست. در درگیریهای درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریهای کشته شدهاند.[۶۰]ارم سپاه
به گزارش خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۱، مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار میدهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کردهاست. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راههای کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بودهاست. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه بهخوبی نشان میدهد که تهران کمکهای نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق میگذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.[۶۱]
اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبهای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبهنظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفتهاست: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند.[۶۸][۶۹]
پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسیها بر این باور است که حضور سپاه در سوریه اولین حضور این نهاد نظامی در بیرون از خاک ایران نیست؛ هر چند حمایت از اسد و جنایات جنگی که علیه مردم کشورش مرتکب میشود، شاید بارزترین سندی است که ثابت میکند سپاه پاسداران بزرگترین تشکل دولتی حامی تروریسم در جهان است.[۷۰]
سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانهها، منتشر شدهاست.[۷۱][۷۲]
با این حال، بر پایهٔ برخی از منابع، نظام جمهوری اسلامی ایران (افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان) با داعش نیز ارتباط دارد[۷۳] و نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بودهاند.[۷۴]
۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ نیروهای امنیتی عراق سرکوب خونینی در شهرهای نجف و ناصریه براه انداختند و به روی مردم معترض آتش گشوده و ۴۴ نفر را کشتند؛ بعد از این حادثه و با پیام سید علی سیستانی، عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق تصمیم به استعفا گرفت.[۷۵] ایالات متحده و اسرائیل، مدعی شدند که در رأس فرماندهی سرکوب خونین عراق، قاسم سلیمانی[۷۶] و ابومهدی مهندس فرمانده حشدالشعبی قرار دارند. اعتراضات عراق در ابتدا علیه فساد، بیکاری و مسائل اقتصادی آغاز شد. معترضان نسبت به رژیم جمهوری اسلامی ایران، که با احزاب سیاسی مهم در عراق ارتباط نزدیکی دارد و چندین گروه شبه نظامی قدرتمند حمایت میکند، خشمگین هستند. معترضان عراقی همچنین میگویند جمهوری اسلامی سعی دارد مشابه تجربه تضعیف ارتش خود و تقویت سپاه پاسداران را در عراق با تضعیف ارتش رسمی آن کشور و تقویت حشدالشعبی، یا بسیج مردمی عراق، انجام دهد. بسیاری از معترضان شبه نظامیان موسوم به حشدالشعبی را، که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با دولت اسلامی داعش تشکیل شد، به اقداماتی مانند حمله به معترضان بنا بر دستور رژیم جمهوری اسلامی، و همچنین به فعالیتهای درآمدزا و حفاظت از سیاستمداران فاسد و اقدامات خلاف بدون ترس از مجازات متهم میکنند. شبکه فاکس نیوز گزارش داده بود که فعالان عراقی میگویند ایران کاری کرده که در کشور خودشان با آنها مانند «بیگانگان» رفتار میشود.[۷۷][۷۸][۷۹][۸۰]
نیروهای نظامی (سپاهی) نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر دخالت نظامی و سیاسی… در سوریه و عراق و افغانستان و لبنان…، در امور و جنگ کشور یمن نیز دخالت میکند.[۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵]
به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشکهایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرمافزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.[۸۶]
خبرگزاری رویترز گزارشی با استناد به اسنادی که بدست آوردهاست و گفتههای امیر مقدم (مسئول سابق روابط عمومی و رابط پارلمانی معاونت اجرایی ریاست جمهوری اسلامی ایران) منتشر کردهاست که براساس آن سپاه پاسداران یک مرکز مخفی در گوشهای از بیابان اطراف جاجَرم، در استان خراسان شمالی دارد که کاربرد این واحد، تولید پودر آلومینیوم برای تولید سوخت جامد موشکها است. این واحد «مخفی» در کنار یک کارخانه آلومینیوم و در نزدیکی یک معدن «بوکسیت» (سنگ رسوبی حاوی آلومینیوم) قرار دارد، پیشتر تسنیم نوشته بود که از اوائل دهه ۶۰ تحقیق و بررسی در مورد سوخت جامد زیر نظر حسن طهرانی مقدم شروع شده و موشک نازعات نخستین نمونه از موشکهای سوخت جامد بود.[۸۷] رویترز اشاره میکند بیش از ۱۰ سند مشاهده کرده که حاوی مدارک تولید پودر آلومینیوم و افراد دخیل در این پروژه در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میباشد.[۸۷]
برخی کارشناسان و رسانههای مخالف جمهوری اسلامی معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شدهاست.[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱][۹۲][۹۳][۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸][۹۹]
اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «داراییهای» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.[۱۰۴]
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقالهای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن میکند.[۱۰۰]
مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.[۱۰۵]
در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونتآمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کردهاند.[۱۰۶] اما ایران این ادعا را تکذیب کردهاست.[۱۰۷]
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی در گفتگوی تلویزیونی با شبکه العربیه میگوید: «ایران باید آخرین کشوری باشد که دربارهٔ ثبات در سوریه سخن میگوید، زیرا همه میدانند که عامل ویرانی و بدبختی مردم سوریه، ایران است.»[۱۰۸]
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد.
.[۱۰۹][۱۱۰] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۱۱]
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریمهای تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شدهاست که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار میدادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانهداری آمریکا گفته شدهاست که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریمها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کردهاست.[۱۱۲]
روز چهارشنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۰ وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیهای از ضبط و توقیف ۹۲ دامنه اینترنتی مورد استفاده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» که اطلاعات نادرست منتشر میکردند، خبر داد. در بیانیه آمدهاست چهار دامنه از این ۹۲ دامنه ضبط شده، با پنهانکاری خود را رسانههای خبری معتبر معرفی میکردند. وب سایتهایی که توسط وزارت دادگستری آمریکا توقیف شدند «توسط سپاه پاسداران کنترل میشدند».[۱۱۳]
وزارت دادگستری آمریکا با صدور بیانیهای ۲۷ وب سایت مرتبط با سپاه پاسداران ضبط و مسدود کرد. در بیانیه آمدهاست که این وبسایتها اطلاعات نادرست منتشر میکردند.[۱۱۴][۱۱۵]
اینستاگرام بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر مجموعه مجموعه سپاه پاسداران، این سازمان را در لیست سیاه خود قرار داد، هر کسی پستی مستقیم به فعالیت سپاه پاسداران اشاره دارد بزارد پس از مدتی پست پاک میشود.[۱۲۳]
سپاه پاسداران تا امروز توسط برخی کشورها در فهرست سازمانهای تروریستی قرار گرفتهاست. اولین کشورهایی که سپاه را در لیست تروریستی خود قرار دادند بحرین و عربستان سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ بودند.[۱۲۴][۱۲۵] همچنین ایالات متحده در آوریل سال ۲۰۱۹ سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد.[۱۲۶][۱۲۷] کانادا نیز در اکتبر همان سال سپاه پاسداران را پس از رایگیری در پارلمان به فهرست گروههای تروریستی خود وارد کرد.[۱۲۸]
ایالات متحده آمریکا در تاریخ هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرارداد.[۱۲۶][۱۲۷] این نخستین بار است که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را به عنوان یک گروه تروریستی شناختهاست.[۷۷]
این امر، قرار دادن بخشی از نیروی نظامی رسمی یک کشور در فهرست تروریستی، از سوی ایالات متحده حتی در زمان اوج خصومت با شوروی نیز رخ ندادهاست.[۱۲۹]
پس از وضع تحریمهای مختلف، این اقدام بزرگترین اقدام علیه جمهوری اسلامی تا به امروز ارزیابی شد.[۱۳۰][۱۳۱]
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز در تاریخ نوزدهم فروردین ۱۳۹۸، در اقدامی متقابل، فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را “تروریستی” اعلام کرد.[۱۲۹] در واکنش به این اقدام ایران، حساب توئیتری فرماندهی ارتش آمریکا تصویری از عبور تفنگداران دریایی تیم ۲۲ این کشور در حال عبور از تنگه هرمز منتشر کرد و در توضیح عکس نوشت «ما همیشه مشغول نظارت و پایش هستیم.»[۱۳۳]
قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی آمریکا با واکنشهایی از سوی سیاستمداران داخل ایران و فرماندهان سپاه همراه بود. محمدعلی جعفری، از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با واکنش برابر قرار دادن نام سپاه در این لیست اظهار کرد نیروهای آمریکایی در غرب آسیا “دیگر آرامش امروز را نخواهند داشت”.[۱۲۷]
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی نمادین برای حمایت از سپاه دراقدامی هماهنگ اقدام به پوشیدن یونیفرمهای یک رنگ سبز سپاه در یک جلسه علنی مجلس کردند.[۱۳۴]
«این گام بیسابقه که تحت رهبری وزارت خارجه برداشته میشود، موید این واقعیت است که [رژیم] ایران نه تنها یک حامی حکومتی تروریسم است، بلکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالانه در تروریسم، به عنوان یک ابزار حکومتداری، مشارکت کرده و آن را تأمین مالی و ترویج میکند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بینالمللی آن [رژیم] است. این اقدام، گستره و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران را به مقدار چشمگیری گسترش خواهد داد. اگر شما با سپاه پاسداران داد و ستد میکنید، در حقیقت در حال پشتیبانی مالی از تروریسم هستید.»[۱۲۶][۱۳۵]
«ما به اقداماتمان برای مقابله با آیتاللهها در ایران به خاطر فعالیتهای ویرانگرشان ادامه خواهیم داد. ما همزمان در کنار مردم ایران خواهیم ماند؛ مردمی که امسال هم به خیابان میآیند (ببینید: تظاهرات ۱۳۹۶ ایران و تظاهرات ۱۳۹۷ ایران). آنها خواستار برقراری آزادی در کشورشان هستند».[۱۳۶][۱۳۷]
«این کار آمریکا نباید هیچکس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باجگیر تشکیل شده و نه انقلابیها. حالا و با این اقدام همه میفهمند چقدر سپاه پاسداران خود را در اقتصاد ایران تنیدهاست. سپاه پاسداران ۴۰ سال است خود را به شکل یک بخش نظامی نشان داده درحالیکه از هر راه ممکن برای صدورانقلاب استفاده میکند».[۱۳۸][۱۳۹]
«اگر به مناطق بیثباتی در خاورمیانه مثل عراق، سوریه، لبنان، یمن یا بحرین نگاه کنید، میبینید که سپاه پاسداران در آنجاست. ضمن اینکه در عراق ۶۰۳ نیروی آمریکایی به دست سپاه پاسداران کشته شدند. دستیابی به صلح و ثبات در خاورمیانه بدون از قدرت انداختن سپاه پاسداران و تضعیف رژیم، ممکن نیست.»[۱۴۳]
«با قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی خارجی که کار درستی بود، باید برای همه خطر حمایت از سپاه پاسداران واضح و مشخص شده باشد. ایران به استفاده از تروریسم برای هدف قرار دادن ایالات متحده، متحدان و شرکای ما، ادامه میدهد.»[۱۴۴] او همچنین گفت نباید سپاه و به ویژه نیروی قدس را، که سلیمانی فرمانده آن است و در سراسر عراق و سوریه ویرانی به بارمیآورد دستکم گرفت. وی ارزیابی جیمز استاوریدیس افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا را ارزیابی کاملاً درست خواند، استاوریدیس گفته بود «قاسم سلیمانی یکی از خطرناکترین افراد در جهان است».[۱۴۵]
کشورهایی که تاکنون سپاه را تروریستی قلمداد کردند.
«تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا»
(وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ) [قرآن انفال ۶۰]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به دستور سید روحالله خمینی (بنیانگذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران) تشکیل شد.
روحالله خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی دستوری به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد را اعلام کرد و شورای انقلاب با تأسیس ستاد فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت. سپاه نهادی نظامی و بازوی مسلح برای پاسداری از نظام جمهوری اسلامی است. نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.[۳][۴][۵]
قانون اساسی دربارهٔ سپاه میگوید:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پابرجا میماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان ایشان به وسیله قانون تعیین میشود.[۶]ارم سپاه
پس از انتصاب محمدعلی جعفری به فرماندهی کل سپاه در سال ۱۳۸۶ نوآراییهای تشکیلاتی در سپاه روی داد. این نوآراییها شامل تشکیل سازمان بسیج مستضعفین و سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و تشکیل ۳۱ سپاه استانی بود.[۷]
در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت ایالات متحده آمریکا سپاه را گروهی تروریستی نامید.[۸] در واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[۹] پس از ترور قاسم سلیمانی در طرح سه فوریتی در مجلس پنتاگون، ارتش آمریکا و تمامی شرکتها و نهادهای زیر مجموعه آن را در فهرست تروریستی قرار داد.[۱۰] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به سپاه قدس اختصاص دهد.[۱۰]
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد برآمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روحالله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.[۱۱][۱۲] هدف از تشکیل این نهاد نیز کنترل شهرها و روستاها، برای جلوگیری از تحریک، جلوگیری از حمله به موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانهها، جلوگیری از رسوخ مخالفان جمهوری اسلامی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاههای اسلامی، ذکر شده بود.[۱۳] دولت موقت ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخستوزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با حسن لاهوتی اشکوری برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمعآوری سلاحهای پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسهای در پادگان عباسآباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، هاشم صباغیان، تهرانچی و علی دانش منفرد تشکیل میشود، علی دانشمنفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.[۱۱][۱۲] آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عدهای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.
همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروههای مسلح موازی دیگر نیز بهطور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:
وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلافها و اصطکاکهایی را درپی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگکردن این گروهها و یکپارچهکردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروهها با سپاه پاسداران ادغام شدند و یک شورای ۱۲نفره تشکیل گردید که اعضای این شورا عبرت بودن از:
عباس زمانی، جواد منصوری، عباس دوزدوزانی، محمد منتظری، یوسف کلاهدوز، محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرتضی الویری، محمد بروجردی، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و علی دانش منفرد، اکبر هاشمی رفسنجانی (از طرف شورای انقلاب)[۱۴]
این شورا جواد منصوری را به عنوان فرمانده سپاه انتخاب کرد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسماً اعلام موجودیت کرد.
با توجه به اینکه مهمترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازهتأسیس تیمها، دستهها، گروهانها و گردانهای عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب میکرد و وسعت سرزمینی و حساسیتهای امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان میداد.
بعد از جواد منصوری و عباس آقازمانی، مدتی عباس دوزدوزانی سرپرستی سپاه را بر عهده گرفت. بعد از آن مرتضی رضایی بود که طی حکمی از سوی ابوالحسن بنی صدر و با تأیید سید روحالله خمینی در تیرماه ۱۳۵۹ به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.[۱۵] سپس در شهریور ۱۳۶۰ محسن رضایی در ۲۸ سالگی توسط سید روحالله خمینی به این سمت منصوب شد.[۱۶]محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنهای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنهای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد. بعد از محمدعلی جعفری در ابتدای سال ۱۳۹۸ حسین سلامی به فرماندهی سپاه برگزیده شد.[۱۷]
ساختار فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار میگیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که بهطور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنجگانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب میگردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب میشوند.
سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو،[۱۸] با مأموریتهای متفاوت است:
و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد.
دو ساختار دیگر در سپاه به نامهای حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب میکند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش میدهد.[۱۹][۲۰][۲۱]
محمدعلی جعفری با دستهبندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمهسخت (شورشهای مردمی بدون سلاح گرم،[۲۲] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۲۳]) و سخت (شورشهای مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمهسخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج محول میکند.[۲۴]
طبق ماده ۱۰ اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مأموریتهای سپاه «مشارکت در عملیات امدادی به هنگام بروز بلایا و حوادث و انجام خدمات امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی به درخواست دولت و با رعایت کامل موازین عدل اسلامی در زمان صلح در حدی که به تشخیص شورای عالی سپاه، آمادگی رزمی لازم را برای انجام مأموریتهای خود از دست ندهد.»[۲۵]
بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیتهای اقتصادی گستردهای داشتهاست.
روزآنلاین از تحلیلگران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصههای قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال میرسد.[۲۶] البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیتهای اقتصادی سپاه منتشر نمیشود و بودجه آن نیز محرمانهاست.[۲۷]
این نهاد در حوزههای نفت و گاز، راهسازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمانسازی و حتی جراحیهای سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.
همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتمالانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیتهای سپاه پاسداران رقابتسوز نباشد بلکه به دنبال رقابتسازی باشد.[۲۸]
سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت میزند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بینالمللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیهای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.[۲۶] همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.[۲۶]
علی آلفونه، پژوهشگر مؤسسه آمریکن اینترپرایز در واشینگتن و متخصص مسائل سپاه پاسداران میگوید، اسکلههای غیرمجاز محلی برای واردات کالا و صادرات نفت توسط سپاه پاسداران است، «مثلاً از اسکلههای کوچک برای قاچاق لوازم الکترونیک و مشروبات الکلی و از اسکلهها و بنادر بزرگتر برای صادرات نفت سوبسید شدهٔ ایران به بازار جهانی ازجمله به پاکستان استفاده میکنند که این از منابع درآمد فوقالعاده بزرگ سپاه پاسداران است.» خبرگزاری ایسنا، در گزارشی با عنوان «اسکلههای دردسرساز»، نام ۸۰ اسکله غیرمجاز را در استانهای هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان و مازندران منتشر کردهاست.[۲۹]
محمود احمدینژاد هم در تابستان سال ۱۳۹۰ با اشاره به «برادران قاچاقچی خودمان» گفته بود «مرزهای غیرقانونی باید بسته شود و هیچکس نباید مصونیت داشته باشد، اگر کالایی دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی است، اشکال ندارد از مرز قانونی وارد شود، هیچ وزارتخانهای حق ندارد اسکله و مرزی داشته باشد، خارج از کنترل گمرک.»[۳۰]
سجاد حق پناه از فرماندهان پیشین حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به نشریه تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر در نزد فرماندهان سپاه پاسداران ایران به امری فراگیر تبدیل شدهاست. وی گفت شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مستقیماً در قاچاق مواد مخدر دست دارند. او تشریح کرد که سپاه تریاک افغانستان را در داخل ایران به هروئین و مرفین تبدیل و در همکاری با باندهای تبهکار به سرتاسر جهان قاچاق میکند و برای اینکار شرکتهای کشتیرانی و هواپیمایی خاص خود را استفاده میکند.[۳۱][۳۲]
در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۲ وزارت خزانه داری آمریکا، سرتیپ غلامرضا باغبانی فرمانده نیروی قدس سپاه در شهر زاهدان را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر آمریکا قرار داد. دولت آمریکا میگوید که سرتیپ باغبانی در مقابل استفاده از قاچاقچیان افغان برای رساندن اسلحه به طالبان، اجازه میداد که آنها تریاک به داخل ایران قاچاق کنند.[۳۳]
روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی رئیسجمهوری ایران اعلام کرد سپاه پاسداران در مرزهای جنوبی کشور «از هر ده قاچاق یکی را میگیرد.»[۳۴]
به نوشته روزنامه تایمز قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیاردها دلار نصیب سپاه پاسداران ایران میکند که هم انحصار قاچاق مواد مخدر در ایران را در دست گرفته و هم با شبکههای تبهکار در جهان ارتباط دارد. ابوالفضل اسلامی دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی به تایمز گفتهاست که قاچاق مواد مخدر توسط سپاه پاسداران با موافقت عالیترین مقامات حکومت ایران برای تأمین نیازهای مالی سپاه صورت میگیرد.[۳۲]
در اسفند ماه ۱۳۹۳ رئیسجمهور حسن روحانی بدون نامبردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد میشوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویسهای اطلاعاتی و گروههای رسانهای ایران تسلط دارد.[۳۵] روحانی پیش از این گفته بود «من شایعاتی را که دربارهٔ سپاه مطرح میشود اصلاً قبول ندارم که میخواهند سپاه را رقیب مردم قرار بدهند، سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست، سپاه پیمانکاری همانند پیمانکارهای معمولی نیست و نبودهاست. سپاه امروز باید پروژههای بسیار مهمی را که بخش خصوصی قادر به انجام آن نیست، انجام دهد. سپاه توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامهریزی دارد.»[۳۶] اما اسحاق جهانگیری معاون دولت در ۲۲ آذرماه ۹۵ در همایش سراسری مدیران قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا اظهار داشت «قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء باید متولی اجرای چند کار بزرگ و ماندگار در تاریخ کشور شود، البته قرارگاه نباید عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کند و باید در طرحهایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد، شاهد حضور قرارگاه و اجرای طرحهای مهم و ماندگار باشیم.»[۳۶] اما ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت «در موضوعات اقتصادی و آن جایی که نیاز کشور بوده سپاه ورود کرده فقط برای اینکه آبروی نظام را بخرد و حفظ کند، پروژههایی که میراثی شده و بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ سال طول کشیده ورود کرده تا به دولت در اتمام آنها کمک کند، به نظرم بی انصافی است به این شکل سپاه مورد حجمه قرار بگیرد.»[۳۶]
اما در واکنش به موضع انتقادی رئیسجمهور، فرمانده سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری گفت: «سپاه هرگز متقاضی کار اقتصادی نبودهاست. ما به درخواست دولتها و با اصرار آنها و بدون اینکه حتی دولت، به بسیاری از تعهدات خود در قبال سپاه عمل کنند، وارد عرصه سازندگی شدیم.» او همچنین گفت سپاه فعالیت اقتصادی و انتفاعی نمیکند، فعالیتهای آنها در عرصه محرومیت زدایی، سازندگی و خنثی سازی راهبردهای دشمن برای فشار اقتصادی به کشور است. او همچنین گلایه کرد «نمیشود که آقایان کارهای سخت را با کمترین منافع به سپاه واگذار کنند و به پروژهایی که سپاه میسازد افتخار کنند، اما در مقابل و در حالیکه هزاران میلیارد تومان بابت پروژهها بدهکارند علیه سپاه با بی انصافی حرف بزنند.»[۳۷]
افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روحالله خمینی[۳۸][۳۹] و سید علی خامنهای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت میکنند حق فعالیت در زمینههای سیاسی را ندارند.
محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدینژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزارتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنهای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.[۴۰]
یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کردهاند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شدهاست.
افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمعآوری اطلاعاتی در مورد پایگاههای آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.[۴۱][۴۲]
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمبگذاری برجهای خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بودهاست. در مقابل دولت وقت ایران اتهامهای آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش میخواند و تأکید میکند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچگونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی یا اجرای این بمبگذاری نداشتهاست.[۴۳] البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیدهاند که بمبگذاری کار القاعده بوده و نه ایران
البته هیچگاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عدهای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بودهاست.[۴۴]
به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کردهاست که عاملان سوءقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بودهاند. در این سوء قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیدهاست که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامهنگار هندی این سوءقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایتکننده سوء قصد علیه اسرائیلیها در تایلند و گرجستان نیز بودهاست. پلیس بینالمللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بینالمللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام میکند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشتهاست که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفتهاست». پلیس هند میگوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
در ۲۲ مرداد ۹۴، دولت بحرین پنج نفر را به جرم بمبگذاری در منامه پایتخت این کشور دستگیر و آنها را متهم به ارتباط با سپاه پاسداران کرد و اظهار داشت که آنها روش بمبگذاری را از سپاه یادگرفته بودند. این بمبگذاری منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای امنیتی بحرین شد. اما ایران ضمن محکوم کردن این حادثه دست داشتن ایران در آن را رد کرد. بحرین همواره ایران را به تحریک شیعیان این کشور به ناآرامی متهم میکند و گاهی از نیروی نظامی عربستان سعودی برای سرکوب معترضان استفاده کردهاست. ایران هم در مقابل میگوید که حکومت بحرین حقوق اکثریت شیعه کشور را نقض میکند. یک ماه پیش از این حادثه بحرین روحانی شیعه این کشور، شیخ عیسی قاسم را سلب تابعیت کرده بود و برخی مقامهای ایران به شدت از دولت بحرین به دلیل این اقدام انتقاد کردند و حتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه تهدید کرد که این کار منجر به «مقاومت مسلحانه» در بحرین و «سقوط رژیم» خواهد شد.[۴۹][۵۰][۵۱]
دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزبالله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کردهاست.[۵۲]
رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیهای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان در حالیکه از خودروی سپاه پاسداران پیاده میشدند در استان هرات دستگیر شد.[۵۳] اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شدهاست.[۵۴]
ایران و سوریه دو متحد استراتژیک هستند. در ادبیات سیاسی نظام ایران، سوریه عضو محور مقاومت ضدصهیونیسم و پل ارتباطی با حزبالله لبنان است. در پی جنگ داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران با هدف اینکه دولت بشار اسد رئیسجمهور سوریه استقامت خود را حفظ کند، با ارتش سوریه همکاری میکند و با مخالفان بشار اسد بهصورت پنهانی از طریق سپاه قدس وارد جنگ میشود.[۵۵] سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامیها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق میگذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاشهای سوریه برای جلوگیری از ارتباطهای تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفنهای همراه و پیامک پشتیبانی میکند.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹]
به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار اسد – رئیسجمهور سوریه – ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهراتکننده مخالف بشار اسد فرستادهاست. آنها میگویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را بهوسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کردهاست. در درگیریهای درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریهای کشته شدهاند.[۶۰]ارم سپاه
به گزارش خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۱، مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار میدهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کردهاست. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راههای کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بودهاست. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه بهخوبی نشان میدهد که تهران کمکهای نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق میگذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.[۶۱]
اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبهای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبهنظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفتهاست: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند.[۶۸][۶۹]
پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسیها بر این باور است که حضور سپاه در سوریه اولین حضور این نهاد نظامی در بیرون از خاک ایران نیست؛ هر چند حمایت از اسد و جنایات جنگی که علیه مردم کشورش مرتکب میشود، شاید بارزترین سندی است که ثابت میکند سپاه پاسداران بزرگترین تشکل دولتی حامی تروریسم در جهان است.[۷۰]
سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانهها، منتشر شدهاست.[۷۱][۷۲]
با این حال، بر پایهٔ برخی از منابع، نظام جمهوری اسلامی ایران (افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان) با داعش نیز ارتباط دارد[۷۳] و نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بودهاند.[۷۴]
۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ نیروهای امنیتی عراق سرکوب خونینی در شهرهای نجف و ناصریه براه انداختند و به روی مردم معترض آتش گشوده و ۴۴ نفر را کشتند؛ بعد از این حادثه و با پیام سید علی سیستانی، عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق تصمیم به استعفا گرفت.[۷۵] ایالات متحده و اسرائیل، مدعی شدند که در رأس فرماندهی سرکوب خونین عراق، قاسم سلیمانی[۷۶] و ابومهدی مهندس فرمانده حشدالشعبی قرار دارند. اعتراضات عراق در ابتدا علیه فساد، بیکاری و مسائل اقتصادی آغاز شد. معترضان نسبت به رژیم جمهوری اسلامی ایران، که با احزاب سیاسی مهم در عراق ارتباط نزدیکی دارد و چندین گروه شبه نظامی قدرتمند حمایت میکند، خشمگین هستند. معترضان عراقی همچنین میگویند جمهوری اسلامی سعی دارد مشابه تجربه تضعیف ارتش خود و تقویت سپاه پاسداران را در عراق با تضعیف ارتش رسمی آن کشور و تقویت حشدالشعبی، یا بسیج مردمی عراق، انجام دهد. بسیاری از معترضان شبه نظامیان موسوم به حشدالشعبی را، که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با دولت اسلامی داعش تشکیل شد، به اقداماتی مانند حمله به معترضان بنا بر دستور رژیم جمهوری اسلامی، و همچنین به فعالیتهای درآمدزا و حفاظت از سیاستمداران فاسد و اقدامات خلاف بدون ترس از مجازات متهم میکنند. شبکه فاکس نیوز گزارش داده بود که فعالان عراقی میگویند ایران کاری کرده که در کشور خودشان با آنها مانند «بیگانگان» رفتار میشود.[۷۷][۷۸][۷۹][۸۰]
نیروهای نظامی (سپاهی) نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر دخالت نظامی و سیاسی… در سوریه و عراق و افغانستان و لبنان…، در امور و جنگ کشور یمن نیز دخالت میکند.[۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵]
به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشکهایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرمافزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.[۸۶]
خبرگزاری رویترز گزارشی با استناد به اسنادی که بدست آوردهاست و گفتههای امیر مقدم (مسئول سابق روابط عمومی و رابط پارلمانی معاونت اجرایی ریاست جمهوری اسلامی ایران) منتشر کردهاست که براساس آن سپاه پاسداران یک مرکز مخفی در گوشهای از بیابان اطراف جاجَرم، در استان خراسان شمالی دارد که کاربرد این واحد، تولید پودر آلومینیوم برای تولید سوخت جامد موشکها است. این واحد «مخفی» در کنار یک کارخانه آلومینیوم و در نزدیکی یک معدن «بوکسیت» (سنگ رسوبی حاوی آلومینیوم) قرار دارد، پیشتر تسنیم نوشته بود که از اوائل دهه ۶۰ تحقیق و بررسی در مورد سوخت جامد زیر نظر حسن طهرانی مقدم شروع شده و موشک نازعات نخستین نمونه از موشکهای سوخت جامد بود.[۸۷] رویترز اشاره میکند بیش از ۱۰ سند مشاهده کرده که حاوی مدارک تولید پودر آلومینیوم و افراد دخیل در این پروژه در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میباشد.[۸۷]
برخی کارشناسان و رسانههای مخالف جمهوری اسلامی معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شدهاست.[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱][۹۲][۹۳][۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸][۹۹]
اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «داراییهای» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.[۱۰۴]
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقالهای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن میکند.[۱۰۰]
مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.[۱۰۵]
در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونتآمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کردهاند.[۱۰۶] اما ایران این ادعا را تکذیب کردهاست.[۱۰۷]
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی در گفتگوی تلویزیونی با شبکه العربیه میگوید: «ایران باید آخرین کشوری باشد که دربارهٔ ثبات در سوریه سخن میگوید، زیرا همه میدانند که عامل ویرانی و بدبختی مردم سوریه، ایران است.»[۱۰۸]
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد.
.[۱۰۹][۱۱۰] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۱۱]
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریمهای تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شدهاست که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار میدادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانهداری آمریکا گفته شدهاست که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریمها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کردهاست.[۱۱۲]
روز چهارشنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۰ وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیهای از ضبط و توقیف ۹۲ دامنه اینترنتی مورد استفاده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» که اطلاعات نادرست منتشر میکردند، خبر داد. در بیانیه آمدهاست چهار دامنه از این ۹۲ دامنه ضبط شده، با پنهانکاری خود را رسانههای خبری معتبر معرفی میکردند. وب سایتهایی که توسط وزارت دادگستری آمریکا توقیف شدند «توسط سپاه پاسداران کنترل میشدند».[۱۱۳]
وزارت دادگستری آمریکا با صدور بیانیهای ۲۷ وب سایت مرتبط با سپاه پاسداران ضبط و مسدود کرد. در بیانیه آمدهاست که این وبسایتها اطلاعات نادرست منتشر میکردند.[۱۱۴][۱۱۵]
اینستاگرام بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر مجموعه مجموعه سپاه پاسداران، این سازمان را در لیست سیاه خود قرار داد، هر کسی پستی مستقیم به فعالیت سپاه پاسداران اشاره دارد بزارد پس از مدتی پست پاک میشود.[۱۲۳]
سپاه پاسداران تا امروز توسط برخی کشورها در فهرست سازمانهای تروریستی قرار گرفتهاست. اولین کشورهایی که سپاه را در لیست تروریستی خود قرار دادند بحرین و عربستان سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ بودند.[۱۲۴][۱۲۵] همچنین ایالات متحده در آوریل سال ۲۰۱۹ سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد.[۱۲۶][۱۲۷] کانادا نیز در اکتبر همان سال سپاه پاسداران را پس از رایگیری در پارلمان به فهرست گروههای تروریستی خود وارد کرد.[۱۲۸]
ایالات متحده آمریکا در تاریخ هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرارداد.[۱۲۶][۱۲۷] این نخستین بار است که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را به عنوان یک گروه تروریستی شناختهاست.[۷۷]
این امر، قرار دادن بخشی از نیروی نظامی رسمی یک کشور در فهرست تروریستی، از سوی ایالات متحده حتی در زمان اوج خصومت با شوروی نیز رخ ندادهاست.[۱۲۹]
پس از وضع تحریمهای مختلف، این اقدام بزرگترین اقدام علیه جمهوری اسلامی تا به امروز ارزیابی شد.[۱۳۰][۱۳۱]
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز در تاریخ نوزدهم فروردین ۱۳۹۸، در اقدامی متقابل، فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را “تروریستی” اعلام کرد.[۱۲۹] در واکنش به این اقدام ایران، حساب توئیتری فرماندهی ارتش آمریکا تصویری از عبور تفنگداران دریایی تیم ۲۲ این کشور در حال عبور از تنگه هرمز منتشر کرد و در توضیح عکس نوشت «ما همیشه مشغول نظارت و پایش هستیم.»[۱۳۳]
قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی آمریکا با واکنشهایی از سوی سیاستمداران داخل ایران و فرماندهان سپاه همراه بود. محمدعلی جعفری، از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با واکنش برابر قرار دادن نام سپاه در این لیست اظهار کرد نیروهای آمریکایی در غرب آسیا “دیگر آرامش امروز را نخواهند داشت”.[۱۲۷]
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی نمادین برای حمایت از سپاه دراقدامی هماهنگ اقدام به پوشیدن یونیفرمهای یک رنگ سبز سپاه در یک جلسه علنی مجلس کردند.[۱۳۴]
«این گام بیسابقه که تحت رهبری وزارت خارجه برداشته میشود، موید این واقعیت است که [رژیم] ایران نه تنها یک حامی حکومتی تروریسم است، بلکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالانه در تروریسم، به عنوان یک ابزار حکومتداری، مشارکت کرده و آن را تأمین مالی و ترویج میکند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بینالمللی آن [رژیم] است. این اقدام، گستره و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران را به مقدار چشمگیری گسترش خواهد داد. اگر شما با سپاه پاسداران داد و ستد میکنید، در حقیقت در حال پشتیبانی مالی از تروریسم هستید.»[۱۲۶][۱۳۵]
«ما به اقداماتمان برای مقابله با آیتاللهها در ایران به خاطر فعالیتهای ویرانگرشان ادامه خواهیم داد. ما همزمان در کنار مردم ایران خواهیم ماند؛ مردمی که امسال هم به خیابان میآیند (ببینید: تظاهرات ۱۳۹۶ ایران و تظاهرات ۱۳۹۷ ایران). آنها خواستار برقراری آزادی در کشورشان هستند».[۱۳۶][۱۳۷]
«این کار آمریکا نباید هیچکس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باجگیر تشکیل شده و نه انقلابیها. حالا و با این اقدام همه میفهمند چقدر سپاه پاسداران خود را در اقتصاد ایران تنیدهاست. سپاه پاسداران ۴۰ سال است خود را به شکل یک بخش نظامی نشان داده درحالیکه از هر راه ممکن برای صدورانقلاب استفاده میکند».[۱۳۸][۱۳۹]
«اگر به مناطق بیثباتی در خاورمیانه مثل عراق، سوریه، لبنان، یمن یا بحرین نگاه کنید، میبینید که سپاه پاسداران در آنجاست. ضمن اینکه در عراق ۶۰۳ نیروی آمریکایی به دست سپاه پاسداران کشته شدند. دستیابی به صلح و ثبات در خاورمیانه بدون از قدرت انداختن سپاه پاسداران و تضعیف رژیم، ممکن نیست.»[۱۴۳]
«با قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی خارجی که کار درستی بود، باید برای همه خطر حمایت از سپاه پاسداران واضح و مشخص شده باشد. ایران به استفاده از تروریسم برای هدف قرار دادن ایالات متحده، متحدان و شرکای ما، ادامه میدهد.»[۱۴۴] او همچنین گفت نباید سپاه و به ویژه نیروی قدس را، که سلیمانی فرمانده آن است و در سراسر عراق و سوریه ویرانی به بارمیآورد دستکم گرفت. وی ارزیابی جیمز استاوریدیس افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا را ارزیابی کاملاً درست خواند، استاوریدیس گفته بود «قاسم سلیمانی یکی از خطرناکترین افراد در جهان است».[۱۴۵]
کشورهایی که تاکنون سپاه را تروریستی قلمداد کردند.
«تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا»
دریادار درجهایست برای افسران نیروی دریایی و همسنگ سرتیپ در نیروی زمینی ایران است.
دریادار معادل کومدر (Commodore) در نیروی دریایی بریتانیا، Rear Admiral Lower Half در نیروی دریایی ایالات متحده، Counter Admiral در نیروی دریایی فرانسه و Контр-адмирал در نیروی دریایی روسیه است. در نیروی مصر عمید بحری و در نیروهای دریایی بلژیک، بلغارستان، دانمارک، آلمان، فنلاند و سوئد Flottillenadmiral معادل این درجه است.
دریادار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایرانRear Admiral Lower Half
دریادار نیروی دریایی شاهنشاهی ایرانRear Admiral Lower Half
استرالیا
ارم سپاه
مصر
یونان
پرتغال
رومانی
انگلستان
ایالات متحده آمریکا
“واژههای نو فرهنگستان ایران تا پایان سال ۱۳۱۸، تهران، نشر ابن سینا ۱۳۱۹.
علی فدوی (زاده ۲۲ اسفند ۱۳۳۹[۲]اردستان) نظامی ایرانی است، که هماکنون بعنوان جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران فعالیت میکند. وی فعالیت نظامی خود را از سال ۱۳۵۹ در ستاد جنگهای نامنظم آغاز کرد، از سال ۱۳۶۰ به عضویت سپاه پاسداران درآمد و در طول جنگ ایران و عراق از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در اغلب عملیاتهای گسترده حضور داشت.[۳]
فدوی در فاصله سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۹ جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه بود و از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۷ فرماندهی نیروی دریایی سپاه پاسداران را برعهده داشت. وی از ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۸ معاون هماهنگکننده سپاه بود.[۴]
علی فدوی در سال ۱۳۴۰ در شهر اردستان، استان اصفهان زاده شد و دوران کودکی و نوجوانی، تا مقطع دیپلم متوسطه را در این شهر گذراند و پس از قبولی در آزمون کنکور سراسری، در سال ۱۳۵۸ در دانشگاه اصفهان پذیرفته شد. وی همچنین دوره ای از تحصیلات خود را در دانشگاه شهیدرجایی گذرانده است. با وقوع انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاهها، مدتی را در قم و تهران سپری نمود.[۵]
وی با آغاز جنگ ایران و عراق، در اواسط سال ۱۳۵۹ بعنوان نیروی داوطلب، همراه با ستاد جنگهای نامنظم به استان خوزستان رفت. فدوی مدت کوتاهی در سال ۱۳۶۰ معاونت اجرایی شبکه ۲ صداوسیما را برعهده داشت و در خلال عملیات طریقالقدس، در حال تصویربرداری از عملیات، بشدت مجروح شد.[۶] وی از اواخر سال ۱۳۶۰ به لشکر ۸ نجف اشرف پیوست و بهطور رسمی به عضویت سپاه پاسداران درآمد. با تشکیل قرارگاه دریایی نوح، او مسئولیت اطلاعات این قرارگاه را برعهده گرفت و در پی شکلگیری نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۶۴ به سمت مسئول نیروی دریایی سپاه منصوب شد و تا سال ۱۳۷۶ در این سمت فعالیت کرد.[۷]
فدوی در فاصله سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۹ جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه بود و برای مدت بیش از ۸ سال، از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۷ فرماندهی نیروی دریایی سپاه پاسداران را برعهده داشت. وی از ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۸ معاون هماهنگکننده کل سپاه پاسداران بود و از ۱۳۹۸ نیز بعنوان جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران فعالیت میکند.[۸]ارم سپاه
در روز ۱۱ بهمن ۱۳۹۴ فدوی به همراه ۴ نفر از فرماندهان نیروی دریایی سپاه پاسداران، که در جریان توقیف شناورها و بازداشت تفنگداران دریایی آمریکایی، که به محدودهٔ مرزهای آبی ایران وارد شده بودند، از سید علی حسینی خامنهای؛ رهبر جمهوری اسلامی ایران، نشان فتح دریافت کرد.[۹]
[۱]
سرلشکر در نیروهای نظامی ایران به درجهٔ نظامی بالاتر از سرتیپ و پایینتر از سپهبد گفته میشود. معادل آن در نیروی هوایی به همین نام و در نیروی دریایی ایران دریابان است. نشان آن عبارت است از نشان تیمساری (که در هر ارتشی متفاوت است) به علاوهٔ دو ستاره. این درجه بالاترین درجهای است که در پس از انقلاب به یک نظامی اعطا شده است. بلندپایهترین فرماندهان نظامی ایران یعنی محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، غلامعلی رشید فرمانده قرارگاه مرکزی خاتمالانبیا، حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سید عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر همگی سرلشکر هستند. فرمانده نیروی انتظامی ایران معمولاً یک سرتیپ است.
این درجه در آغاز «امیرتومان» نام داشت.[۲] در ۱۴ دی ۱۳۰۰ ه.خ به «امیرلشکر» تغییر نام داد.[۳] در ۱۳۱۳ به «سرلشکر» تبدیل شد.[۴] در ۳ خرداد ۱۳۱۴ یعنی ۹ روز پیش از اولین جلسهٔ رسمی فرهنگستان ایران واژهٔ «لشکربد» برای این درجه از سوی وزارت معارف بخشنامه گردید.[۵] ولی این واژه در قانون ترفیعات ارتش شاهنشاهی ایران گنجانده نشد و همان واژهٔ سرلشکر به کار گرفته شد.[۶]
در دوران پهلوی، فرماندهان بسیاری به این درجه دست یافتند. اما پس از انقلاب اسلامی درجهٔ سرلشکری بالاترین درجهٔ اعطا شده به امیران و سرداران در حال خدمت است که علاوه بر سیزده نفری که در بالا ذکر شد، شامل افراد زیر هستند:[۷]
همچنین برخی از امیران و سردارانی که دارای درجه سرتیپی یا پایینتر بودند پس از کشتهشدن در هنگام انجام وظیفه به درجهٔ سرلشکری نایل آمدند، که برخی از آنان عبارت اند از: سرلشکران ولیالله فلاحی، موسی نامجو، جواد فکوری، یحیی شمشادیان، ابراهیم ذوالفقاری، اصغر هاشمیان کربکندی، احمد کشوری، علیاکبر شیرودی، عباس بابایی، عباس دوران، حسین خلعتبری، غلامرضا خورشیدی، منصور ستاری، حسین لشکری، سید علیرضا یاسینی، مصطفی اردستانی، سید علی اقبالی دوگاهه، عبدالباقی درویش، حسن آبشناسان و سرلشکران پاسدار محمدابراهیم همت، مهدی باکری، حسن باقری، حسین خرازی، مهدی زینالدین، احمد متوسلیان، محمد جهانآرا، یوسف کلاهدوز، محمود شهبازی، محمد بروجردی، عباس کریمی، علی هاشمی، محمود کاوه، نورعلی شوشتری، احمد کاظمی، حسن تهرانی مقدم و حسین همدانی. برخی از سرتیپها نیز هنگام نائل شدن به مقام بازنشستگی درجه سرلشکری دریافت نمودند.
نشان سرلشکر نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران
ارم سپاه
نشان سرلشکر نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نشان دریابان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نشان سرلشکر نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نشان سرلشکر پاسدار و دریابان پاسدار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نشان سرلشکر نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
نشان سرلشکر نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
نشان سرلشکر نیروی هوایی شاهنشاهی ایران
نشان دریابان نیروی دریایی شاهنشاهی ایران
حسین سلامی (زاده ۱۳۳۹) فرمانده نظامی و مدرس دانشگاه ایرانی است، که هماکنون بهعنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت میکند و همچنین از اعضای هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی است.[۱]
وی فعالیت در سپاه پاسداران را از آبان ۱۳۵۹ آغاز کرد و در طول جنگ ایران و عراق مسئولیتهای میانی در لشکر ۲۵ کربلا، لشکر ۱۴ امام حسین و قرارگاه دریایی نوح داشت.[۲] وی پس از جنگ، تحصیلات خود در دانشگاه علم و صنعت را که نیمه کاره رها کرده بود، از سر گرفت و مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک را از این دانشگاه اخذ، و سپس کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی را از دانشگاه عالی دفاع ملی دریافت کرد.[۳]
سلامی از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ بعنوان فرمانده دانشکده دافوس فعالیت میکرد، از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ معاون عملیات ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ فرماندهی نیروی هوایی سپاه پاسداران را برعهده داشت. سلامی در فاصله سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ نیز بعنوان جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بودهاست.[۴]
حسین سلامی در سال ۱۳۳۹ در روستای وانشان از شهرستان گلپایگان، استان اصفهان زاده شد. در سال ۱۳۵۷ همزمان با اوجگیری انقلاب در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت قبول شد.[۵] سلامی بعد از پایان جنگ به تکمیل تحصیلاتش در دانشگاه علم و صنعت در رشته مهندسی مکانیک پرداخت، همچنین دوره فرماندهی و ستاد را گذراند و در رشته مدیریت دفاعی از دانشگاه عالی دفاع ملی مدرک کارشناسی ارشد دریافت کرد.[۳]
سلامی پس از وقوع انقلاب فرهنگی و همزمان با آغاز جنگ ایران و عراق در آبان ماه ۱۳۵۹ به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست. وی در طول جنگ ایران و عراق، در کردستان و عمدتاً در جبهه جنوب در مسئولیتهای رزمی و مختلف در لشکر ۲۵ کربلا، لشکر ۱۴ امام حسین و نیز قرارگاه دریایی نوح حضور داشتهاست. وی پس از پایان جنگ دوره دانشکده فرماندهی و ستاد را گذراند و نیز فارغالتحصیل کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی است.[۳]ارم سپاه
سلامی همزمان با تدریس در دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه، از دانشگاه علم و صنعت نیز فارغالتحصیل شد. وی همچنین مؤسس و فرمانده دوره عالی جنگ از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ بوده و از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ در سمت معاون عملیات ستاد مشترک سپاه اشتغال به خدمت داشتهاست.[۵][۶]
او در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ از طرف رهبر جمهوری اسلامی ایران از رده جانشینی فرمانده کل سپاه پاسداران، با یک درجه ارتقا به رتبه سرلشکری، به سمت فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد.[۷] این انتصاب با پیامهای تبریک رئیسجمهور حسن روحانی، اسحاق جهانگیری (معاون رئیسجمهور)، محمد جواد ظریف (وزیر امور خارجه)، محمدحسین باقری (فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح) و دیگر مقامات کشوری و لشکری همراه شد.[۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]
گاهشمار مسئولیتهای سلامی به قرار زیر است:[۱۳][۱۴][۱۵][۱۴][۱۶]
نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (بهاختصار: نزسا) یکی از چهار نیروی زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، که با در اختیار داشتن بیش از ۲۰۰ هزار نفر نیروی فعال، پیکره اصلی سپاه پاسداران را تشکیل میدهد.
پیشینه شکلگیری این نیرو به سال ۱۳۶۱ و تشکیل قوای زمینی سپاه بازمیگردد. نیروی زمینی سپاه پاسداران بهطور رسمی فعالیت خود را از شهریورماه ۱۳۶۴ در خلال جنگ ایران و عراق آغاز کرد و نخستین فرمانده آن سید یحیی رحیمصفوی بود.[۵] هماکنون سرتیپ پاسدار محمد پاکپور فرماندهی نیروی زمینی سپاه را برعهده دارد.[۶]
در طول ۴ دهه گذشته، لشکرها و تیپهای نیروی زمینی سپاه به موازات یگانهای فعال ارتش در استانهای مختلف تشکیل شدهاست و از سال ۱۳۸۷ نیز طرح تحول این نیرو با ادغام یگانهای رزمی سپاه با پایگاههای بسیج و ایجاد سپاههای استانی اجرا گردید. هماکنون نیروی زمینی سپاه پاسداران از ۳۲ سپاه استانی تشکیل میشود و دارای ۱۰ لشکر رزمی، همچنین یگانهای زرهی، هوابرد، تکاور، نیروی ویژه و هوانیروز میباشد.[۷]
ریشههای تشکیل نیروی زمینی سپاه پاسداران، به زمان شکلگیری یگگانی با عنوان «قوای زمینی سپاه» بازمیگردد، که فعالیت رسمی آن از بهمنماه ۱۳۶۱ در خلال جنگ ایران و عراق آغاز گردید. در این دوره، سپاه در قالب قرارگاه خاتمالأنبیا و قرارگاه نجف، نیروهای زمینی خود را سازماندهی و مدیریت میکرد.[۸] قرارگاه خاتمالانبیا از ۲ سپاه بنامهای؛ سپاه هفتم حدید و سپاه سوم صاحبالزمان تشکیل میشد و در زیرمجموعه قرارگاه نجف نیز سپاه یازدهم قدر و لشکر ۵ نصر فعالیت میکردند. در این دوران با نظر فرماندهان ارشد سپاه، این مجموعهها با هم ادغام و قوای زمینی سپاه پاسداران تشکیل شد. بر اساس برنامهریزی آن دوران، مقرر شده بود که در زیرمجموعه قوای زمینی سپاه، چند سپاه و هر سپاه شامل چند لشکر باشد و هنگام انجام عملیات نظامی، قوای زمینی سپاه، با نام قرارگاه مقدمِ نیروی زمینی ارتش، وارد عمل شود.
با صدور فرمان سیدروحالله خمینی؛ رهبر وقت جمهوری اسلامی، در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ وضعیت تازهای بر مجموعه سپاه پاسداران حاکم گردید، رهبر جمهوری اسلامی نامهای به محسن رضایی؛ فرمانده کل سپاه نوشت و دستور تشکیل نیروی زمینی سپاه، نیروی هوایی سپاه و نیروی دریایی سپاه را صادر کرد. با این دستور قوای زمینی سپاه منحل شد و نیروی زمینی سپاه پاسداران بهطور رسمی فعالیت خود را آغاز نمود.
ارم سپاه
در طول جنگ ایران و عراق، لشکرهای زیرمجموعه نیروی زمینی سپاه، از نیروهای داوطلب بسیج استفاده میکردند که با پایان گرفتن جنگ، از سال ۱۳۶۹ بهطور رسمی نیروی مقاومت بسیج از نیروی زمینی سپاه جدا شد و بعنوان پنجمین نیروی زیرمجموعه سپاه پاسداران به فعالیت خود ادامه داد.
سال ۱۳۸۷ طرح تحول نیروی زمینی سپاه توسط فرمانده وقت؛ محمدعلی جعفری اجرا گردید، که بر اساس این طرح، مناطق مقاومت بسیج، به همراه لشکرها و تیپهای نیروی زمینی سپاه پاسداران، سپاههای استانی را تشکیل دادند. هماکنون نیروی زمینی سپاه کماکان از نظر نظامی تحت مدیریت ستاد مرکزی اداره میشود و تشکیلات و امکاناتش را در ۳۲ سپاه استانی (۳۰ سپاه استانی و ۲ سپاه استان تهران) و ۱۱ قرارگاه مستقر کردهاست و این قرارگاهها به عنوان واحدهای نظامی منطقهای عمل میکنند. هر قرارگاه دارای ساختار مستقل مرکزی است و علاوه بر استفاده از امکانات سپاه استانها، از واحدهایی چون یگان پشتیبانی رزم و یگان پشتیبانی خدمات نیز برخوردار میباشد. در حال حاضر نیروی زمینی سپاه دارای ۱۰ لشکر رزمی، توپخانه، یگانهای زرهی، تکاور، هوابرد، نیروی ویژه، هوانیروز و ۱۷ رده نظامی میباشد.[۹]
فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و با حکم رهبر جمهوری اسلامی، در مقام فرمانده کل قوا منصوب میشود. از ابتدای شکلگیری نیروی زمینی سپاه تاکنون ۸ نفر فرماندهی این نیرو را برعهده داشتهاند.
یگانهای رزمی نیروی زمینی سپاه پاسداران، در طول ۴ دهه گذشته، به موازات لشکرهای فعال نیروی زمینی ارتش، بهصورت لشکر و تیپهای مستقل، در استانهای ایران سازماندهی شدهاند، که از سال ۱۳۸۷ با اجرای طرح تحول نزسا، این یگانها تحت فرماندهی سپاههای استانی به فعالیت خود ادامه میدهند. در فهرست زیر نام برخی از این لشکرها و تیپهای مستقل و محل استقرار قرارگاه فرماندهی و پادگان نظامی هر یک درج شدهاست.
بر اساس تقسیمبندی جدید در مدیریت امکانات نیروی زمینی سپاه پاسداران، با توجه به تقسیمات کشوری، مدیریت تقریبی کلیه نیروی انسانی و امکانات موجود مربوط به نیروی زمینی، همچنین نیروی مقاومت بسیج در هر استان، بهطور متمرکز و با افزایش اختیارت در درون همان استان و با یک ستاد فرماندهی انجام میشود. محمدعلی جعفری فرمانده وقت سپاه در زمان تشکیل سپاههای استانی و اعمال تغییرات ساختاری در سازمان نیروی زمینی سپاه، مأموریت اصلی سپاههای استانی را دفاع از انقلاب اسلامی و مقابله با تهدیدات نرم فرهنگی و امنیتی اعلام کرد. در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۹۴ یگان هوانیروز سپاه، با الگوگیری از هوانیروز ارتش، بهعنوان یکی از زیرمجموعههای نیروی زمینی سپاه تشکیل شد.[۱۴]
نیروی زمینی سپاه توسط یک ستاد مرکزی اداره میشود. در راس این ستاد، فرمانده نیروی زمینی قرار دارد. در زیرمجموعه فرمانده نیروی زمینی، جانشین فرمانده نیروی زمینی که توسط فرمانده کل سپاه منصوب میشود و معاونتهای اطلاعات، آموزش، عملیات، هماهنگکننده، نیرویانسانی، روابط عمومی و تبلیغات، محرومیتزدایی و بهداری، فعال میباشند.[۱۵]
سپاه نیوز – پایگاه رسمی اطلاعرسانی سپاه پاسداران
«تشریح کلیات عملیات والفجر ۸: سردار سرلشکر سید رحیم صفوی»
Directory of Iranian Officials: A Reference Aid
نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (بهاختصار: ندسا) از نیروهای زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، که وظیفه حفاظت از آبهای سرزمینی ایران در خلیج فارس را برعهده دارد و نیروی دریایی ارتش نیز در دریای عمان و دریای خزر مستقر میباشد.[۲]
نیروی دریایی سپاه پاسداران فعالیت خود را از سال ۱۳۶۴ در خلال جنگ ایران و عراق آغاز کرد و هماکنون دارای ۵ منطقه دریایی در بندرعباس، بوشهر، ماهشهر، عسلویه و بندرلنگه میباشد و ستاد فرماندهی آن در سرخه حصار، تهران قرار دارد.[۳] هماکنون دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری فرماندهی ندسا را برعهده دارد.[۴]
نیروی دریایی سپاه پاسداران در اواسط جنگ ایران و عراق و در سال ۱۳۶۴ تأسیس شد. این نیرو با استراتژی قایقهای تندرو در عملیاتهای مختلف جنگ، از جمله عملیات والفجر ۸، همچنین با انجام گشتهای پراکنده در خلیج فارس و تنگه هرمز به تجربهاندوزی پرداخت.[۵]
در سال ۱۳۶۹ علی شمخانی به فرماندهی مشترک نیروی دریایی ارتش و نیروی دریایی سپاه منصوب شد و در این دوره برای بازسازی توان تحلیل رفته آنها تلاش کرد. در این زمان تسلیحاتی چون شناور تندرو هودونگ، موشکهای دریایی سی-۸۰۲ و c۷۰۱ و کرم ابریشمFL۱۰، قایقهای تندرو تهاجمی، به سازمان رزم نیروی دریایی پیوست. پس از شمخانی، علیاکبر احمدیان سپس مرتضی صفاری به فرماندهی نیروی دریایی سپاه منصوب شدند و هر یک برای بیش از ۸ سال در این جایگاه فعالیت کردند، سپس علی فدوی به فرماندهی ندسا منصوب گردید و او نیز ۸ سال فرمانده نیروی دریایی سپاه بود. ستاد فرماندهی نیروی دریایی سپاه در سرخه حصار تهران میباشد. به دلیل شرایط خاص جزیره ابوموسی و مشکلات موجود با امارات بر سر مالکیت آن حفاظت از آن توسط سپاه به شدت انجام میشود و اطراف آن به یک دژ موشکی هدایت شونده خودکار و پدافندی سنگین مجهز شدهاست.
این نیرو هماکنون دارای بیش از ۱٫۵۰۰ فروند قایق تندرو کلاس عاشورا، طارق و ذوالجناح است. کنترل دریایی خزر و عمان نیز به ارتش واگذار شدهاست. فرماندهی این نیرو هماکنون برعهده دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری میباشد.
ارم سپاه
مناطق پنجگانه نیروی دریایی سپاه پاسداران:
مشرق نیوز – الحاق ناو اقیانوس پیمایی رودکی به نیروی دریایی سپاه
پایگاه اطلاعرسانی مردمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
Directory of Iranian Officials: A Reference Aid
پرچم رسمی
نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (بهاختصار: نهسا) شاخهای از نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، که در سال ۱۳۸۸ با ادغام نیروی هوایی سپاه پاسداران و بخش فضایی (موشکی و فضایی) به آن، تشکیل شد.[۴] این سازمان علاوه بر وظایف نیروی هوایی، مأموریتهای موشکی و فضایی سپاه پاسداران را نیز برعهده دارد.[۵] فرماندهی این نیرو از زمان تأسیس تاکنون، برعهده سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجیزاده است.[۶][۷]
هواپیما
شهاب ۳ موشک میانبرد ساخت ایران است. این موشک با کلاهک ۱٫۲۰۰ کیلوگرمی ۱٫۳۰۰ کیلومتر برد و با کلاهک ۸۰۰ کیلوگرمی، در حدود ۲٫۱۰۰ کیلومتر برد دارد. هماکنون تولید موشکهای شهاب ۳ متوقف شدهاست، اما در نیروی هوافضای سپاه همچنان عملیاتی است.
ارم سپاه
سجیل نسلی از موشکهای بالستیک ایران است. این موشک زمینبهزمین دو مرحلهای، ۲ موتور سوخت جامد مرکب و بیش از ۲٫۵۰۰ کیلومتر برد دارد. سجیل سریعترین موشک ایرانی است و با سرعت ۱۳ ماخ بر سر هدف فرود میآید.
خرمشهر موشکی میانبرد، با برد ۲٫۰۰۰ تا ۲٫۵۰۰ کیلومتر است.
عماد موشک میان برد ساخت ایران است. این موشک قابلیت هدایت و کنترل تا لحظه اصابت دارد. برد این موشک ۱۷۰۰ کیلومتر است.
هویزه یک موشک کروز میانبرد ایرانی است، که توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ساخته شدهاست. این موشک رادارگریز از خانواده موشک سومار و دارای برد پروازی ۱٫۳۵۰ کیلومتر است، که پس از آزمایش موفق در برد پروازی ۱٫۲۰۰ کیلومتری، تحویل به نیروی هوافضای سپاه پاسداران شدهاست.
سومار اولین موشک کروز زمین به زمین ایران است. برخی این موشک را کپی موشک خا-۵۵ روسی میدانند.
موشک فاتح ۳۱۳، نسخه ارتقاء یافته از فاتح ۱۱۰ است.
خلیج فارس موشک بالستیک زمین به دریای ضد کشتی ساخت ایران، با هدایت الکترواپتیک است، که دارای برد ۳۰۰ کیلومتر است.
ذوالفقار یکی از موشکهای کوتاه برد بالستیک ایران است. این موشک در عملیات حمله موشکی ۲۰۱۷ دیرالزور مورد استفاده قرار گرفت. برد این موشک ۷۰۰ کیلومتر است.
دزفول نام یک موشک بالستیک هوشمند زمین به زمین است، که در ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ در کارخانه زیرزمینی تولید موشکهای بالستیک سپاه، رونمایی شد. این موشک دارای برد ۱٫۰۰۰ کیلومتر است.
سامانه پدافند هوایی سوم خرداد یک سامانهٔ پدافند هوایی ساخت ایران است. این سامانه از موشکهای صیاد ۲ استفاده میکند. برد این سامانه ۷۰ کیلومتر است، همچنین این سامانه میتواند پرندههای در ارتفاع ۳۰ کیلومتری را منهدم کند.
در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۹ یک پهپاد نورثروپ گرومن آر کیو-۴ گلوبال هاوک در تنگه هرمز توسط یک موشک زمین به هوای ایرانی مورد اصابت قرار گرفت. سامانه سوم خرداد این هواپیما را شکار کردهاست.[۱۳]
نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا سپاه قدس یکی از نیروهای چهارگانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران است که مسئولیت فعالیتهای نظامی برونمرزی را برعهده دارد. این نیرو در جریان جنگ ایران و عراق تأسیس شد و هدف آن عملیات در خاک عراق بود.[۱][۲]
برخی منابع نفرات این نیرو را تا ۵۰٬۰۰۰ تن تخمین زدهاند.[۳][۴] فرمانده این نیرو، تا ۱۳ دی ۱۳۹۸ قاسم سلیمانی بود[۱][۵] که پس از کشتن سلیمانی در حمله ۲۰۲۰ به فرودگاه بینالمللی بغداد، از سوی سید علی خامنهای به اسماعیل قاآنی واگذار شد.[۶]
نیروهای قدس در جنگ ایران و عراق بهعنوان نیروی مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل شد[۱] و فعالیتش را با حمایت از کردها برای مقابله با صدام حسین در زمان جنگ ادامه داد. همچنین با حمایت از احمد شاه مسعود در جنگ شوروی در افغانستان و بعدها در مقابله با طالبان دامنه فعالیتش را گسترش داد. همچنین گزارشهایی از نیروهای قدس مبنی بر حمایت از مبارزان مسلمان بوسنیایی در جنگ یوگسلاوی در دست است.[۷]
همچنین این نیرو در پوشش فعالیتهای فرهنگی و هنری در خارج از ایران فعالیتهای ایذایی و اطلاعاتی دارد و به ساخت فیلمهای مستند ضد غربی در خارج از ایران میپردازد.[۸]
فرمانده سپاه قدس، قاسم سلیمانی بود. این سپاه نقش مهمی در جنگ ۸ ساله با رژیم بعث عراق داشت.[۸]ارم سپاه
مأموریت اصلی نیروی قدس، سازماندهی، پروراندن، تجهیز کردن و سرمایهگذاری بر جنبشهای انقلابی اسلامی است. در ضمن نیروی قدس مسئولیت راهبرد سیاستهای خارجی نظام را بر عهده دارد.[۹]
به گفته فریبرز صارمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر روابط بینالملل مقیم آلمان، سپاه قدس نفوذ بسیار زیادی در عراق، لبنان، سوریه و خاورمیانه دارد. قاسم سلیمانی فرمانده سابق آن، در صدد مبارزه با عربستان و ترکیه، و جلوگیری از کاهش قدرت شیعه در عراق بود.[۱۰]
رایت روبین فرمانده نیروهای آمریکایی منطقه فعالیت این نیروها را به هشت دسته تقسیم میکند
تعداد نفرات این نیرو مشخص نیست ولی تعدادی بر پایه حدس تعداد آنها را ۲۰۰۰ نفر با ۸۰۰ هسته مرکزی گزارش دادهاند و تعدادی آنها را ۳۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ نفر گزارش دادند.[۱۱][۱۲][۱۳]
محمد عابدین مسئول مرکز مطالعات تروریسم در لندن، اعضای این گروه را افرادی باهوش و ماهر دانسته و همچنین آنها را خودمختار معرفی میکند که خودشان تصمیم گیرنده برای فعالیتهای برون مرزی هستند.[۱۴]
انفجار مقر تفنگداران آمریکایی و فرانسوی در بیروت (لبنان) در ۲۱ اکتبر ۱۹۸۳ به سپاه قدس نسبت داده میشود. در این عملیات دو نفر از اعضای حزبالله لبنان دو کامیون با بار مواد منفجرهای در حدود ۵۴۰۰ کیلوگرم تیانتی را به بلوکهای ساختمان کوبیدند و انفجار بزرگی به وجود آوردند که در اثر آن بیش از ۲۸۶ نفر از نیروهای آمریکایی و فرانسوی کشته شدند. پس از این حوادث نیروهای آمریکا و فرانسه لبنان را ترک کردند و سربازان اسرائیلی نیز تا ماه ژوئن ۱۹۸۵، از بخش عمده خاک لبنان خارج شدند.[۸]
لوئیس فری، رئیس سابق افبیآی که برای بررسی ترور ۲۵ ژوئن ۱۹۹۶ به عربستان سعودی اعزام شده بود، سپاه پاسداران و نیروی قدس را در این عملیات تروریستی دارای نقش دانستهاست. در آن عملیات، انفجاری در برجهای خوبر و در پایگاه نیروهای آمریکایی در شهر دهران عربستان رخ داد. مواد منفجره از لبنان با کامیونی از نوع تانکر انتقال گاز قاچاق شده بود و حاوی دههزار کیلوگرم TNT بود و ۱۹ سرباز آمریکایی کشته شده و حدود ۴۰۰نفر مجروح شدند. به گفته لوئیس فری، در سال ۱۹۹۷ ولیعهد وقت عربستان، امیر عبدالله، در حاشیه اجلاس سران کشورهای اسلامی دراسلامآباد، خطاب به هاشمی رفسنجانی گفته بود: «ما میدانیم شما عملیات خوبر را انجام دادید.» رفسنجانی در پاسخ اصرار داشته که خودش شخصاً درگیر این کار نبوده و با اشاره به آیت الله خامنهای گفتهاست: «او این کار را کردهاست.»[۸]
به گفته فریبرز صارمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر روابط بینالملل مقیم آلمان، «در سالهای گذشته هزاران نفر از واحد قدس و سپاه پاسداران در عراق فعال بودند، بهویژه از شیعههای عراق حمایت کردند. در سال ۲۰۰۸ موقعی که مبارزه آمریکا با مقتدی صدر خیلی بالا گرفت، قاسم سلیمانی این تنش را تاحدی کاهش داد.»[۱۰]
به گزارش روزنامه الشرق الاوسط به نقل از یک مقام ارشد امنیتی عراقی، سپاه قدس مسئول جنایت النخیب که ۳۰ عراقی زایر که از سوریه بازمیگشتند کسته شدند، بودهاست. نیروهای امنیتی عراقی هدف این ترور را ایجاد تفرقه و فتنه طایفهای در عراق ارزیابی کردهاند. این مقام امنیتی عراقی معتقد بود «نیروی قدس به شدت بهدنبال کنترل جاده بین عراق و سوریه است و مسئولیت این نیرو گماردن نیروهای نظامی و امنیتی در حد فاصل این جاده است تا بر تمامی مناطق سنینشین خصوصاً در فرمانداری الانبار تسلط کامل داشته باشد؛ و نیروی قدس بهدنبال ایجاد جای پایی در بین مرز عراق و عربستان سعودی هستند و چندینبار تلاشهایی برای کنترل آن انجام دادهاند.»[۱۰][۱۵]
در هنگام خیزش مردم کشورهای عربی، این نیرو به حمایت از گروههای شیعه و دخالت در امور داخلی برخی کشورها متهم شد.[۱۰]
روزنامه الشرق الاوسط به نقل از یک مقام ارشد امنیتی عراقی مینویسد سپاه قدس در تمامی زمینههای سیاسی، اقتصادی و امنیتی و بهویژه در منطقه حفاظت شده سبز بغداد (که سفارتخانههای غربی و عربی و ادارات و خانههای مقامات دولتی و اعضای پارلمان عراق در آن قرار دارد) نفوذ دارد. به گفته او «اعضای سپاه پاسداران به درون منطقه سبز با پوشش محافظ فیزیکی مقامات دولتی و سیاستمداران عراقی که اکثراً از طرفداران احزاب شیعه عراقی هستند، نفوذ کردهاند.» او معتقد است عراقیهای شیعه در سپاه قدس استخدام شده و آموزش دیدهاند. سپاه قدس در تمامی بخشهای عراق پراکنده هستند و نفوذ دارند، و حتی به مناطق کردنشین با تأسیس شرکتهای تجاری نفوذ کردهاند.[۸][۱۵]
از ابتدای جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، برخی منابع خبری از حضور نیروهای سپاه قدس برای کمک به بشار اسد خبر دادند. در سال ۲۰۲۰، خبرگزاری فارس در گزارش خود با اشاره به شروع اعتراضات مردمی علیه حکومت بشار اسد در جریان بهار عربی در سال ۲۰۱۱ گفتهاست نیروی انتظامی با هماهنگی نیروی قدس به کمک پلیس سوریه رفته تا با شورشهای خیابانی مقابله کند. بنابر این گزارش، «کارشناسان» نیروی انتظامی به آموزش و توجیه پلیس سوریه برای سرکوب «شورشهای خیابانی» پرداختهاند و از آنجا که پلیس سوریه از کمبود تجهیزات برای مقابله با معترضان برخوردار بوده، تجهیزات مقابله با «شورش خیابانی» به پلیس سوریه دادهاند.[۱۶][۱۷] تا قبل از ظهور داعش، دیدهبان حقوق بشر سوریه در گزارش خود شمار قربانیان درگیریهای داخلی این کشور را بر اساس مستنداتی که در اختیار دارد ۱۲۰ هزارو ۲۹۶ تن اعلام کردهاست.[۱۸]
در سفر اسماعیل قاآنی به عراق، به منظور هماهنگی انتخاب نخستوزیر در عراق، دفتر سید علی سیستانی درخواست نشست وی را رد کرد.[۱۹]
برخی کارشناسان و رسانههای مخالف معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شدهاست،[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱] که پیآمد آن مرگ بیش از ۴۰۰ هزار نفر، میلیونها آواره، میلیاردها دلار خسارت اقتصادی و ایجاد گروههای تروریستی داعش و جبهه النصره شدهاست.[۳۲][۳۳]
سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامیها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق میگذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاشهای سوریه برای جلوگیری از ارتباطهای تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفنهای همراه و پیامک پشتیبانی میکند.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]تا اینکه در اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد[۳۸][۳۹][۴۰][۴۱] از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «داراییهای» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.[۴۲]
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقالهای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن میکند.[۳۸]
مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.[۴۳]
در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونتآمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کردهاند.[۴۴]
در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند.[۴۵][۴۶]
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد.[۴۷][۴۸] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۰]
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریمهای تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شدهاست که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار میدادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانهداری آمریکا گفته شدهاست که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریمها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کردهاست.[۴۹]
«قاسم سلیمانی خطرناکترین انسان جهان است، او و سپاه پاسداران را دستکم نگیرید.» جان بولتون، مشاور اسبق امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در یک مصاحبه رادیویی
۲۱ فروردین ۱۳۹۸[۵۰]
دفتر کنترل سرمایههای خارجی وزارت خزانه داری آمریکا روز ۲۶ مارس ۲۰۲۰ بیست کمپانی و مقام ارشد ایرانی و عراقی و وابستگان تجاری آنها را تحریم کرد. علت تحریمها حمایت و پشتیبانی یا اقدام مستقیم از جانب سپاه قدس، علاوه بر انتقال تسلیحات مرگبار به شبه نظامیان تروریست مورد حمایت ایران، از جمله کتائب حزبالله عصائب اهل حق و دیگر اعمال شرورانه میباشد. این شرکتها و افراد درکارهای زیر شرکت مستقیم داشته یا از آنها پشتیبانی کردهاند:[۵۱]
در نتیجه این اقدام، همه اموال و سودهای ناشی از اموال این اشخاص حقیقی و حقوقی که در قلمروی ایالات متحده باشد یا به این قلمرو بیاید یا در تحت مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی باشد، باید مسدود شوند و به دفتر کنترل داراییهای خارجی گزارش شوند.[۵۱]
در تاریخ اول مه ۲۰۲۰ دفتر کنترل سرمایههای خارجی وابسته به وزارت خزانه داری آمریکا یک وابسته قدیمی به مقامات ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران، بنام امیر دیانت را که فردی دو تابعیتی ایرانی-عراقی است، لیست گذاری کرد. دیانت که همچنین بنام امیر عبدالعزیز جعفر المزعجی نیز شناخته میشود، در تلاشهای سپاه قدس برای تولید عایدات و قاچاق سلاح به خارج دست داشتهاست. دفتر کنترل سرمایههای خارجی همچنین شرکت خدمات معدنی «طیف» را که صاحب و کنترلکننده آن دیانت میباشد، لیست گذاری کردهاست.[۵۲] خزانهداری آمریکا همچنین ۱۲ میلیون دلار که برای خرید نفتکش ضبط شده با پرچم لیبریا بکار رفته بود را ضبط کردند و آنرا بزرگترین ضبط پول تا به امروز خواندند که برای حمایت از نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بکار رفتهاست.[۵۳]
خبرگزاری آسوشیتدپرس در ۲۲ خرداد ۱۳۹۹، گزارشی با عنوان «ایرانِ دچار مشکل برای حفظ نفوذش بر شبهنظامیان عراق هم در حال دستوپنجه نرم کردن است» منتشر کرد. به نوشته آسوشیتدپرس، اندکی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید این نیرو، در نخستین سفرش در مقام جدید به عراق، با فرماندهان حشد الشعبی و گروههای تحت حمایت جمهوری اسلامی دیدار کرد اما «در حالی که آنها همچون همیشه چشمانتظار پول نقد بودند، قاآنی به آنها انگشترهای نقره داد».[۵۴][۵۵][۵۶]
بنابر همین گزارش، اسماعیل قاآنی برای دومین سفرش به عراق که ماه آوریل انجام شد ناچار بود ویزا بگیرد.[۵۷][۵۸]
آسوشیتدپرس به نقل از چند مقام دولتی عراق و همچنین چند تن از اعضای ارشد حشد الشعبی، این رویدادها را از یک سو نتیجه مشکلات شدید اقتصادی ایران و از سوی دیگر به خاطر دیدگاه سیاسی نخستوزیر جدید عراق، مصطفی الکاظمی، دانستهاست. آسوشیتدپرس میگوید ابومهدی المهندس و قاسم سلیمانی نقش متحد کننده این گروهها را داشتند و پس از کشته شدن آن دو، اختلافات تا حدی بالا گرفتهاست که نخستوزیر عراق در دیدار اخیرش از مقر فرماندهی حشد الشعبی، ناچار شد دو گروه اصلی مخالفان را در دو طرف راست و چپ خود بنشاند.[۵۹]
آسوشیتدپرس همچنین نوشتهاست در حالی که سلیمانی مستقیماً به زبان عربی با این گروهها ارتباط برقرار میکرد، جانشین او از طریق مترجم، و عمدتاً با مدیریت و هماهنگی ایرج مسجدی، سفیر ایران در بغداد، ایفای نقش میکند و با رهبران گروههای شبهنظامی آشنایی کمتری دارد. سه مقام رسمی عراق به آسوشیتدپرس گفتهاند اسماعیل قاآنی در دومین سفرش به عراق، به گروههای تحت حمایت جمهوری اسلامی گفتهاست فعلاً به بودجه عراق اکتفا کنند و منتظر کمک ایران نباشند.[۶۰][۶۱]
Daragahi, Borzou and Spiegel, Peter. “Iran’s elite and mysterious fighters”, Los Angeles Times, February 15, 2007. Retrieved February 15, 2۰۰۷.
«تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا»
کره زمین، نمادی از جهانی بودن و تأکید بر حضور بینالمللی سپاه در عرصههای مختلف جهانی است و وجود این نماد گویای جهانشمول بودن راه و اعتقاد پاسداران انقلاب اسلامی است.با تشکیل جلسات برای تعیین اساسنامه سپاه در اسفند 57 و فروردین 58، یکی از مواردی که در باره آن نیز بحث شد، آرم این تشکیلات بود.پس از یک ماه و نیم، 3 آرم مجزا با مشخصاتی که مد نظر بود و با شاخصههای نظامی، عقیدتی و قرآنی برای این نهاد تازه تأسیس طراحی شد که از میان آنها، آرم فعلی مورد تایید قرار گرفت.«لا»: منبعث از «لا اله الا الله» و بیانگر دیدگاه و تفکر عقیدتی سپاه است. به این معنا که تفکر غیراسلامی و غیرقرآنی از سوی این نهاد قابل قبول نیست.
برای خرید آرم سپاه پاسداران انقلاب و سایر محصولات ما از پیج اینستاگرام امیر پرچم دیدن کنید.
ما تضمین بهترین کیفیت و کمترین قیمت را به شما هم میهنان عزیز می دهیم.
برای مشاهده انواع آرم ها به بخش فروشگاه مراجعه کنید.
با خرید عمده از تخفیفات شگفت انگیز ما بهره مند باشید.ارم سپاه
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
دیدگاه شما *
نام *
ایمیل *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
گروه تولیدی امیرپرچم در زمینه تشریفات سازمانی اعم از آرم و علائم نظامی و همچنین پرچم های تشریفاتی ، مذهبی و ملی نزدیک به 3 دهه سابقه کار مفید توانسته اند خدمات شایان و درخشانی در عرضه این محصولات به کشور عزیز ایران نائل آورند .
آدرس: تهران ، خیابان امام خمینی(ره) ، مقابل خیابان شیخ هادی ، پاساژ تخت جمشید ، طبقه همکف ، پلاک 24 ، فروشگاه امیر
تلفن های تماس: 021-66954083 021-66954093
0