برنامه‌ریزی شهری (به انگلیسی: Urban planning) یک فرایند فنی و سیاسی است که به مسائلی مانند توسعه و طراحی کاربری زمین و محیط ساخته شده، شامل هوا، آب و زیرساخت‌هایی که از داخل مناطق شهری عبور می‌کند، مانند حمل و نقل، ارتباطات و شبکه‌های توزیع می‌پردازد.[۱] برنامه‌ریزی شهری با چیدمان فیزیکی مناطق ساخته شده توسط انسان سر و کار دارد.[۲] اصلی‌ترین هدف برنامه‌ریزی شهری رفاه عمومی است[۱][۲] که شامل در نظر گرفتن بهره‌وری، آب و فاضلاب، محافظت و استفاده از محیط زیست[۱] و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی می‌شود.[۳]
این رشته به صورت نزدیکی با رشته طراحی شهری (به انگلیسی: urban design) ارتباط دارد و برخی برنامه‌ریزهای شهری برای خیابان‌ها، پارک‌ها، ساختمانها و دیگر مناطق شهری طرح ارائه می‌دهند.[۴]
با توجه به ابعاد گستردهٔ شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه ابعاد مختلفی دارد، از جمله مسائل زیبایی‌شناسی، اجتماعی، سلامت و موارد دیگر. این رشته از دانش‌های محیطی مثل جغرافیا، محیط زیست، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی و سنجش از دور نیز بهره می‌برد و نتایج علمی ارائه می‌نماید. البته در حوزهٔ زیبایی شناختی و بصری نسبت به شهرسازی کاستی دارد.[۵]
برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود.
برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تنها تحت عنوان جغرافیای برنامه‌ریزی شهری[۶] و در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش‌های آمایش شهری،[۷] برنامه‌ریزی مسکن،[۸] بهسازی و نوسازی[۹] و به تازگی محیط زیست شهری[۱۰] و در مقطع دکترا نیز در همین گرایش‌ها ارائه می‌شود. بیشتر برنامه‌های درسی رشته برنامه‌ریزی شهری عمدتاً شامل دوره‌های کاربردی در موضوعاتی از سیاست محیطی گرفته تا برنامه‌ریزی حمل و نقل و تا مسکن و توسعه‌ی اقتصادی جامعه است.[۱۱]برنامه ریزی شهری
در مجموع، تنوع زیاد انواع پروژه‌هایی که برنامه ریزان بر روی آنها کار می‌کنند، عدم اجماع بر روی فرآیندها و اهداف، و رویکردهای مختلف اتخاذ شده در شهرها و کشورهای مختلف تنوع زیادی در برنامه‌ریزی شهری معاصر ایجاد کرده‌اند.[۱۱] یکی از اصلی‌ترین موضوعات اساسی، تأثیر بازسازی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر الگوهای تغییر فضایی شهری، نابرابری‌های اجتماعی و افتراق فضایی در شهرها است.[۱۲] در کل، نتیجه فرآیند برنامه‌ریزی ممکن است یک برنامه جامع رسمی برای کل یک شهر یا ناحیه‌ی کلانشهری، یک برنامه همسایگی، یک برنامه پروژه، یا مجموعه‌ای از آلترناتیو‌های سیاسی باشد.[۱۱]
برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی
مطرح شد؛[۱۴] هرچند پیشینهٔ برنامه‌ریزی برای شهر، به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در بین‌النهرین، مصر و هند برمی‌گردد.
در ابتدا، حل مشکلات صنعتی‌شدن (همچون کمبود مسکن، بهداشت محیط و…) در مداخلات کالبدی دیده می‌شد. اما، از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی اینگونه مداخلات، برنامه‌ریزی شهری، به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحثی چون عدالت، دموکراسی و مشارکت مردم در فرایند برنامه‌ریزی شهری مطرح گشت.
در قرن بیستم به علت پیچیدگی مسائل شهری، یک سری نهضت‌های شهری شکل گرفتند که اولین آنها در شیکاگو و در سال ۱۸۹۱ تشکیل شد. در همین راستا، تشکل‌های دیگری در انگلستان (۱۹۰۹) و نیویورک (۱۹۱۷) به وجود آمد.
در سال ۱۹۲۱، اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد.
پتریک گدس و پس از آن لوئیز مامفورد از بنیان‌گذاران برنامه‌ریزی شهری به شیوه علمی (عقلانی) هستند.
منشأ پیدایش برنامه‌ریزی شهری، افت کیفیت‌های محیطی و به ویژه بهداشت در شهرهای عصر صنعت بوده‌است.[نیازمند منبع]
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.[۱۵] کاهش آلودگی هوا، افزایش برج سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دستیابی به شهر کامل است.[۱۶]
دوره آموزش برنامه‌ریزی شهری نه تنها به آموزش دانش فنی می‌پردازد بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه‌ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. به عبارت دیگر این رشته به مطالعه عوامل مختلف که در آمایش سرزمین نقش دارند، می‌پردازد. این عوامل عبارت‌اند از:
جنبه‌های فنی برنامه‌ریزی شهری شامل به‌کارگیری فرایندهای علمی و تکنیکی در برنامه‌ریزی برای کاربری زمین، طراحی شهری، منابع طبیعی، حمل و نقل و زیرساخت‌ها است.
برنامه‌ریزی شهری شامل تکنیک‌هایی همچون: پیش‌بینی رشد جمعیت، منطقه‌بندی، نقشه‌برداری جغرافیایی و آنالیز آن، تحلیل فضای پارک خودروها، بررسی تأمین آب، شناسایی الگوها و مسیرهای حمل و نقل، تشخیص میزان تقاضای تأمین غذا، تخصیص خدمات بهداشتی و اجتماعی و تحلیل تأثیر استفاده از زمین می‌باشد.
در کشورهای توسعه یافته، واکنش شدیدی در برابر شلوغی بیش از حد محیط بصری، مانند تابلوهای راهنمایی رانندگی، علامت‌ها و بیلبوردها وجود داشته‌است. بعضی از مسایل دیگری که بحث‌های شدیدی بین طراحان شهری ایجاد می‌کند عبارتند از رشد پیرامونی شهرها، تراکم مسکن و شهرک‌های جدید.
فارغ از هر موضوعی، هر برنامه‌ریزی شهری موفقی شخصیت شهر، هویت محل، احترام به میراث، عابران پیاده، ترافیک، تأسیسات و مخاطرات طبیعی را در نظر می‌گیرد.[۱۷]
در گذشته در خاورمیانه، اروپا و باقی دنیای قدیم، محل‌های مسکونی و خانه‌ها بیشتر در ارتفاعات تپه‌ها و کوه‌ها (برای امنیت بیشتر در مقابل حمله) و نزدیک به منابع آب ساخته می‌شد. طراحان شهری باید خطرها و تهدیدهای موجود در اطراف و محیط را در نظر بگیرند. اگر مناطق خطرناکی شناخته شدند می‌توان از آنها به عنوان مناطق پارکینگ یا کمربند سبز استفاده کرد.
می‌توان تهدیدهایی مانند سیل، طوفان، کولاک و آتش‌سوزی را با مسیرها و جاده‌های تخلیه اضطراری شهر کاهش داد. بسیای از شهرها نیز طرح‌های ایمن‌سازی خاصی برای شهر آماده کرده‌اند، از قبیل ساخت خاکریز یا سیل گیر، دیوارهای نگهدارنده برای جلوگیری از رانش زمین و ریختن سنگ به جاده و پناه گاه و چادرهای اضطراری.
یک خاکریز جلوگیری از سیل در ساکرامنتو، کالیفرنیا
یک پشته تقویت شده برای افزایش ایمنی شهر در مقابل ضربه امواج و طوفان
یک دیوار سنگی نگهدارنده
یک دیوار مسلح با انکر(قلاب نگهدارنده) در شهر ریو دو ژانیرو، برزیل
شهر باستانی کارکاسون در فرانسه با دیوارهایی بلند و بر روی تپه برای جلوگیری از حمله دشمنان و افزایش ایمنی ساخته شده‌است.
ارگ بم در کرمان متعلق به سده پنجم قبل از میلاد بزرگترین سازه خشتی جهان می‌باشد که به صورت یک دژ با دیواره‌های بلند و در ارتفاع برای به حداکثر رساندن ایمنی ساکنان آن ساخته شده بود.
پوسیدگی شهری زمانی اتفاق می‌افتد که یک شهر یا قسمتی از آن در حالت خرابی و بی‌توجهی قرار می‌گیرد. علائم نشان دهنده پوسیدگی شهری عواملی از قبیل مهاجرت جمعیت، تغییر در ساختار اقتصادی شهر، خانه‌های متروک، نرخ بیکاری بالا، خانواده‌های متلاشی شده، سلب امتیاز حق رای سیاسی، آمار جرم بالا، و مناظر شهری متروک می‌باشد.
با شروع دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مناطق مرکزی شهری در آمریکای شمالی روند معکوسی از زوال و پوسیدگی شهری را تجربه کردند که با افزایش ارزش املاک و مستغلات، توسعه هوشمندانه تر، تخریب مسکن‌های متروک و طیف گسترده‌تری از گزینه‌های انتخاب مسکن شناخته می‌شود.[۱۸] با این حال معکوس سازی روند پوسیدگی شهر (که اعیان سازی نامیده می‌شود) معمولاً باعث می‌شود که قیمت مسکن در مناطق مرکزی شهرها افزایش یابد و این امر باعث انتقال جمعیت فقیرتر به حاشیه شهرها می‌شود. این «حاشیه نشینی فقر» معمولاً پیامدهای مهمی در برنامه‌ریزی حمل و نقل، خانه‌های مقرون به صرفه و خدمات اجتماعی دارد.
اکثر قسمت‌های شهر کمدن در نیوجرسی دچار زوال و پوسیدگی شهری شده‌است.
مسکن عمومی Pruitt-Igoe در ایالت میسوری آمریکا. در دهه ۱۹۵۰ این پروژه احیای شهری شروع ولی با شکست مواجه شد و در دهه ۱۹۷۰ ویران گردید.
پروژه مسکن میچانزه در تانزانیا.
حمل و نقل در نواحی شهری دارای مشکلات خاصی است. تراکم یک محیط شهری ترافیک را افزایش می‌دهد که می‌تواند به شرکت‌ها و تجارت آنها آسیب برساند و همچنین آلودگی هوا را افزایش دهد مگر اینکه به درستی مدیریت شود. تأمین فضای پارکینگ برای وسایل نقلیه خصوصی نیازمند احداث پارکینگ‌های وسیع در مناطق با تراکم بالا است. این فضا اغلب برای توسعه دیگر ارزشمندتر است.
حومه شهری سازی (Suburbanization) انتقال جمعیت از مرکز شهر به حومه شهر می‌باشد، که به دلیل گسترش بی‌رویه شهرنشینی انجام می‌شود. Suburbanization عکس urbanization می‌باشد که در آن جمعیت از حومه شهرها به مرکز شهر منتقل می‌شود.[۱۹]
بسیاری از ساکنان کلانشهرها در مرکز شهر کار می‌کنند در حالیکه ترجیح می‌دهند در نقاط دورتری سکونت داشته باشند و توسط خودرو شخصی یا عمومی به محل کار خود رفت‌وآمد کنند.[۱۹]
حفاظت از محیط زیست برای بسیاری از سیستمهای برنامه‌ریزی شهری در دنیا از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی زیست‌محیطی ساخت جوامع پایدار با هدف حفظ و حراست از زمین‌های توسعه نیافته‌است.[۲۰]
نه تنها باید اثرات مخرب مختص به توسعه کاهش یابد، بلکه باید تلاش شود تا اثرات کلی توسعه بر محیط زیست محلی و کره زمین نیز به حداقل رسانده شود. این کار معمولاً از طریق ارزیابی زیرساخت‌های پایدار شهری و خرد اقلیم انجام می‌شود.
هدف اصلی منطقه بندی، تفکیک و جداسازی کاربری‌هایی است که تصور می‌شود با یکدیگر ناسازگار هستند. در عمل، منطقه بندی برای حفظ «هویت» جامعه و جلوگیری از توسعه کاربری‌هایی انجام می‌شود که باعث تداخل با ساختمانها و کسب و کارهای موجود می‌گردد.
اثر دره شهری یک اصطلاح محاوره ای و غیر علمی است که به فضای خیابانی قرارگرفته در میان ساختمان‌های بسیار مرتفع اطلاق می‌شود که فضایی شبیه به یک دره ایجاد می‌کند. این نوع شهرسازی ممکن است باعث سایه شدن خیابان و جلوگیری از تابش نور در اکثر ساعات روز گردد.
در برنامه‌ریزی شهری، صدا معمولاً به عنوان یک آلودگی محسوب می‌شود. یکی دیگر از جنبه‌های صدا در برنامه‌ریزی شهری در مطالعات و تحقیقات محیط صوتی توسعه داده شده‌است که در آن بر این جنبه بیشتر تمرکز می‌شود که زیبایی‌شناسی مربوط به صدا نیاز به توجه به مفاهیمی بیش از دسیبل و کاهش سر و صدا دارد.[۲۱]
آلودگی نوری در مناطق مسکونی شهری نیز به یکی از مشکلات تبدیل شده‌است. نورهای شدید امنیتی و نصب شده به صورت نامناسب برخی از ساختمانها باعث آزار دید مردم می‌گردد. نصب صحیح این نورها می‌تواند به میزان زیادی این معضل را حل کند.برنامه ریزی شهری
لوله صدا در ملبورن استرالیا که با هدف کاهش صدای جاده بدون کاهش زیبایی آن طراحی شده‌است.
یک ساختمان اداری که با لامپ‌های بخار سدیم نورپردازی شده‌است و نور بسیار زیادی به داخل خانه‌های همسایه افتاده و باعث آزار آنها می‌گردد.
خیابان منهتن که ساختمان‌هایی با ارتفاعی خیلی بیشتر از عرض جاده در دو طرف آن ساخته شده‌اند و اثر دره شهری در آن مشهود است.
نورپردازی شکوفه‌های درختان گیلاس در ژاپن که باعث افزایش زیبایی شهر و جلب توریست‌های بسیاری می‌گردد.
خدمات آب و فاضلاب در طراحی شهرها از کلیدی‌ترین مسائل است. این خدمات شامل تأمین آب، تصفیه فاضلاب، و تأسیسات فاضلاب است. یکی از جنبه‌های برنامه‌ریزی شهری این است که در نظر داشته باشیم چگونه این خدمات را به صورت کارآمد و مقرون به صرفه به ساکنین شهری ارائه کنیم.[۱۷]
جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در برنامه‌ریزی شهری همواره مورد توجه بوده‌است، اما از آنجایی که جمعیت شهرها با سرعت زیادی در حال افزایش است، حفاظت از آب به یک نگرانی تبدیل شده‌است. بسیاری از برنامه ریزان در حال حاضر در حال بررسی نحوه انجام مناسب تصفیه فاضلاب در محیط‌های شهری به صورت مؤثر و کارآمد هستند.[۱۷]
کارخانه تصفیه فاضلاب در ماساچوست، آمریکا
کارخانه آب شیرین کنی در اسپانیا برای تامین آب آشامیدنی.
http://humsci.iaurasht.ac.ir/Files/دانشکده%20علوم%20انسانی/چارت%20دروس/g-maskan.pdf
http://literature.iauctb.ac.ir/Files/56/Content/بهسازی%20و%20نوسازی.pdf
برنامه‌ریزی شهری (به انگلیسی: Urban planning) یک فرایند فنی و سیاسی است که به مسائلی مانند توسعه و طراحی کاربری زمین و محیط ساخته شده، شامل هوا، آب و زیرساخت‌هایی که از داخل مناطق شهری عبور می‌کند، مانند حمل و نقل، ارتباطات و شبکه‌های توزیع می‌پردازد.[۱] برنامه‌ریزی شهری با چیدمان فیزیکی مناطق ساخته شده توسط انسان سر و کار دارد.[۲] اصلی‌ترین هدف برنامه‌ریزی شهری رفاه عمومی است[۱][۲] که شامل در نظر گرفتن بهره‌وری، آب و فاضلاب، محافظت و استفاده از محیط زیست[۱] و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی می‌شود.[۳]
این رشته به صورت نزدیکی با رشته طراحی شهری (به انگلیسی: urban design) ارتباط دارد و برخی برنامه‌ریزهای شهری برای خیابان‌ها، پارک‌ها، ساختمانها و دیگر مناطق شهری طرح ارائه می‌دهند.[۴]
با توجه به ابعاد گستردهٔ شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه ابعاد مختلفی دارد، از جمله مسائل زیبایی‌شناسی، اجتماعی، سلامت و موارد دیگر. این رشته از دانش‌های محیطی مثل جغرافیا، محیط زیست، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی و سنجش از دور نیز بهره می‌برد و نتایج علمی ارائه می‌نماید. البته در حوزهٔ زیبایی شناختی و بصری نسبت به شهرسازی کاستی دارد.[۵]
برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود.
برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تنها تحت عنوان جغرافیای برنامه‌ریزی شهری[۶] و در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش‌های آمایش شهری،[۷] برنامه‌ریزی مسکن،[۸] بهسازی و نوسازی[۹] و به تازگی محیط زیست شهری[۱۰] و در مقطع دکترا نیز در همین گرایش‌ها ارائه می‌شود. بیشتر برنامه‌های درسی رشته برنامه‌ریزی شهری عمدتاً شامل دوره‌های کاربردی در موضوعاتی از سیاست محیطی گرفته تا برنامه‌ریزی حمل و نقل و تا مسکن و توسعه‌ی اقتصادی جامعه است.[۱۱]برنامه ریزی شهری
در مجموع، تنوع زیاد انواع پروژه‌هایی که برنامه ریزان بر روی آنها کار می‌کنند، عدم اجماع بر روی فرآیندها و اهداف، و رویکردهای مختلف اتخاذ شده در شهرها و کشورهای مختلف تنوع زیادی در برنامه‌ریزی شهری معاصر ایجاد کرده‌اند.[۱۱] یکی از اصلی‌ترین موضوعات اساسی، تأثیر بازسازی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر الگوهای تغییر فضایی شهری، نابرابری‌های اجتماعی و افتراق فضایی در شهرها است.[۱۲] در کل، نتیجه فرآیند برنامه‌ریزی ممکن است یک برنامه جامع رسمی برای کل یک شهر یا ناحیه‌ی کلانشهری، یک برنامه همسایگی، یک برنامه پروژه، یا مجموعه‌ای از آلترناتیو‌های سیاسی باشد.[۱۱]
برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی
مطرح شد؛[۱۴] هرچند پیشینهٔ برنامه‌ریزی برای شهر، به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در بین‌النهرین، مصر و هند برمی‌گردد.
در ابتدا، حل مشکلات صنعتی‌شدن (همچون کمبود مسکن، بهداشت محیط و…) در مداخلات کالبدی دیده می‌شد. اما، از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی اینگونه مداخلات، برنامه‌ریزی شهری، به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحثی چون عدالت، دموکراسی و مشارکت مردم در فرایند برنامه‌ریزی شهری مطرح گشت.
در قرن بیستم به علت پیچیدگی مسائل شهری، یک سری نهضت‌های شهری شکل گرفتند که اولین آنها در شیکاگو و در سال ۱۸۹۱ تشکیل شد. در همین راستا، تشکل‌های دیگری در انگلستان (۱۹۰۹) و نیویورک (۱۹۱۷) به وجود آمد.
در سال ۱۹۲۱، اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد.
پتریک گدس و پس از آن لوئیز مامفورد از بنیان‌گذاران برنامه‌ریزی شهری به شیوه علمی (عقلانی) هستند.
منشأ پیدایش برنامه‌ریزی شهری، افت کیفیت‌های محیطی و به ویژه بهداشت در شهرهای عصر صنعت بوده‌است.[نیازمند منبع]
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.[۱۵] کاهش آلودگی هوا، افزایش برج سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دستیابی به شهر کامل است.[۱۶]
دوره آموزش برنامه‌ریزی شهری نه تنها به آموزش دانش فنی می‌پردازد بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه‌ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. به عبارت دیگر این رشته به مطالعه عوامل مختلف که در آمایش سرزمین نقش دارند، می‌پردازد. این عوامل عبارت‌اند از:
جنبه‌های فنی برنامه‌ریزی شهری شامل به‌کارگیری فرایندهای علمی و تکنیکی در برنامه‌ریزی برای کاربری زمین، طراحی شهری، منابع طبیعی، حمل و نقل و زیرساخت‌ها است.
برنامه‌ریزی شهری شامل تکنیک‌هایی همچون: پیش‌بینی رشد جمعیت، منطقه‌بندی، نقشه‌برداری جغرافیایی و آنالیز آن، تحلیل فضای پارک خودروها، بررسی تأمین آب، شناسایی الگوها و مسیرهای حمل و نقل، تشخیص میزان تقاضای تأمین غذا، تخصیص خدمات بهداشتی و اجتماعی و تحلیل تأثیر استفاده از زمین می‌باشد.
در کشورهای توسعه یافته، واکنش شدیدی در برابر شلوغی بیش از حد محیط بصری، مانند تابلوهای راهنمایی رانندگی، علامت‌ها و بیلبوردها وجود داشته‌است. بعضی از مسایل دیگری که بحث‌های شدیدی بین طراحان شهری ایجاد می‌کند عبارتند از رشد پیرامونی شهرها، تراکم مسکن و شهرک‌های جدید.
فارغ از هر موضوعی، هر برنامه‌ریزی شهری موفقی شخصیت شهر، هویت محل، احترام به میراث، عابران پیاده، ترافیک، تأسیسات و مخاطرات طبیعی را در نظر می‌گیرد.[۱۷]
در گذشته در خاورمیانه، اروپا و باقی دنیای قدیم، محل‌های مسکونی و خانه‌ها بیشتر در ارتفاعات تپه‌ها و کوه‌ها (برای امنیت بیشتر در مقابل حمله) و نزدیک به منابع آب ساخته می‌شد. طراحان شهری باید خطرها و تهدیدهای موجود در اطراف و محیط را در نظر بگیرند. اگر مناطق خطرناکی شناخته شدند می‌توان از آنها به عنوان مناطق پارکینگ یا کمربند سبز استفاده کرد.
می‌توان تهدیدهایی مانند سیل، طوفان، کولاک و آتش‌سوزی را با مسیرها و جاده‌های تخلیه اضطراری شهر کاهش داد. بسیای از شهرها نیز طرح‌های ایمن‌سازی خاصی برای شهر آماده کرده‌اند، از قبیل ساخت خاکریز یا سیل گیر، دیوارهای نگهدارنده برای جلوگیری از رانش زمین و ریختن سنگ به جاده و پناه گاه و چادرهای اضطراری.
یک خاکریز جلوگیری از سیل در ساکرامنتو، کالیفرنیا
یک پشته تقویت شده برای افزایش ایمنی شهر در مقابل ضربه امواج و طوفان
یک دیوار سنگی نگهدارنده
یک دیوار مسلح با انکر(قلاب نگهدارنده) در شهر ریو دو ژانیرو، برزیل
شهر باستانی کارکاسون در فرانسه با دیوارهایی بلند و بر روی تپه برای جلوگیری از حمله دشمنان و افزایش ایمنی ساخته شده‌است.
ارگ بم در کرمان متعلق به سده پنجم قبل از میلاد بزرگترین سازه خشتی جهان می‌باشد که به صورت یک دژ با دیواره‌های بلند و در ارتفاع برای به حداکثر رساندن ایمنی ساکنان آن ساخته شده بود.
پوسیدگی شهری زمانی اتفاق می‌افتد که یک شهر یا قسمتی از آن در حالت خرابی و بی‌توجهی قرار می‌گیرد. علائم نشان دهنده پوسیدگی شهری عواملی از قبیل مهاجرت جمعیت، تغییر در ساختار اقتصادی شهر، خانه‌های متروک، نرخ بیکاری بالا، خانواده‌های متلاشی شده، سلب امتیاز حق رای سیاسی، آمار جرم بالا، و مناظر شهری متروک می‌باشد.
با شروع دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مناطق مرکزی شهری در آمریکای شمالی روند معکوسی از زوال و پوسیدگی شهری را تجربه کردند که با افزایش ارزش املاک و مستغلات، توسعه هوشمندانه تر، تخریب مسکن‌های متروک و طیف گسترده‌تری از گزینه‌های انتخاب مسکن شناخته می‌شود.[۱۸] با این حال معکوس سازی روند پوسیدگی شهر (که اعیان سازی نامیده می‌شود) معمولاً باعث می‌شود که قیمت مسکن در مناطق مرکزی شهرها افزایش یابد و این امر باعث انتقال جمعیت فقیرتر به حاشیه شهرها می‌شود. این «حاشیه نشینی فقر» معمولاً پیامدهای مهمی در برنامه‌ریزی حمل و نقل، خانه‌های مقرون به صرفه و خدمات اجتماعی دارد.
اکثر قسمت‌های شهر کمدن در نیوجرسی دچار زوال و پوسیدگی شهری شده‌است.
مسکن عمومی Pruitt-Igoe در ایالت میسوری آمریکا. در دهه ۱۹۵۰ این پروژه احیای شهری شروع ولی با شکست مواجه شد و در دهه ۱۹۷۰ ویران گردید.
پروژه مسکن میچانزه در تانزانیا.
حمل و نقل در نواحی شهری دارای مشکلات خاصی است. تراکم یک محیط شهری ترافیک را افزایش می‌دهد که می‌تواند به شرکت‌ها و تجارت آنها آسیب برساند و همچنین آلودگی هوا را افزایش دهد مگر اینکه به درستی مدیریت شود. تأمین فضای پارکینگ برای وسایل نقلیه خصوصی نیازمند احداث پارکینگ‌های وسیع در مناطق با تراکم بالا است. این فضا اغلب برای توسعه دیگر ارزشمندتر است.
حومه شهری سازی (Suburbanization) انتقال جمعیت از مرکز شهر به حومه شهر می‌باشد، که به دلیل گسترش بی‌رویه شهرنشینی انجام می‌شود. Suburbanization عکس urbanization می‌باشد که در آن جمعیت از حومه شهرها به مرکز شهر منتقل می‌شود.[۱۹]
بسیاری از ساکنان کلانشهرها در مرکز شهر کار می‌کنند در حالیکه ترجیح می‌دهند در نقاط دورتری سکونت داشته باشند و توسط خودرو شخصی یا عمومی به محل کار خود رفت‌وآمد کنند.[۱۹]
حفاظت از محیط زیست برای بسیاری از سیستمهای برنامه‌ریزی شهری در دنیا از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی زیست‌محیطی ساخت جوامع پایدار با هدف حفظ و حراست از زمین‌های توسعه نیافته‌است.[۲۰]
نه تنها باید اثرات مخرب مختص به توسعه کاهش یابد، بلکه باید تلاش شود تا اثرات کلی توسعه بر محیط زیست محلی و کره زمین نیز به حداقل رسانده شود. این کار معمولاً از طریق ارزیابی زیرساخت‌های پایدار شهری و خرد اقلیم انجام می‌شود.
هدف اصلی منطقه بندی، تفکیک و جداسازی کاربری‌هایی است که تصور می‌شود با یکدیگر ناسازگار هستند. در عمل، منطقه بندی برای حفظ «هویت» جامعه و جلوگیری از توسعه کاربری‌هایی انجام می‌شود که باعث تداخل با ساختمانها و کسب و کارهای موجود می‌گردد.
اثر دره شهری یک اصطلاح محاوره ای و غیر علمی است که به فضای خیابانی قرارگرفته در میان ساختمان‌های بسیار مرتفع اطلاق می‌شود که فضایی شبیه به یک دره ایجاد می‌کند. این نوع شهرسازی ممکن است باعث سایه شدن خیابان و جلوگیری از تابش نور در اکثر ساعات روز گردد.
در برنامه‌ریزی شهری، صدا معمولاً به عنوان یک آلودگی محسوب می‌شود. یکی دیگر از جنبه‌های صدا در برنامه‌ریزی شهری در مطالعات و تحقیقات محیط صوتی توسعه داده شده‌است که در آن بر این جنبه بیشتر تمرکز می‌شود که زیبایی‌شناسی مربوط به صدا نیاز به توجه به مفاهیمی بیش از دسیبل و کاهش سر و صدا دارد.[۲۱]
آلودگی نوری در مناطق مسکونی شهری نیز به یکی از مشکلات تبدیل شده‌است. نورهای شدید امنیتی و نصب شده به صورت نامناسب برخی از ساختمانها باعث آزار دید مردم می‌گردد. نصب صحیح این نورها می‌تواند به میزان زیادی این معضل را حل کند.برنامه ریزی شهری
لوله صدا در ملبورن استرالیا که با هدف کاهش صدای جاده بدون کاهش زیبایی آن طراحی شده‌است.
یک ساختمان اداری که با لامپ‌های بخار سدیم نورپردازی شده‌است و نور بسیار زیادی به داخل خانه‌های همسایه افتاده و باعث آزار آنها می‌گردد.
خیابان منهتن که ساختمان‌هایی با ارتفاعی خیلی بیشتر از عرض جاده در دو طرف آن ساخته شده‌اند و اثر دره شهری در آن مشهود است.
نورپردازی شکوفه‌های درختان گیلاس در ژاپن که باعث افزایش زیبایی شهر و جلب توریست‌های بسیاری می‌گردد.
خدمات آب و فاضلاب در طراحی شهرها از کلیدی‌ترین مسائل است. این خدمات شامل تأمین آب، تصفیه فاضلاب، و تأسیسات فاضلاب است. یکی از جنبه‌های برنامه‌ریزی شهری این است که در نظر داشته باشیم چگونه این خدمات را به صورت کارآمد و مقرون به صرفه به ساکنین شهری ارائه کنیم.[۱۷]
جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در برنامه‌ریزی شهری همواره مورد توجه بوده‌است، اما از آنجایی که جمعیت شهرها با سرعت زیادی در حال افزایش است، حفاظت از آب به یک نگرانی تبدیل شده‌است. بسیاری از برنامه ریزان در حال حاضر در حال بررسی نحوه انجام مناسب تصفیه فاضلاب در محیط‌های شهری به صورت مؤثر و کارآمد هستند.[۱۷]
کارخانه تصفیه فاضلاب در ماساچوست، آمریکا
کارخانه آب شیرین کنی در اسپانیا برای تامین آب آشامیدنی.
http://humsci.iaurasht.ac.ir/Files/دانشکده%20علوم%20انسانی/چارت%20دروس/g-maskan.pdf
http://literature.iauctb.ac.ir/Files/56/Content/بهسازی%20و%20نوسازی.pdf
برنامه‌ریزی شهری (به انگلیسی: Urban planning) یک فرایند فنی و سیاسی است که به مسائلی مانند توسعه و طراحی کاربری زمین و محیط ساخته شده، شامل هوا، آب و زیرساخت‌هایی که از داخل مناطق شهری عبور می‌کند، مانند حمل و نقل، ارتباطات و شبکه‌های توزیع می‌پردازد.[۱] برنامه‌ریزی شهری با چیدمان فیزیکی مناطق ساخته شده توسط انسان سر و کار دارد.[۲] اصلی‌ترین هدف برنامه‌ریزی شهری رفاه عمومی است[۱][۲] که شامل در نظر گرفتن بهره‌وری، آب و فاضلاب، محافظت و استفاده از محیط زیست[۱] و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی می‌شود.[۳]
این رشته به صورت نزدیکی با رشته طراحی شهری (به انگلیسی: urban design) ارتباط دارد و برخی برنامه‌ریزهای شهری برای خیابان‌ها، پارک‌ها، ساختمانها و دیگر مناطق شهری طرح ارائه می‌دهند.[۴]
با توجه به ابعاد گستردهٔ شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه ابعاد مختلفی دارد، از جمله مسائل زیبایی‌شناسی، اجتماعی، سلامت و موارد دیگر. این رشته از دانش‌های محیطی مثل جغرافیا، محیط زیست، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی و سنجش از دور نیز بهره می‌برد و نتایج علمی ارائه می‌نماید. البته در حوزهٔ زیبایی شناختی و بصری نسبت به شهرسازی کاستی دارد.[۵]
برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود.
برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تنها تحت عنوان جغرافیای برنامه‌ریزی شهری[۶] و در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش‌های آمایش شهری،[۷] برنامه‌ریزی مسکن،[۸] بهسازی و نوسازی[۹] و به تازگی محیط زیست شهری[۱۰] و در مقطع دکترا نیز در همین گرایش‌ها ارائه می‌شود. بیشتر برنامه‌های درسی رشته برنامه‌ریزی شهری عمدتاً شامل دوره‌های کاربردی در موضوعاتی از سیاست محیطی گرفته تا برنامه‌ریزی حمل و نقل و تا مسکن و توسعه‌ی اقتصادی جامعه است.[۱۱]برنامه ریزی شهری
در مجموع، تنوع زیاد انواع پروژه‌هایی که برنامه ریزان بر روی آنها کار می‌کنند، عدم اجماع بر روی فرآیندها و اهداف، و رویکردهای مختلف اتخاذ شده در شهرها و کشورهای مختلف تنوع زیادی در برنامه‌ریزی شهری معاصر ایجاد کرده‌اند.[۱۱] یکی از اصلی‌ترین موضوعات اساسی، تأثیر بازسازی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر الگوهای تغییر فضایی شهری، نابرابری‌های اجتماعی و افتراق فضایی در شهرها است.[۱۲] در کل، نتیجه فرآیند برنامه‌ریزی ممکن است یک برنامه جامع رسمی برای کل یک شهر یا ناحیه‌ی کلانشهری، یک برنامه همسایگی، یک برنامه پروژه، یا مجموعه‌ای از آلترناتیو‌های سیاسی باشد.[۱۱]
برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی
مطرح شد؛[۱۴] هرچند پیشینهٔ برنامه‌ریزی برای شهر، به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در بین‌النهرین، مصر و هند برمی‌گردد.
در ابتدا، حل مشکلات صنعتی‌شدن (همچون کمبود مسکن، بهداشت محیط و…) در مداخلات کالبدی دیده می‌شد. اما، از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی اینگونه مداخلات، برنامه‌ریزی شهری، به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحثی چون عدالت، دموکراسی و مشارکت مردم در فرایند برنامه‌ریزی شهری مطرح گشت.
در قرن بیستم به علت پیچیدگی مسائل شهری، یک سری نهضت‌های شهری شکل گرفتند که اولین آنها در شیکاگو و در سال ۱۸۹۱ تشکیل شد. در همین راستا، تشکل‌های دیگری در انگلستان (۱۹۰۹) و نیویورک (۱۹۱۷) به وجود آمد.
در سال ۱۹۲۱، اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد.
پتریک گدس و پس از آن لوئیز مامفورد از بنیان‌گذاران برنامه‌ریزی شهری به شیوه علمی (عقلانی) هستند.
منشأ پیدایش برنامه‌ریزی شهری، افت کیفیت‌های محیطی و به ویژه بهداشت در شهرهای عصر صنعت بوده‌است.[نیازمند منبع]
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.[۱۵] کاهش آلودگی هوا، افزایش برج سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دستیابی به شهر کامل است.[۱۶]
دوره آموزش برنامه‌ریزی شهری نه تنها به آموزش دانش فنی می‌پردازد بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه‌ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. به عبارت دیگر این رشته به مطالعه عوامل مختلف که در آمایش سرزمین نقش دارند، می‌پردازد. این عوامل عبارت‌اند از:
جنبه‌های فنی برنامه‌ریزی شهری شامل به‌کارگیری فرایندهای علمی و تکنیکی در برنامه‌ریزی برای کاربری زمین، طراحی شهری، منابع طبیعی، حمل و نقل و زیرساخت‌ها است.
برنامه‌ریزی شهری شامل تکنیک‌هایی همچون: پیش‌بینی رشد جمعیت، منطقه‌بندی، نقشه‌برداری جغرافیایی و آنالیز آن، تحلیل فضای پارک خودروها، بررسی تأمین آب، شناسایی الگوها و مسیرهای حمل و نقل، تشخیص میزان تقاضای تأمین غذا، تخصیص خدمات بهداشتی و اجتماعی و تحلیل تأثیر استفاده از زمین می‌باشد.
در کشورهای توسعه یافته، واکنش شدیدی در برابر شلوغی بیش از حد محیط بصری، مانند تابلوهای راهنمایی رانندگی، علامت‌ها و بیلبوردها وجود داشته‌است. بعضی از مسایل دیگری که بحث‌های شدیدی بین طراحان شهری ایجاد می‌کند عبارتند از رشد پیرامونی شهرها، تراکم مسکن و شهرک‌های جدید.
فارغ از هر موضوعی، هر برنامه‌ریزی شهری موفقی شخصیت شهر، هویت محل، احترام به میراث، عابران پیاده، ترافیک، تأسیسات و مخاطرات طبیعی را در نظر می‌گیرد.[۱۷]
در گذشته در خاورمیانه، اروپا و باقی دنیای قدیم، محل‌های مسکونی و خانه‌ها بیشتر در ارتفاعات تپه‌ها و کوه‌ها (برای امنیت بیشتر در مقابل حمله) و نزدیک به منابع آب ساخته می‌شد. طراحان شهری باید خطرها و تهدیدهای موجود در اطراف و محیط را در نظر بگیرند. اگر مناطق خطرناکی شناخته شدند می‌توان از آنها به عنوان مناطق پارکینگ یا کمربند سبز استفاده کرد.
می‌توان تهدیدهایی مانند سیل، طوفان، کولاک و آتش‌سوزی را با مسیرها و جاده‌های تخلیه اضطراری شهر کاهش داد. بسیای از شهرها نیز طرح‌های ایمن‌سازی خاصی برای شهر آماده کرده‌اند، از قبیل ساخت خاکریز یا سیل گیر، دیوارهای نگهدارنده برای جلوگیری از رانش زمین و ریختن سنگ به جاده و پناه گاه و چادرهای اضطراری.
یک خاکریز جلوگیری از سیل در ساکرامنتو، کالیفرنیا
یک پشته تقویت شده برای افزایش ایمنی شهر در مقابل ضربه امواج و طوفان
یک دیوار سنگی نگهدارنده
یک دیوار مسلح با انکر(قلاب نگهدارنده) در شهر ریو دو ژانیرو، برزیل
شهر باستانی کارکاسون در فرانسه با دیوارهایی بلند و بر روی تپه برای جلوگیری از حمله دشمنان و افزایش ایمنی ساخته شده‌است.
ارگ بم در کرمان متعلق به سده پنجم قبل از میلاد بزرگترین سازه خشتی جهان می‌باشد که به صورت یک دژ با دیواره‌های بلند و در ارتفاع برای به حداکثر رساندن ایمنی ساکنان آن ساخته شده بود.
پوسیدگی شهری زمانی اتفاق می‌افتد که یک شهر یا قسمتی از آن در حالت خرابی و بی‌توجهی قرار می‌گیرد. علائم نشان دهنده پوسیدگی شهری عواملی از قبیل مهاجرت جمعیت، تغییر در ساختار اقتصادی شهر، خانه‌های متروک، نرخ بیکاری بالا، خانواده‌های متلاشی شده، سلب امتیاز حق رای سیاسی، آمار جرم بالا، و مناظر شهری متروک می‌باشد.
با شروع دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مناطق مرکزی شهری در آمریکای شمالی روند معکوسی از زوال و پوسیدگی شهری را تجربه کردند که با افزایش ارزش املاک و مستغلات، توسعه هوشمندانه تر، تخریب مسکن‌های متروک و طیف گسترده‌تری از گزینه‌های انتخاب مسکن شناخته می‌شود.[۱۸] با این حال معکوس سازی روند پوسیدگی شهر (که اعیان سازی نامیده می‌شود) معمولاً باعث می‌شود که قیمت مسکن در مناطق مرکزی شهرها افزایش یابد و این امر باعث انتقال جمعیت فقیرتر به حاشیه شهرها می‌شود. این «حاشیه نشینی فقر» معمولاً پیامدهای مهمی در برنامه‌ریزی حمل و نقل، خانه‌های مقرون به صرفه و خدمات اجتماعی دارد.
اکثر قسمت‌های شهر کمدن در نیوجرسی دچار زوال و پوسیدگی شهری شده‌است.
مسکن عمومی Pruitt-Igoe در ایالت میسوری آمریکا. در دهه ۱۹۵۰ این پروژه احیای شهری شروع ولی با شکست مواجه شد و در دهه ۱۹۷۰ ویران گردید.
پروژه مسکن میچانزه در تانزانیا.
حمل و نقل در نواحی شهری دارای مشکلات خاصی است. تراکم یک محیط شهری ترافیک را افزایش می‌دهد که می‌تواند به شرکت‌ها و تجارت آنها آسیب برساند و همچنین آلودگی هوا را افزایش دهد مگر اینکه به درستی مدیریت شود. تأمین فضای پارکینگ برای وسایل نقلیه خصوصی نیازمند احداث پارکینگ‌های وسیع در مناطق با تراکم بالا است. این فضا اغلب برای توسعه دیگر ارزشمندتر است.
حومه شهری سازی (Suburbanization) انتقال جمعیت از مرکز شهر به حومه شهر می‌باشد، که به دلیل گسترش بی‌رویه شهرنشینی انجام می‌شود. Suburbanization عکس urbanization می‌باشد که در آن جمعیت از حومه شهرها به مرکز شهر منتقل می‌شود.[۱۹]
بسیاری از ساکنان کلانشهرها در مرکز شهر کار می‌کنند در حالیکه ترجیح می‌دهند در نقاط دورتری سکونت داشته باشند و توسط خودرو شخصی یا عمومی به محل کار خود رفت‌وآمد کنند.[۱۹]
حفاظت از محیط زیست برای بسیاری از سیستمهای برنامه‌ریزی شهری در دنیا از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی زیست‌محیطی ساخت جوامع پایدار با هدف حفظ و حراست از زمین‌های توسعه نیافته‌است.[۲۰]
نه تنها باید اثرات مخرب مختص به توسعه کاهش یابد، بلکه باید تلاش شود تا اثرات کلی توسعه بر محیط زیست محلی و کره زمین نیز به حداقل رسانده شود. این کار معمولاً از طریق ارزیابی زیرساخت‌های پایدار شهری و خرد اقلیم انجام می‌شود.
هدف اصلی منطقه بندی، تفکیک و جداسازی کاربری‌هایی است که تصور می‌شود با یکدیگر ناسازگار هستند. در عمل، منطقه بندی برای حفظ «هویت» جامعه و جلوگیری از توسعه کاربری‌هایی انجام می‌شود که باعث تداخل با ساختمانها و کسب و کارهای موجود می‌گردد.
اثر دره شهری یک اصطلاح محاوره ای و غیر علمی است که به فضای خیابانی قرارگرفته در میان ساختمان‌های بسیار مرتفع اطلاق می‌شود که فضایی شبیه به یک دره ایجاد می‌کند. این نوع شهرسازی ممکن است باعث سایه شدن خیابان و جلوگیری از تابش نور در اکثر ساعات روز گردد.
در برنامه‌ریزی شهری، صدا معمولاً به عنوان یک آلودگی محسوب می‌شود. یکی دیگر از جنبه‌های صدا در برنامه‌ریزی شهری در مطالعات و تحقیقات محیط صوتی توسعه داده شده‌است که در آن بر این جنبه بیشتر تمرکز می‌شود که زیبایی‌شناسی مربوط به صدا نیاز به توجه به مفاهیمی بیش از دسیبل و کاهش سر و صدا دارد.[۲۱]
آلودگی نوری در مناطق مسکونی شهری نیز به یکی از مشکلات تبدیل شده‌است. نورهای شدید امنیتی و نصب شده به صورت نامناسب برخی از ساختمانها باعث آزار دید مردم می‌گردد. نصب صحیح این نورها می‌تواند به میزان زیادی این معضل را حل کند.برنامه ریزی شهری
لوله صدا در ملبورن استرالیا که با هدف کاهش صدای جاده بدون کاهش زیبایی آن طراحی شده‌است.
یک ساختمان اداری که با لامپ‌های بخار سدیم نورپردازی شده‌است و نور بسیار زیادی به داخل خانه‌های همسایه افتاده و باعث آزار آنها می‌گردد.
خیابان منهتن که ساختمان‌هایی با ارتفاعی خیلی بیشتر از عرض جاده در دو طرف آن ساخته شده‌اند و اثر دره شهری در آن مشهود است.
نورپردازی شکوفه‌های درختان گیلاس در ژاپن که باعث افزایش زیبایی شهر و جلب توریست‌های بسیاری می‌گردد.
خدمات آب و فاضلاب در طراحی شهرها از کلیدی‌ترین مسائل است. این خدمات شامل تأمین آب، تصفیه فاضلاب، و تأسیسات فاضلاب است. یکی از جنبه‌های برنامه‌ریزی شهری این است که در نظر داشته باشیم چگونه این خدمات را به صورت کارآمد و مقرون به صرفه به ساکنین شهری ارائه کنیم.[۱۷]
جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در برنامه‌ریزی شهری همواره مورد توجه بوده‌است، اما از آنجایی که جمعیت شهرها با سرعت زیادی در حال افزایش است، حفاظت از آب به یک نگرانی تبدیل شده‌است. بسیاری از برنامه ریزان در حال حاضر در حال بررسی نحوه انجام مناسب تصفیه فاضلاب در محیط‌های شهری به صورت مؤثر و کارآمد هستند.[۱۷]
کارخانه تصفیه فاضلاب در ماساچوست، آمریکا
کارخانه آب شیرین کنی در اسپانیا برای تامین آب آشامیدنی.
http://humsci.iaurasht.ac.ir/Files/دانشکده%20علوم%20انسانی/چارت%20دروس/g-maskan.pdf
http://literature.iauctb.ac.ir/Files/56/Content/بهسازی%20و%20نوسازی.pdf
برنامه‌ریزی شهری (به انگلیسی: Urban planning) یک فرایند فنی و سیاسی است که به مسائلی مانند توسعه و طراحی کاربری زمین و محیط ساخته شده، شامل هوا، آب و زیرساخت‌هایی که از داخل مناطق شهری عبور می‌کند، مانند حمل و نقل، ارتباطات و شبکه‌های توزیع می‌پردازد.[۱] برنامه‌ریزی شهری با چیدمان فیزیکی مناطق ساخته شده توسط انسان سر و کار دارد.[۲] اصلی‌ترین هدف برنامه‌ریزی شهری رفاه عمومی است[۱][۲] که شامل در نظر گرفتن بهره‌وری، آب و فاضلاب، محافظت و استفاده از محیط زیست[۱] و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی می‌شود.[۳]
این رشته به صورت نزدیکی با رشته طراحی شهری (به انگلیسی: urban design) ارتباط دارد و برخی برنامه‌ریزهای شهری برای خیابان‌ها، پارک‌ها، ساختمانها و دیگر مناطق شهری طرح ارائه می‌دهند.[۴]
با توجه به ابعاد گستردهٔ شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه ابعاد مختلفی دارد، از جمله مسائل زیبایی‌شناسی، اجتماعی، سلامت و موارد دیگر. این رشته از دانش‌های محیطی مثل جغرافیا، محیط زیست، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی و سنجش از دور نیز بهره می‌برد و نتایج علمی ارائه می‌نماید. البته در حوزهٔ زیبایی شناختی و بصری نسبت به شهرسازی کاستی دارد.[۵]
برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود.
برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تنها تحت عنوان جغرافیای برنامه‌ریزی شهری[۶] و در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش‌های آمایش شهری،[۷] برنامه‌ریزی مسکن،[۸] بهسازی و نوسازی[۹] و به تازگی محیط زیست شهری[۱۰] و در مقطع دکترا نیز در همین گرایش‌ها ارائه می‌شود. بیشتر برنامه‌های درسی رشته برنامه‌ریزی شهری عمدتاً شامل دوره‌های کاربردی در موضوعاتی از سیاست محیطی گرفته تا برنامه‌ریزی حمل و نقل و تا مسکن و توسعه‌ی اقتصادی جامعه است.[۱۱]برنامه ریزی شهری
در مجموع، تنوع زیاد انواع پروژه‌هایی که برنامه ریزان بر روی آنها کار می‌کنند، عدم اجماع بر روی فرآیندها و اهداف، و رویکردهای مختلف اتخاذ شده در شهرها و کشورهای مختلف تنوع زیادی در برنامه‌ریزی شهری معاصر ایجاد کرده‌اند.[۱۱] یکی از اصلی‌ترین موضوعات اساسی، تأثیر بازسازی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر الگوهای تغییر فضایی شهری، نابرابری‌های اجتماعی و افتراق فضایی در شهرها است.[۱۲] در کل، نتیجه فرآیند برنامه‌ریزی ممکن است یک برنامه جامع رسمی برای کل یک شهر یا ناحیه‌ی کلانشهری، یک برنامه همسایگی، یک برنامه پروژه، یا مجموعه‌ای از آلترناتیو‌های سیاسی باشد.[۱۱]
برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی
مطرح شد؛[۱۴] هرچند پیشینهٔ برنامه‌ریزی برای شهر، به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در بین‌النهرین، مصر و هند برمی‌گردد.
در ابتدا، حل مشکلات صنعتی‌شدن (همچون کمبود مسکن، بهداشت محیط و…) در مداخلات کالبدی دیده می‌شد. اما، از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی اینگونه مداخلات، برنامه‌ریزی شهری، به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحثی چون عدالت، دموکراسی و مشارکت مردم در فرایند برنامه‌ریزی شهری مطرح گشت.
در قرن بیستم به علت پیچیدگی مسائل شهری، یک سری نهضت‌های شهری شکل گرفتند که اولین آنها در شیکاگو و در سال ۱۸۹۱ تشکیل شد. در همین راستا، تشکل‌های دیگری در انگلستان (۱۹۰۹) و نیویورک (۱۹۱۷) به وجود آمد.
در سال ۱۹۲۱، اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد.
پتریک گدس و پس از آن لوئیز مامفورد از بنیان‌گذاران برنامه‌ریزی شهری به شیوه علمی (عقلانی) هستند.
منشأ پیدایش برنامه‌ریزی شهری، افت کیفیت‌های محیطی و به ویژه بهداشت در شهرهای عصر صنعت بوده‌است.[نیازمند منبع]
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.[۱۵] کاهش آلودگی هوا، افزایش برج سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دستیابی به شهر کامل است.[۱۶]
دوره آموزش برنامه‌ریزی شهری نه تنها به آموزش دانش فنی می‌پردازد بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه‌ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. به عبارت دیگر این رشته به مطالعه عوامل مختلف که در آمایش سرزمین نقش دارند، می‌پردازد. این عوامل عبارت‌اند از:
جنبه‌های فنی برنامه‌ریزی شهری شامل به‌کارگیری فرایندهای علمی و تکنیکی در برنامه‌ریزی برای کاربری زمین، طراحی شهری، منابع طبیعی، حمل و نقل و زیرساخت‌ها است.
برنامه‌ریزی شهری شامل تکنیک‌هایی همچون: پیش‌بینی رشد جمعیت، منطقه‌بندی، نقشه‌برداری جغرافیایی و آنالیز آن، تحلیل فضای پارک خودروها، بررسی تأمین آب، شناسایی الگوها و مسیرهای حمل و نقل، تشخیص میزان تقاضای تأمین غذا، تخصیص خدمات بهداشتی و اجتماعی و تحلیل تأثیر استفاده از زمین می‌باشد.
در کشورهای توسعه یافته، واکنش شدیدی در برابر شلوغی بیش از حد محیط بصری، مانند تابلوهای راهنمایی رانندگی، علامت‌ها و بیلبوردها وجود داشته‌است. بعضی از مسایل دیگری که بحث‌های شدیدی بین طراحان شهری ایجاد می‌کند عبارتند از رشد پیرامونی شهرها، تراکم مسکن و شهرک‌های جدید.
فارغ از هر موضوعی، هر برنامه‌ریزی شهری موفقی شخصیت شهر، هویت محل، احترام به میراث، عابران پیاده، ترافیک، تأسیسات و مخاطرات طبیعی را در نظر می‌گیرد.[۱۷]
در گذشته در خاورمیانه، اروپا و باقی دنیای قدیم، محل‌های مسکونی و خانه‌ها بیشتر در ارتفاعات تپه‌ها و کوه‌ها (برای امنیت بیشتر در مقابل حمله) و نزدیک به منابع آب ساخته می‌شد. طراحان شهری باید خطرها و تهدیدهای موجود در اطراف و محیط را در نظر بگیرند. اگر مناطق خطرناکی شناخته شدند می‌توان از آنها به عنوان مناطق پارکینگ یا کمربند سبز استفاده کرد.
می‌توان تهدیدهایی مانند سیل، طوفان، کولاک و آتش‌سوزی را با مسیرها و جاده‌های تخلیه اضطراری شهر کاهش داد. بسیای از شهرها نیز طرح‌های ایمن‌سازی خاصی برای شهر آماده کرده‌اند، از قبیل ساخت خاکریز یا سیل گیر، دیوارهای نگهدارنده برای جلوگیری از رانش زمین و ریختن سنگ به جاده و پناه گاه و چادرهای اضطراری.
یک خاکریز جلوگیری از سیل در ساکرامنتو، کالیفرنیا
یک پشته تقویت شده برای افزایش ایمنی شهر در مقابل ضربه امواج و طوفان
یک دیوار سنگی نگهدارنده
یک دیوار مسلح با انکر(قلاب نگهدارنده) در شهر ریو دو ژانیرو، برزیل
شهر باستانی کارکاسون در فرانسه با دیوارهایی بلند و بر روی تپه برای جلوگیری از حمله دشمنان و افزایش ایمنی ساخته شده‌است.
ارگ بم در کرمان متعلق به سده پنجم قبل از میلاد بزرگترین سازه خشتی جهان می‌باشد که به صورت یک دژ با دیواره‌های بلند و در ارتفاع برای به حداکثر رساندن ایمنی ساکنان آن ساخته شده بود.
پوسیدگی شهری زمانی اتفاق می‌افتد که یک شهر یا قسمتی از آن در حالت خرابی و بی‌توجهی قرار می‌گیرد. علائم نشان دهنده پوسیدگی شهری عواملی از قبیل مهاجرت جمعیت، تغییر در ساختار اقتصادی شهر، خانه‌های متروک، نرخ بیکاری بالا، خانواده‌های متلاشی شده، سلب امتیاز حق رای سیاسی، آمار جرم بالا، و مناظر شهری متروک می‌باشد.
با شروع دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مناطق مرکزی شهری در آمریکای شمالی روند معکوسی از زوال و پوسیدگی شهری را تجربه کردند که با افزایش ارزش املاک و مستغلات، توسعه هوشمندانه تر، تخریب مسکن‌های متروک و طیف گسترده‌تری از گزینه‌های انتخاب مسکن شناخته می‌شود.[۱۸] با این حال معکوس سازی روند پوسیدگی شهر (که اعیان سازی نامیده می‌شود) معمولاً باعث می‌شود که قیمت مسکن در مناطق مرکزی شهرها افزایش یابد و این امر باعث انتقال جمعیت فقیرتر به حاشیه شهرها می‌شود. این «حاشیه نشینی فقر» معمولاً پیامدهای مهمی در برنامه‌ریزی حمل و نقل، خانه‌های مقرون به صرفه و خدمات اجتماعی دارد.
اکثر قسمت‌های شهر کمدن در نیوجرسی دچار زوال و پوسیدگی شهری شده‌است.
مسکن عمومی Pruitt-Igoe در ایالت میسوری آمریکا. در دهه ۱۹۵۰ این پروژه احیای شهری شروع ولی با شکست مواجه شد و در دهه ۱۹۷۰ ویران گردید.
پروژه مسکن میچانزه در تانزانیا.
حمل و نقل در نواحی شهری دارای مشکلات خاصی است. تراکم یک محیط شهری ترافیک را افزایش می‌دهد که می‌تواند به شرکت‌ها و تجارت آنها آسیب برساند و همچنین آلودگی هوا را افزایش دهد مگر اینکه به درستی مدیریت شود. تأمین فضای پارکینگ برای وسایل نقلیه خصوصی نیازمند احداث پارکینگ‌های وسیع در مناطق با تراکم بالا است. این فضا اغلب برای توسعه دیگر ارزشمندتر است.
حومه شهری سازی (Suburbanization) انتقال جمعیت از مرکز شهر به حومه شهر می‌باشد، که به دلیل گسترش بی‌رویه شهرنشینی انجام می‌شود. Suburbanization عکس urbanization می‌باشد که در آن جمعیت از حومه شهرها به مرکز شهر منتقل می‌شود.[۱۹]
بسیاری از ساکنان کلانشهرها در مرکز شهر کار می‌کنند در حالیکه ترجیح می‌دهند در نقاط دورتری سکونت داشته باشند و توسط خودرو شخصی یا عمومی به محل کار خود رفت‌وآمد کنند.[۱۹]
حفاظت از محیط زیست برای بسیاری از سیستمهای برنامه‌ریزی شهری در دنیا از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی زیست‌محیطی ساخت جوامع پایدار با هدف حفظ و حراست از زمین‌های توسعه نیافته‌است.[۲۰]
نه تنها باید اثرات مخرب مختص به توسعه کاهش یابد، بلکه باید تلاش شود تا اثرات کلی توسعه بر محیط زیست محلی و کره زمین نیز به حداقل رسانده شود. این کار معمولاً از طریق ارزیابی زیرساخت‌های پایدار شهری و خرد اقلیم انجام می‌شود.
هدف اصلی منطقه بندی، تفکیک و جداسازی کاربری‌هایی است که تصور می‌شود با یکدیگر ناسازگار هستند. در عمل، منطقه بندی برای حفظ «هویت» جامعه و جلوگیری از توسعه کاربری‌هایی انجام می‌شود که باعث تداخل با ساختمانها و کسب و کارهای موجود می‌گردد.
اثر دره شهری یک اصطلاح محاوره ای و غیر علمی است که به فضای خیابانی قرارگرفته در میان ساختمان‌های بسیار مرتفع اطلاق می‌شود که فضایی شبیه به یک دره ایجاد می‌کند. این نوع شهرسازی ممکن است باعث سایه شدن خیابان و جلوگیری از تابش نور در اکثر ساعات روز گردد.
در برنامه‌ریزی شهری، صدا معمولاً به عنوان یک آلودگی محسوب می‌شود. یکی دیگر از جنبه‌های صدا در برنامه‌ریزی شهری در مطالعات و تحقیقات محیط صوتی توسعه داده شده‌است که در آن بر این جنبه بیشتر تمرکز می‌شود که زیبایی‌شناسی مربوط به صدا نیاز به توجه به مفاهیمی بیش از دسیبل و کاهش سر و صدا دارد.[۲۱]
آلودگی نوری در مناطق مسکونی شهری نیز به یکی از مشکلات تبدیل شده‌است. نورهای شدید امنیتی و نصب شده به صورت نامناسب برخی از ساختمانها باعث آزار دید مردم می‌گردد. نصب صحیح این نورها می‌تواند به میزان زیادی این معضل را حل کند.برنامه ریزی شهری
لوله صدا در ملبورن استرالیا که با هدف کاهش صدای جاده بدون کاهش زیبایی آن طراحی شده‌است.
یک ساختمان اداری که با لامپ‌های بخار سدیم نورپردازی شده‌است و نور بسیار زیادی به داخل خانه‌های همسایه افتاده و باعث آزار آنها می‌گردد.
خیابان منهتن که ساختمان‌هایی با ارتفاعی خیلی بیشتر از عرض جاده در دو طرف آن ساخته شده‌اند و اثر دره شهری در آن مشهود است.
نورپردازی شکوفه‌های درختان گیلاس در ژاپن که باعث افزایش زیبایی شهر و جلب توریست‌های بسیاری می‌گردد.
خدمات آب و فاضلاب در طراحی شهرها از کلیدی‌ترین مسائل است. این خدمات شامل تأمین آب، تصفیه فاضلاب، و تأسیسات فاضلاب است. یکی از جنبه‌های برنامه‌ریزی شهری این است که در نظر داشته باشیم چگونه این خدمات را به صورت کارآمد و مقرون به صرفه به ساکنین شهری ارائه کنیم.[۱۷]
جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در برنامه‌ریزی شهری همواره مورد توجه بوده‌است، اما از آنجایی که جمعیت شهرها با سرعت زیادی در حال افزایش است، حفاظت از آب به یک نگرانی تبدیل شده‌است. بسیاری از برنامه ریزان در حال حاضر در حال بررسی نحوه انجام مناسب تصفیه فاضلاب در محیط‌های شهری به صورت مؤثر و کارآمد هستند.[۱۷]
کارخانه تصفیه فاضلاب در ماساچوست، آمریکا
کارخانه آب شیرین کنی در اسپانیا برای تامین آب آشامیدنی.
http://humsci.iaurasht.ac.ir/Files/دانشکده%20علوم%20انسانی/چارت%20دروس/g-maskan.pdf
http://literature.iauctb.ac.ir/Files/56/Content/بهسازی%20و%20نوسازی.pdf
برنامه‌ریزی شهری (به انگلیسی: Urban planning) یک فرایند فنی و سیاسی است که به مسائلی مانند توسعه و طراحی کاربری زمین و محیط ساخته شده، شامل هوا، آب و زیرساخت‌هایی که از داخل مناطق شهری عبور می‌کند، مانند حمل و نقل، ارتباطات و شبکه‌های توزیع می‌پردازد.[۱] برنامه‌ریزی شهری با چیدمان فیزیکی مناطق ساخته شده توسط انسان سر و کار دارد.[۲] اصلی‌ترین هدف برنامه‌ریزی شهری رفاه عمومی است[۱][۲] که شامل در نظر گرفتن بهره‌وری، آب و فاضلاب، محافظت و استفاده از محیط زیست[۱] و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی می‌شود.[۳]
این رشته به صورت نزدیکی با رشته طراحی شهری (به انگلیسی: urban design) ارتباط دارد و برخی برنامه‌ریزهای شهری برای خیابان‌ها، پارک‌ها، ساختمانها و دیگر مناطق شهری طرح ارائه می‌دهند.[۴]
با توجه به ابعاد گستردهٔ شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه ابعاد مختلفی دارد، از جمله مسائل زیبایی‌شناسی، اجتماعی، سلامت و موارد دیگر. این رشته از دانش‌های محیطی مثل جغرافیا، محیط زیست، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی و سنجش از دور نیز بهره می‌برد و نتایج علمی ارائه می‌نماید. البته در حوزهٔ زیبایی شناختی و بصری نسبت به شهرسازی کاستی دارد.[۵]
برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود.
برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تنها تحت عنوان جغرافیای برنامه‌ریزی شهری[۶] و در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش‌های آمایش شهری،[۷] برنامه‌ریزی مسکن،[۸] بهسازی و نوسازی[۹] و به تازگی محیط زیست شهری[۱۰] و در مقطع دکترا نیز در همین گرایش‌ها ارائه می‌شود. بیشتر برنامه‌های درسی رشته برنامه‌ریزی شهری عمدتاً شامل دوره‌های کاربردی در موضوعاتی از سیاست محیطی گرفته تا برنامه‌ریزی حمل و نقل و تا مسکن و توسعه‌ی اقتصادی جامعه است.[۱۱]برنامه ریزی شهری
در مجموع، تنوع زیاد انواع پروژه‌هایی که برنامه ریزان بر روی آنها کار می‌کنند، عدم اجماع بر روی فرآیندها و اهداف، و رویکردهای مختلف اتخاذ شده در شهرها و کشورهای مختلف تنوع زیادی در برنامه‌ریزی شهری معاصر ایجاد کرده‌اند.[۱۱] یکی از اصلی‌ترین موضوعات اساسی، تأثیر بازسازی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر الگوهای تغییر فضایی شهری، نابرابری‌های اجتماعی و افتراق فضایی در شهرها است.[۱۲] در کل، نتیجه فرآیند برنامه‌ریزی ممکن است یک برنامه جامع رسمی برای کل یک شهر یا ناحیه‌ی کلانشهری، یک برنامه همسایگی، یک برنامه پروژه، یا مجموعه‌ای از آلترناتیو‌های سیاسی باشد.[۱۱]
برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی
مطرح شد؛[۱۴] هرچند پیشینهٔ برنامه‌ریزی برای شهر، به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در بین‌النهرین، مصر و هند برمی‌گردد.
در ابتدا، حل مشکلات صنعتی‌شدن (همچون کمبود مسکن، بهداشت محیط و…) در مداخلات کالبدی دیده می‌شد. اما، از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی اینگونه مداخلات، برنامه‌ریزی شهری، به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحثی چون عدالت، دموکراسی و مشارکت مردم در فرایند برنامه‌ریزی شهری مطرح گشت.
در قرن بیستم به علت پیچیدگی مسائل شهری، یک سری نهضت‌های شهری شکل گرفتند که اولین آنها در شیکاگو و در سال ۱۸۹۱ تشکیل شد. در همین راستا، تشکل‌های دیگری در انگلستان (۱۹۰۹) و نیویورک (۱۹۱۷) به وجود آمد.
در سال ۱۹۲۱، اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد.
پتریک گدس و پس از آن لوئیز مامفورد از بنیان‌گذاران برنامه‌ریزی شهری به شیوه علمی (عقلانی) هستند.
منشأ پیدایش برنامه‌ریزی شهری، افت کیفیت‌های محیطی و به ویژه بهداشت در شهرهای عصر صنعت بوده‌است.[نیازمند منبع]
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.[۱۵] کاهش آلودگی هوا، افزایش برج سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دستیابی به شهر کامل است.[۱۶]
دوره آموزش برنامه‌ریزی شهری نه تنها به آموزش دانش فنی می‌پردازد بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه‌ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. به عبارت دیگر این رشته به مطالعه عوامل مختلف که در آمایش سرزمین نقش دارند، می‌پردازد. این عوامل عبارت‌اند از:
جنبه‌های فنی برنامه‌ریزی شهری شامل به‌کارگیری فرایندهای علمی و تکنیکی در برنامه‌ریزی برای کاربری زمین، طراحی شهری، منابع طبیعی، حمل و نقل و زیرساخت‌ها است.
برنامه‌ریزی شهری شامل تکنیک‌هایی همچون: پیش‌بینی رشد جمعیت، منطقه‌بندی، نقشه‌برداری جغرافیایی و آنالیز آن، تحلیل فضای پارک خودروها، بررسی تأمین آب، شناسایی الگوها و مسیرهای حمل و نقل، تشخیص میزان تقاضای تأمین غذا، تخصیص خدمات بهداشتی و اجتماعی و تحلیل تأثیر استفاده از زمین می‌باشد.
در کشورهای توسعه یافته، واکنش شدیدی در برابر شلوغی بیش از حد محیط بصری، مانند تابلوهای راهنمایی رانندگی، علامت‌ها و بیلبوردها وجود داشته‌است. بعضی از مسایل دیگری که بحث‌های شدیدی بین طراحان شهری ایجاد می‌کند عبارتند از رشد پیرامونی شهرها، تراکم مسکن و شهرک‌های جدید.
فارغ از هر موضوعی، هر برنامه‌ریزی شهری موفقی شخصیت شهر، هویت محل، احترام به میراث، عابران پیاده، ترافیک، تأسیسات و مخاطرات طبیعی را در نظر می‌گیرد.[۱۷]
در گذشته در خاورمیانه، اروپا و باقی دنیای قدیم، محل‌های مسکونی و خانه‌ها بیشتر در ارتفاعات تپه‌ها و کوه‌ها (برای امنیت بیشتر در مقابل حمله) و نزدیک به منابع آب ساخته می‌شد. طراحان شهری باید خطرها و تهدیدهای موجود در اطراف و محیط را در نظر بگیرند. اگر مناطق خطرناکی شناخته شدند می‌توان از آنها به عنوان مناطق پارکینگ یا کمربند سبز استفاده کرد.
می‌توان تهدیدهایی مانند سیل، طوفان، کولاک و آتش‌سوزی را با مسیرها و جاده‌های تخلیه اضطراری شهر کاهش داد. بسیای از شهرها نیز طرح‌های ایمن‌سازی خاصی برای شهر آماده کرده‌اند، از قبیل ساخت خاکریز یا سیل گیر، دیوارهای نگهدارنده برای جلوگیری از رانش زمین و ریختن سنگ به جاده و پناه گاه و چادرهای اضطراری.
یک خاکریز جلوگیری از سیل در ساکرامنتو، کالیفرنیا
یک پشته تقویت شده برای افزایش ایمنی شهر در مقابل ضربه امواج و طوفان
یک دیوار سنگی نگهدارنده
یک دیوار مسلح با انکر(قلاب نگهدارنده) در شهر ریو دو ژانیرو، برزیل
شهر باستانی کارکاسون در فرانسه با دیوارهایی بلند و بر روی تپه برای جلوگیری از حمله دشمنان و افزایش ایمنی ساخته شده‌است.
ارگ بم در کرمان متعلق به سده پنجم قبل از میلاد بزرگترین سازه خشتی جهان می‌باشد که به صورت یک دژ با دیواره‌های بلند و در ارتفاع برای به حداکثر رساندن ایمنی ساکنان آن ساخته شده بود.
پوسیدگی شهری زمانی اتفاق می‌افتد که یک شهر یا قسمتی از آن در حالت خرابی و بی‌توجهی قرار می‌گیرد. علائم نشان دهنده پوسیدگی شهری عواملی از قبیل مهاجرت جمعیت، تغییر در ساختار اقتصادی شهر، خانه‌های متروک، نرخ بیکاری بالا، خانواده‌های متلاشی شده، سلب امتیاز حق رای سیاسی، آمار جرم بالا، و مناظر شهری متروک می‌باشد.
با شروع دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مناطق مرکزی شهری در آمریکای شمالی روند معکوسی از زوال و پوسیدگی شهری را تجربه کردند که با افزایش ارزش املاک و مستغلات، توسعه هوشمندانه تر، تخریب مسکن‌های متروک و طیف گسترده‌تری از گزینه‌های انتخاب مسکن شناخته می‌شود.[۱۸] با این حال معکوس سازی روند پوسیدگی شهر (که اعیان سازی نامیده می‌شود) معمولاً باعث می‌شود که قیمت مسکن در مناطق مرکزی شهرها افزایش یابد و این امر باعث انتقال جمعیت فقیرتر به حاشیه شهرها می‌شود. این «حاشیه نشینی فقر» معمولاً پیامدهای مهمی در برنامه‌ریزی حمل و نقل، خانه‌های مقرون به صرفه و خدمات اجتماعی دارد.
اکثر قسمت‌های شهر کمدن در نیوجرسی دچار زوال و پوسیدگی شهری شده‌است.
مسکن عمومی Pruitt-Igoe در ایالت میسوری آمریکا. در دهه ۱۹۵۰ این پروژه احیای شهری شروع ولی با شکست مواجه شد و در دهه ۱۹۷۰ ویران گردید.
پروژه مسکن میچانزه در تانزانیا.
حمل و نقل در نواحی شهری دارای مشکلات خاصی است. تراکم یک محیط شهری ترافیک را افزایش می‌دهد که می‌تواند به شرکت‌ها و تجارت آنها آسیب برساند و همچنین آلودگی هوا را افزایش دهد مگر اینکه به درستی مدیریت شود. تأمین فضای پارکینگ برای وسایل نقلیه خصوصی نیازمند احداث پارکینگ‌های وسیع در مناطق با تراکم بالا است. این فضا اغلب برای توسعه دیگر ارزشمندتر است.
حومه شهری سازی (Suburbanization) انتقال جمعیت از مرکز شهر به حومه شهر می‌باشد، که به دلیل گسترش بی‌رویه شهرنشینی انجام می‌شود. Suburbanization عکس urbanization می‌باشد که در آن جمعیت از حومه شهرها به مرکز شهر منتقل می‌شود.[۱۹]
بسیاری از ساکنان کلانشهرها در مرکز شهر کار می‌کنند در حالیکه ترجیح می‌دهند در نقاط دورتری سکونت داشته باشند و توسط خودرو شخصی یا عمومی به محل کار خود رفت‌وآمد کنند.[۱۹]
حفاظت از محیط زیست برای بسیاری از سیستمهای برنامه‌ریزی شهری در دنیا از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی زیست‌محیطی ساخت جوامع پایدار با هدف حفظ و حراست از زمین‌های توسعه نیافته‌است.[۲۰]
نه تنها باید اثرات مخرب مختص به توسعه کاهش یابد، بلکه باید تلاش شود تا اثرات کلی توسعه بر محیط زیست محلی و کره زمین نیز به حداقل رسانده شود. این کار معمولاً از طریق ارزیابی زیرساخت‌های پایدار شهری و خرد اقلیم انجام می‌شود.
هدف اصلی منطقه بندی، تفکیک و جداسازی کاربری‌هایی است که تصور می‌شود با یکدیگر ناسازگار هستند. در عمل، منطقه بندی برای حفظ «هویت» جامعه و جلوگیری از توسعه کاربری‌هایی انجام می‌شود که باعث تداخل با ساختمانها و کسب و کارهای موجود می‌گردد.
اثر دره شهری یک اصطلاح محاوره ای و غیر علمی است که به فضای خیابانی قرارگرفته در میان ساختمان‌های بسیار مرتفع اطلاق می‌شود که فضایی شبیه به یک دره ایجاد می‌کند. این نوع شهرسازی ممکن است باعث سایه شدن خیابان و جلوگیری از تابش نور در اکثر ساعات روز گردد.
در برنامه‌ریزی شهری، صدا معمولاً به عنوان یک آلودگی محسوب می‌شود. یکی دیگر از جنبه‌های صدا در برنامه‌ریزی شهری در مطالعات و تحقیقات محیط صوتی توسعه داده شده‌است که در آن بر این جنبه بیشتر تمرکز می‌شود که زیبایی‌شناسی مربوط به صدا نیاز به توجه به مفاهیمی بیش از دسیبل و کاهش سر و صدا دارد.[۲۱]
آلودگی نوری در مناطق مسکونی شهری نیز به یکی از مشکلات تبدیل شده‌است. نورهای شدید امنیتی و نصب شده به صورت نامناسب برخی از ساختمانها باعث آزار دید مردم می‌گردد. نصب صحیح این نورها می‌تواند به میزان زیادی این معضل را حل کند.برنامه ریزی شهری
لوله صدا در ملبورن استرالیا که با هدف کاهش صدای جاده بدون کاهش زیبایی آن طراحی شده‌است.
یک ساختمان اداری که با لامپ‌های بخار سدیم نورپردازی شده‌است و نور بسیار زیادی به داخل خانه‌های همسایه افتاده و باعث آزار آنها می‌گردد.
خیابان منهتن که ساختمان‌هایی با ارتفاعی خیلی بیشتر از عرض جاده در دو طرف آن ساخته شده‌اند و اثر دره شهری در آن مشهود است.
نورپردازی شکوفه‌های درختان گیلاس در ژاپن که باعث افزایش زیبایی شهر و جلب توریست‌های بسیاری می‌گردد.
خدمات آب و فاضلاب در طراحی شهرها از کلیدی‌ترین مسائل است. این خدمات شامل تأمین آب، تصفیه فاضلاب، و تأسیسات فاضلاب است. یکی از جنبه‌های برنامه‌ریزی شهری این است که در نظر داشته باشیم چگونه این خدمات را به صورت کارآمد و مقرون به صرفه به ساکنین شهری ارائه کنیم.[۱۷]
جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در برنامه‌ریزی شهری همواره مورد توجه بوده‌است، اما از آنجایی که جمعیت شهرها با سرعت زیادی در حال افزایش است، حفاظت از آب به یک نگرانی تبدیل شده‌است. بسیاری از برنامه ریزان در حال حاضر در حال بررسی نحوه انجام مناسب تصفیه فاضلاب در محیط‌های شهری به صورت مؤثر و کارآمد هستند.[۱۷]
کارخانه تصفیه فاضلاب در ماساچوست، آمریکا
کارخانه آب شیرین کنی در اسپانیا برای تامین آب آشامیدنی.
http://humsci.iaurasht.ac.ir/Files/دانشکده%20علوم%20انسانی/چارت%20دروس/g-maskan.pdf
http://literature.iauctb.ac.ir/Files/56/Content/بهسازی%20و%20نوسازی.pdf
أول من استعمل مصطلح التخطيط هم علماء الاقتصاد قبل مائتي عام من خلال معالجة النمو الاقتصادي، وقد تعددت التعريفات لنفس الكلمة. وهو الأسلوب العلمي الذي يهدف إلى تقديم الحلول أو بدائل الحلول للمشكلات الحالية أو المتوقعة للمجتمع وذلك في إطار خطة منظمة ذات سياسة وأهداف واضحة، خلال الفترة زمنية محددة، تأخذ في الاعتبار الإمكانيات والموارد والمحددات الحالية أو المستقبلية سواء كانت بشرية أو طبيعية. والتخطيط يجب أن يكون شاملا ومرنا ومستمرا حيث يمكن تعديل مساره حسب ما يستجد من الظروف.[1]
التخطيط الحضري هو التخصص الذي يعنى بكافة مناحي المنطقة الحضرية ويشمل تخصصات متعددة مثل الإدارة والسياسة والقانون والاقتصاد وعلم الاجتماع والهندسة والبيئة وغيرها. التخطيط الإقليمي مشابه له إلا أنه يشمل منطقة أوسع من التخطيط العمراني أو الحضري. يصعب تصنيف التخطيط العمراني ضمن مصنف واحد لتعدد الاختصاصات المتعلقة ولكنه أكاديميا يصنف ضمن البيئة المبنية أو الهندسة.
يهدف التخطيط العمراني إلى تقييم الحياة العمرانية والريفية، وإيجاد حلول هندسية للمشاكل العمرانية مثل التضخم السكاني، العشوائيات، أزمات المرور، تنظيم الحركة بين السكان والخدمات. هناك نظريات متعددة للتخطيط الإقليمي والعمراني تهدف إلى تنظيم الحياة العمرانية.
عندما حدث تجمع مسكن لإنسان بإنسان آخر بدأ يظهر ما يسمى بالمجتمع أو القرية الصغيرة مما جعل الاحتياج إلى تنظيم متطلباتهم ومن هنا ظهر التخطيط.
التخطيط :
هو استيفاء احتياجات المجتمع في مكان ما وزمن ما.
هو المفهوم الشامل لتنسيق المدينة من النواحي الوظيفية والبصرية والاقتصادية والاجتماعية.
التخطيط في إطار خطة زمنية معينة مع مراعاة الإمكانيات والمحددات الموجودة في المجتمع.
مدن ماقبل التاريخ:
برنامه ریزی شهری
مدينة متروبوليان : هي التي توسعت في عدة اتجاهات
ميجا سيتي : يقطن بها على الأقل 10 مليون نسمة وتبلغ كثافتها السكانية 2000 فرد/كيلو متر مربع
برايم سيتي : تكون مركز لمدن صغيرة محيطة بها
تؤثر فكرة الاستدامة على مخططي اليوم. فبعضهم يرى أن أساليب الحياة العصرية تستهلك العديد من الموارد الطبيعية؛ فهذا الأسلوب يلوث ويدمر النظام البيئي، يزيد الفجوة الاجتماعية ويسبب تغيرات مناخية. ويدعو العديد من المخططين إلى إنشاء مدن مستدامة.
وتعرف الاستدامة أيضا بأنها الاستغلال الأمثل للموارد المتاحة بما يلبي احتياجات الجيل الحالي دون ان يؤثر على احتياجات الاجيال اللاحقة.
“الجانب المظلم من التخطيط العمراني” هو مصطلح يستخدمه علماء التخطيط ليميزوا التخطيط الحالي من التخطيط المثالي. ظهر المصطلح على يد بنت فلايبجيرج الأستاذ بجامعة أوكسفورد بناء على بحث قام به عن تأثير القوى السياسية على الراديكالية في التخطيط العمراني.
در صورتی که قصد دارید به صورت منظم و جدی این درس ها را یاد بگیرید پیشنهاد ما به شما این است که به صورت گام به گام این محتواها را مطالعه نمایید:
نگاهی گذرا بر برنامه ریزی شهری
منظر شهری چیست و چه ابعادی دارد؟
رشته شهرسازی به عنوان پایه رشته های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری ماهیت میان رشته ای دارد و متعاقب آن شاخه های این رشته نیز چنین ماهیتی خواهند داشت لذا به نظر می رسد مفهوم برنامه ریزی شهری با اطلاعات و داده ها و رشته هایی که ماهیت کمی دارند سروکار دارد و طراحی شهری علاوه بر داده های کمی، به داده های کیفی در ایجاد فضاهای شهری توجه دارد و هدف اصلی آن بیشتر بعد کیفی محیط های شهری است. البته وجود برداشت ها و تعاریف متفاوت از طراحی شهری و اختلاف نظرها در تعریف این مفهوم نشان از وجود ماهیت میان رشته ای بودن آن دارد و علاوه بر رشته هایی که سازنده طراحی شهری هستند، هدف اصلی ایجاد این رشته بر قراری ارتباط بین برنامه ریزی شهری و معماری ذکر شده است. در واقع می توان گفت طراحی شهری به خلق محیط های شهری با توجه به مؤلفه های کیفی و زیباشناختی محیط نظر دارد، در حالی که برنامه ریزی شهری اغلب معطوف به تامین نیازهای کمی ساکنین شهرهاست.
در این رابطه می توانید به این مقالات برنامه ریزی شهری مراجعه کنید:برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی شهریPDF
طراحی شهری شهریPDF
در زیر مطالبی در مورد رشته های سازنده برنامه ریزی شهری و طراحی شهری ارائه شده است که ما را در درک تفاوت این دو رشته یاری می رساند.
شهرسازی به معنای علم و نظریه اسکان بشر با مسائل مربوط به سکونتگاه ها اعم از روستا و شهر سرو کار دارد و این ارتباط فقط در حد سازماندهی کالبدی خلاصه نمی شود. شهرسازی با مکان هایی سروکار دارد که محل زیست انسان ها بوده و بنابراین خود زنده و پویاست. در فرهنگ «لاروس» شهرسازی به مفهوم «علم ونظریه اسکان بشر» تعریف شده است. این لغت به معنی «علم آمایش یا ترتیب دادن کالبدی شهرهاست». شهرسازی عمدتا بعد از جنگ جهانی دوم به طور جدی مطرح شد.
نمودار 1: شاخه های اصلی علم شهرسازی
در طول چند دهه اخیر، دانش شهرسازی از چهارچوب اولیه خود، یعنی علوم مهندسی و ساختمانی دور شده و روز به روز به حوزه علوم اجتماعی و انسانی نزدیک تر شده است. امروزه دانش شهرسازی به عنوان یک علم و یا فن محسوب نمی شود، بلکه به عنوان یک دانش میان رشته ای تلقی می گردد.
مناسب است که در این زمینه این مطالب را نیز مطالعه کنید:
دانشگاه های دارای رشته طراحی شهری
برنامه ریزی شهری ارشد
برنامه ریزی شهری، ساماندهی فضایی ساختارهای کالبدی است. کسی که تصمیم می گیرد در ساختار فضایی دخالت نماید و آن را تغییر دهد و دوباره سامان دهد، برنامه ریز شهری است. کار یک برنامه ریز، خلق آینده و کار یک برنامه ریز شهری، خلق فضاها و بهینه سازی آن ها و یا ساختار بخشیدن به ساختار فضایی شهر است. برنامه ریزی شهری دارای جنبه فیزیکی است. آغاز برنامه ریزی شهری از آمستردام و در سال 1934 بود. برنامه ریزی شهری با بهره گیری از رشته هایی چون آمار، اقتصاد، جامعه شناسی، ترافیک، اقلیم شناسی، زمین شناسی، جمعیت شناسی و امثال این ها افق های پیش روی شهر را به منظور فراهم آوردن شرایط مناسب زندگی اهل شهر ترسیم می کند. در بسیاری از موارد، برنامه ریزی ها از انسان (اهل شهر) غفلت می ورزند؛ به ویژه هنگامی که با بحث بر سر تهیه برنامه و طرح، موضوعاتی همچون «نوع و شیوه تولید»، «فعالیت ها»، «اقتصاد» و «حرکت» را به عنوان ملاک های اصلی مد نظر قرار داده و حتی اگر از انسان نیز بحثی می نمایند او را به عنوان جمعیت، و در واقع، به عنوان جزیی همچون سایر اجزا مدنظر قرار می دهند. در این موارد، انسان تبدیل به جمعیت (توده) و عدد و رقم می شود. همین تفکر که انسان را به مثابه قطعه ای از یک ماشین بزرگ تلقی می کند، به طریق اولی شهر را نیز پدیده ای مادی و مکانیکی می انگارد. در حالی که اندکی مداقه در شکل گیری و حیات شهرها نشان می دهد که شهر متشکل از کالبد و قوانین حاکم بر آن به انضمام اهل خویش می باشد به گونه ای که تصور شهر بدون اهل آن ناممکن است. همان گونه که در طرح های شهری جدید تصور حیات و رشد آن بدون شهروندان، ممکن نیست. در نتیجه برنامه ریزی شهری بیشتر با اطلاعات کمی سروکار دارد و یا تمامی اطلاعات بدست آمده از محیط را به داده های کمی تبدیل می کند.
در اینجا چند مطلب آموزشی داریم که از لحاظ اهمیت و تقدم و تاخر، در یک سطح قرار می‌گیرند:
برنامه ریزی شهری در ایران
انواع روش های برنامه ریزی شهری
اگر چه رشته طراحی شهری به عنوان یک رشته دانشگاهی ظاهرا عمری طولانی ندارد، و قدمت آن در جهان به حدود پنج دهه پیش یعنی تأسیس رشته طراحی شهری (برای اولین بار) در دانشگاه هاروارد در سال 1960 میلادی و در ایران به حدود سه دهه پیش یعنی تأسیس این رشته در دانشکده هنرهای زیبا می رسد، اما کاربرد این رشته به صورت عینی و عملی در سراسر جهان و از جمله در ایران از قرن ها پیش رایج بوده است. نمونه آن را در طراحی شهرهای بغداد، اصفهان، کرمان، شیراز و سایر شهرهای مهم و تاریخی می توان مشاهده کرد. برای طراحی شهری در تاریخ شهرسازی ایران، مصادیق واضح و روشنی در مقیاس های متفاوت وجود دارند که نمونه های بارزی از توجه به طراحی شهر و محیط زندگی مطابق تفکرات و آرای خاصی است. طراحی شهری، به معنای ایجاد فضاهای شهری در مقیاس های مختلف در بستر تفکر و فرهنگ جامعه با ملحوظ نمودن شرایط محیطی به منظور پاسخگوییِ توأمان به نیازهای انسانی (اعم از نیازهای مادی، روانی و معنوی) و مدنی مرتبط، در ضمن همراهی با سایر رشته های علمی، فنی و هنری و بهره گیری از امکانات آنهاست، البته زمینه تخصصی طراحی شهری، یک موضوع و آن: طراحی عرصه های عمومی و شهری در مقیاس شهر و اجزای آن است. در واقع طراحی شهری با عرصه عمومی (یا قلمرو عمومی و یا فضای عمومی) و عناصر تشکیل دهنده آن سروکار دارد. در این رابطه پیشنهاد می کنیم به تعریف طراحی شهری دکتر پاکزاد و تعریف طراحی شهری از دیدگاه های مختلف هم نگاهی بیندازید. برای طراحی شهری (با تعریفی که از آن ارایه شد) زیرمجموعه هایی را می توان معرفی کرد که اهم آنها عبارتند از: معماری، منظرسازی، باغبانی، طراحی محیط، روانشناسی محیطی، مرمت ساختمانی و شهری، زیباشناسی، رفتارشناسی، ترافیک و غیره. در کنار مباحث و رشته های یادشده، علومی چون روانشناسی، جامعه شناسی، انسان شناسی، حکمت، فلسفه و سایر علوم انسانی، زمینه ها و قلمروهایی هستند که می توان از آنها به عنوان علوم مرتبط با طراحی شهری یاد کرد و طراح شهر باید تا حدودی با آنها آشنا بوده و در تهیه طرح خویش از مشاوره عالمان آنها بهره مند شود. درباره ارتباط طراحی شهری با سایر رشته ها، گروهی طراحی شهری را هنر طراحی سه بعدی شهر یا به عبارتی سازماندهی سه بعدی عملکردها می دانند که حوزه فعالیت آن بین معماری، منظرسازی، مهندسی و برنامه ریزی است. در این مجموعه این مقاله ها را می توانید به صورت رایگان دانلود کنید:
مقاله طراحی شهری
کتاب طراحی شهری
شکاف موجود در مرز مشترک مابین حرفه های معماری و برنامه ریزی شهری و تلاش در جهت ایجاد پل ارتباطی بین این حرفه ها از مهمترین دلایل پیدایش طراحی شهری معرفی شده است. متقابلا برای هر دو حرفه معماری و برنامه ریزی شهری با ظهور طراحی شهری الزامات خاصی ایجاب شده است. از یک سو برنامه ریزی شهری در کنار روش های متعارف عینی و کمی خود، از روش های کیفی تر و پدیدار شناختی که واجد توانمندی بیشتری جهت تبیین تجربه و پیچیدگی شهری می باشند سود جست و توجه به تجلیات کالبدی برنامه ها به ویژه در مقیاس های کوچک و در حد محله رونق یافت. از سوی دیگر، با مطرح شدن طراحی شهری، برای رشته معماری که براساس قواعد جنبش مدرن، منطق و برنامه داخلی بنا را منبع اصلی شکل دهنده فرم فضا تلقی می کرد، لزوم تجدیدنظر جدی و لحاظ دیالکتیکی فرم متناظر، یعنی فرم فضای همگانی پیش آمد. در واقع می توان گفت وجود ماهیت کمی در رشته برنامه ریزی شهری لزوم ایجاد رشته ای نزدیک به مفاهیم و مقیاس رشته برنامه ریزی شهری ولی با ماهیتی کیفی برای سامان دادن به شهرسازی در شهرها احساس شده است. از طرفی رشته معماری با اینکه بیشتر با طراحی فضاهای خصوصی سروکار دارد ولی از نظر مقیاس در سطح شهر مانند برنامه ریزی شهری نمی تواند عمل کند لذا نیاز هست تا حدی داده ها و اطلاعات کیفی را در مقیاس شهری گسترش بدهد که بتواند با برنامه ریزی شهری ارتباط برقرار بکند، بنابراین ایجاد رشته طراحی شهری به عنوان پلی که این ارتباط دو طرفه را برقرار بکند ضروری بوده است. پیشنهاد می کنیم در انتها برای درک مطلب به این مطالب نیز مراجعه نمایید [ مراحل فرایند طراحی شهری و چارچوب طراحی شهری ]. همانطور که از مطالب ارائه شده پیداست تفاوت اصلی برنامه ریزی شهری با طراحی شهری ماهیت داده های کمی برای رشته برنامه ریزی شهری و داده های کیفی برای طراحی شهری می باشد. البته این نکته را نباید فراموش کرد که هر دو رشته ذکر شده از شاخه های اصلی رشته شهرسازی هستند و با توجه به ماهیت پویای شهر برای برنامه ریزی و طراحی صحیح آن نیازمند همکاری متقابل رشته های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری وجود دارد و هیچ کدام به تنهایی قادر به ایجاد فضاهای شهری مطلوب و با کیفیت نیستند.
در حال حاضر درس‌های این بخش به صورت هفتگی در حال انتشار است و قسمت‌های زیر تا کنون منتشر شده است:
تفاوت سیما و منظر شهری ( تعریف سیما و منظر شهری+ راهکارهای اجرایی)
طراحی منظر با تاکید بر سلامت شهروندان
سامانه آنلاین خدمات ساختمانی
با پاسخ به چند سوال، بهترین متخصصین به شما معرفی می شوند
کارگشا سامانه آنلاین خدمات ساختمانی است; شما می توانید با کیفیت‌ترین خدمات ساختمانی را از متخصصین مورد اعتماد دریافت کنید. ما با بررسی دقیق درخواست های شما، بهترین متخصصین را متناسب با درخواست شما پیشنهاد می دهیم. به علاوه، شما در کارگشا می توانید از قیمت های بروز مصالح، تجهیزات و دستمزد انجام کارها مطلع شوید، مطالب تخصصی ساختمانی را مطالعه کنید و اطلاعات ساختمانی مورد نیاز خود را از کارگشا دریافت کنید.
انواع روش های برنامه ریزی شهری
تعریف ۱ : برنامه ریزی شهری تا کنون با جملات گوناگون تعریف شده ، اما به طور خلاصه می توان گفت برنامه ریزی شهری یعنی ساماندهی کالبدی – فضایی شهر . اینگونه از برنامه ریزی در واقع همان شهرسازی است.
منبع : نوشته شده توسط دکتر رضا فاضلی
تعریف ۲ : ساماندهی کاربری زمین برای تأمین یک محیط کالبدی شایسته زندگی مدنی سالم را گویند، برخی هم آن را تلاشی دانسته اند که انسان برای تدوین اصولی در جهت پدید آوردن یک محیط کالبدی مدنی برای زندگی خود انجام می دهد .
منبع : کتاب سبز شهرداری، جلد اول، مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری
تعریف ۳: هدایت و کنترل سیستمهای شهری – روستایی و منطقه ای که در دو مقیاس محلی و منطقه ای صورت می گیرد.برنامه ریزی شهری
منبع: جزوه درسی کارشناسی ارشد ، شهرنشینی و برنامه ریزی شهری در ایران
تعریف ۴ : برنامه ریزی شهری را می توان ایجاد محیطی راحت تر ، آسان تر ، دلپذیرتر و لذت بخش تر برای شهرنشینان دانست .
( شیعه ، اسماعیل ؛ کارگاه برنامه ریزی شهری ، انتشارات دانشگاه پیام نور ، چاپ پنجم ، آبان ۱۳۸۷ ، صفحه ۳-۴ )
تعریف ۵ : برنامه ریزی شهری عبارت است از یک فعالیت علمی و منطقی ، در جهت رسیدن به هدف های مورد توجه جامعه .
( شیعه ، اسماعیل ؛ مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری ، انتشارات علم و صنعت ایران ، چاپ چهاردهم ، ۱۳۸۳ ، صفحه ۱۰۱ )
تعریف ۶ : برنامه ریزی شهری ، هدایت وکنترل سیستم های شهری – روستایی و منطقه ای که در دو مقیاس محلی و منطقه ای صورت می گیرد .
تعریف ۷ : برنامه ریزی شهری یعنی ساماندهی کالبدی – فضایی شهر .
تعریف ۸ : برنامه ریزی شهری ، ساماندهی کاربری زمین برای تامین یک محیط کالبدی شایسته زندگی مدنی سالم را گویند ، برخی هم آن را تلاشی دانسته اند که انسان برای تدوین اصولی در جهت پدید آوردن یک محیط کالبدی مدنی برای زندگی خود انجام می دهد
تعریف ۹ : برنامه‌ریزی شهری با توجه به اقتصاد و عملکرد عوامل شهر, نحوه‌ی استفاده از اراضی شهر, محله‌بندی مسکن, ترافیک, فضای سبز و غیره, در رابطه با جمعیت و فونکسیون شهر مورد بررسی قرار می‌گیرند.
تعریف ۱۰ : برنامه ریزی شهری ، فرایندهای ذهنی و عملی یک سری تصمیم های سنجیده درامور شهری است که با رعایت قیودات خاص خود شیوه و شکل رابطه انسان را با محیط شهری در قالبی بهینه طراحی و طبقه بندی می کند .
( رهنمایی ، محمدتقی ؛ شاه حسینی ، پروانه ، فرایند برنامه ریزی شهری ایران ، انتشارات سمت ، چاپ ششم ، بهار ۱۳۸۹ ، صفحه ۸ )
تعریف ۱۱ : برنامه ریزی شهری را می توان هنر شکل دادن و هدایت و «رشد طبیعی شهر» دانست ، امری که به موجب آن ساختمان ها و محیط های گوناگون ایجاد می شود تا به نیازهای مختلف اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و گذران اوقات فراغت و … پاسخ دهد.
( هیراسکار ، جی.کی؛ درآمدی بر مبانی برنامه ریزی شهری ، ترجمه محمد سلیمانی و احمد رضا یکانی فرد ، انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم ، چاپ اول ، بهار ۱۳۷۶ ، صفحه ۱۵ )
دیدگاهی بنویسید.
بهتر است دیدگاه شما در ارتباط با همین مطلب باشد.
بله، مرا به فهرست دریافت ایمیل خود اضافه کنید.
با عضویت در خبرنامه از آخرین اخبار و اطلاعیه های سایت مطلع شوید…
شهرسازی آنلاین، پایگاه تخصصی شهرسازی ایران با هدف ایجاد فضایی کاملا آزاد و بدون محدودیت در جهت ارتقاء سطح دانش شهرسازی در ایران تشکیل شده است که در این بین با استقرار در دیتاسنتر ملی ایران، امکانات دسترسی به منابع و اطلاعات در در داخل کشور بدون هیچ گونه وقفه ای ایجاد نموده است. تیم شهرسازی آنلاین متشکل از افراد جوان و با تجربه بوده که از تمام توان خود برای بهبود شرایط کنونی استفاده می کند.
برای ارتباط با تیم شهرسازی آنلاین و تبلیغات در سایت، از راه های زیر استفاده کنید.
1. فرم ارتباط با ما
2. ایمیل: Shahrsazionline@Gmail.com
3. ایدی تلگرام: Shahrsazionline@
4. کانال تلگرام: Shahrsazi0nline@
5. اینستاگرام: Shahrsazionline.ir
اصولاً، برنامه ریزی به عنوان یک کوشش هدفمند و سازمان یافته، هم متکی به فعالیت ذهنی و شناختی و هم متکی به فعالیت عملی است:
باوجود این، مفهوم برنامه و برنامه ریزی در عمل بسیار ابهام آور و تفسیرپذیر است. برنامه ریزی شهری دارای حوزه عمل ووظایف خاصی است که مبتنی برنظریه ها وروش های ویژه است. برنامه ریزی شهری عبارت است از تأمین رفاه شهرنشینان از طریق ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر و سالم‌تر. برنامه ریزی شهری در واقع جهت تأمین نیازهای خدمات شهری، در نظر گرفتن عوامل مختلف اقتصادی و اجتماعی در یک سیستم برنامه ریزی شهری جامع و پویا، مشخص کردن سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه شهری، هماهنگ کردن آنها با سایر برنامه‌های عمرانی در سطح منطقه و کشوری و تنظیم برنامه‌ها و طرح‌ها در دوره زمانی معین است.
برنامه ریزی شهری، مکانیزم اقتصادی شهر که به صورت ارزش زمین، اجاره بها، مخارج ساختمان و غیره، مکانیسم اجتماعی شهر شامل سنت‌ها، عادات اجتماعی، فرهنگ و مذهب و مکانیسم کالبدی و تقسیمات ناشی از آن را مورد مطالعه قرار می‌دهد. برنامه ریزی شهری با آینده نگری خاصی که در جهت توسعه آینده شهر دارد، می‌تواند با بهره گیری از آمار و اطلاعات و در دست داشتن نبض‌های اقتصادی، اجتماعی و كالبدی شهر به تجزیه و تحلیل مسائل شهر پرداخته و با بهره گیری از امکانات و یا به حداقل رسانیدن و یا کاهش محدودیت‌ها، با ارائه طرحی جامع دقیق و گویا با دربرداشتن کلیه امکانات رفاهی به پیشنهادات لازم بپردازد.
برنامه ریزی یک فعالیت عام انسانی است ولی برنامه ریزی شهری دارای ویژگی‌هایی است که امکانات ومحدودیت های آنرا تعیین می‌کند و نحوه استفاده درست از آن را نشان می‌دهد. به نظر برخی از نظریه پردازان، اهم این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:برنامه ریزی شهری
یکی از خصلت‌های مهم برنامه ریزی شهری و منطقه ای، آمیختگی آن با دو مقوله فضایی و غیر فضایی است که بایستی خواست‌ها را به صورت فضایی طرح کند و راه‌های تأمین آنها را در فضا مشخص سازد. با توجه به پیچیدگی مفهوم فضا و تقسیم آن به عنوان فضاهای کالبدی، ادراکی، اجتماعی و نمادین، می‌توان دریافت که برنامه ریزی شهری بسیار دشوارتر و پیچیده تر از سایر عرصه‌های برنامه ریزی است. به نظر پیتر هال مشکلات برنامه ریزی شهری به دو منشأ اصلی زیر بر می‌گردد:
در واقع برنامه ریزی شهری به دلیل ابعاد کالبدی، اجتماعی و مدیریتی ضرورتاً چند بعدی و چند منظوره است.
دیدگاه مسدود است.
شهرسازی (برنامه ریزی شهری و منطقه ای، طراحی شهری، مدیریت شهری) و معماری (منظر و مدیریت پروژه) از جمله رشته های دانشگاهی غیرقابل تفکیک هستند که موفقیت شان نیازمند حرکت همزمان در حوزه های نظر و عمل است. اگر این را بپذیریم که دستگاه های متولی مدیریت شهری غالبا در حوزه عمل (Act) فعالیت دارند پس به اتاق اندیشه ای نیاز دارند که بر اساس دانش پایه (KB) و نظریات روزآمد (BE) تصمیم سازی کرده و قدرت انتخاب را در اختیار تصمیم گیران و ذینفعان (3P) قرار دهد. نام این اتاق فکر مهندسان مشاور شهرسازی و معماری است که اعتلای جایگاه آن به معنای ارتقای کیفیت شهرنشینی خواهد بود.
برای مشاوره درباره طرح ها و پروژه ها و یا پیگیری تقاضای استخدام روزهای کاری از 8 تا 16 پاسخگوی شما هستیم:
تلفن: 38514770-051
ایمیل: [email protected]
آدرس: مشهد، خیابان رازی، بین رازی 3 و سه راه همت، پلاک 81، واحد 4
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
پایگاه اطلاع رسانی دولت جمهوری اسلامی ایران
وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
دبیرخانه مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران
مجله علمی پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری شرایط و قواعد مراکز زیر را در فرایند مدیریت، داوری و انتشار مقالات علمی پذیرفته و اجرا نموده است.
مجله «پژوهش و برنامه ریزی شهری» با رویکرد گسترش و ایجاد بستری برای ارتباطات علمی بین پژوهشگران و تبادل افکار و اندیشه، بحث و ارائه آراء و نظرات اساتید و محققان برجسته داخلی و خارجی پیرامون مباحث «شهر و برنامه ریزی شهری» با کسب رتبه علمی– پژوهشی از کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه مورخ 1390/08/25 مطابق نامه شماره 179856 مورخ 1390/09/12 به صورت فصلنامه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت منتشر می شود.
نکات مهم
برنامه ریزی شهری
1- از نویسندگان محترم خواهشمند است طبق فرمت جدید مجله مندرج در راهنمای نویسندگان مقاله های خود را ارسال نمایند. بدیهی است مجله از پذیرش و بررسی مقالاتی که خارج از چارچوب تدوین شده ارسال گردد، معذور است. همچنین به همراه فایل نهایی مقاله فرم تعارض منافع و تعهد به سردبیری را نیز ارسال بفرمایید.
2-نسخه برداری و استفاده از مقاله های این نشریه تابع قانون دسترسی آزاد Creative Commons Attribution 4 می باشد و دانلود مقاله برای تمام خوانندگان رایگان می باشد.
3- سرقت ادبی از طریق موتورهای جستجوگر و یابنده سرقت های علمی پیگیری می شود. حق کپی رایت از طریق CC BY Attribution مورد پیگیری و بررسی قرار می گیرد.
4- شایان ذکر است هیچ مقاله ای خارج از روند بررسی، داوری و تایید نهایی مقاله در سایت مجله توسط سردبیر و هیات تحریریه محترم نشریه قابلیت طرح و چاپ در مجله را ندارد.
5- ارسال و چاپ مقاله در این نشریه مطابق با بخشنامه سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مشمول پرداخت بخشی از هزینه داوری و انتشار می باشد.
براساس گزارش ارزیابی و رتبه بندی نشریات علمی در سال 1398 از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری حائز رتبه «ب» شده است. لینک پرتال نشریات
بدین وسیله کسب ضریب تأثیر 0.763 (رتبه 41 بین 3500 نشریات سطح کلان، رتبه 10 بین 641 نشریات سطح میانی علوم اجتماعی و رتبه 3 بین 84 نشریه سطح خرد جغرافیا، برنامه ریزی و توسعه) توسط «فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری» را در آخرین جلسه شورای راهبردی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سال 1396 خدمت کلیه نویسندگان، داوران، هیات تحریریه و مدیریت محترم مجله تبریک می گوییم.
کلید واژه ها:
فرایند تحلیل سلسله مراتبی مدلسازی ریاضی مکانیابی تخصیص خطی دستگاههای خود پرداز
کلید واژه ها:
داده های تابلویی دریای خزر عوامل موثر تقاضای گردشگری بی ثباتی اقتصادی
کلید واژه ها:
تهران گردشگری گردشگری شهری الگوی مدیریت
کلید واژه ها:
دولت الکترونیکی دموکراسی الکترونیکی مشارکت الکترونیکی خدمات الکترونیکی حکمرانی الکترونیکی
کلید واژه ها:
تصمیم گیری چندهدفه شهر اصفهان پارکینگ های عمومی مدل سازی ریاضی مکان یابی تسهیلات برنامه ریزی شهری
کلید واژه ها:
عوامل حیاتی موفقیت تفکر راهبردی شهر اصفهان سازمان های فرهنگی
کلید واژه ها:
گردشگری فضای سبز شهر کوهدشت پارکچنگری اوقاتفراغت
کلید واژه ها:
ظرفیت برد سرانه کاربریهای گردشگری
کلید واژه ها:
حاکمیت مداخله مدیریتی مداخله تعاملی مداخله فرهنگی اختیار درون زا اختیار برون زا اختیار میان زا
کلید واژه ها:
فضای سبز شهری روش تحلیل سلسله مراتبی برنامه ریزی فضای سبز شهر میانه
کلید واژه ها:
گسترش شهری تغییرکاربری تخریب باغات و فضاهای سبز باغشهر مراغه
کلید واژه ها:
فضای سبز کیفیت محیط منظر تاریخی شهر پارک جیبی معیار اجتماعی – فرهنگی
کلید واژه ها:
اقتصاد محلی اندازه بهینه شهر اندازه پایدار کلان شهرهای ایران
کلید واژه ها:
شهروندان تصویر ذهنی کارشناسان مسکن مهر کیفیت محیط شهری
کلید واژه ها:
تهران مدل ارزیابی متوازن شهرداری بیمه مدیریت شهری
کلید واژه ها:
تصمیم گیری چند معیاره برون سپاری ریسک PROMETHEE فازی AHP فازی
کلید واژه ها:
رضایتمندی محیط شهری کیفیت محیط شهری محیط سکونتی نارمک
کلید واژه ها:
توسعه پایدار مدل امتیاز استاندارد رشد هوشمند اختلاط کاربری ها مدل تاپسیس
کلید واژه ها:
مدیریت شهری همکاری بین بخشی فرآیندهای کسب وکار فرآیندمحوری وزارت راه و شهرسازی
کلید واژه ها:
مدیریت شهری توسعه پایدار شهری شهرداری الکترونیکی شهرداری قم کلان شهر قم
هدف از آموزش این رشته، تربیت متخصصانی است که ضمن کسب اطلاعات فنی، روحیه پویایی را نیز در خود گسترش دهند. به همین دلیل این فرادرس علاوه بر اینکه به آموزش دانش فنی می پردازد، بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. با توجه به اینکه هدف و رسالت برنامه ریزی شهری ایجاد محیط هایی با کیفیت و با سلامت بالا در همه ابعاد است، لذا ضرورت و اهمیت ترویج این رشته و مضامین آن برای مسئولین و علاقه مندان این حوزه بسیار بالا است و در صورت افزایش عمومی و تخصصی این دانش و علم می توان از پیامدهای مثبت آن نهایت بهره را در راستای تولید و نگهداری فضاهای خوب شهری برد.
دکترای تخصصی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی شهری، حرفه ای است در حوزه عمومی و از اهداف آن می توان به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، به ویژه در مورد مسائل شهری همچون: حمل و نقل، کاربری زمین و مطلوبیت های زیست محیطی، اشاره کرد. با توجه به ابعاد گسترده شهرها و سکونتگاه های انسانی، این حرفه نیز ابعاد مختلفی دارد، از بعد زیبایی شناختی تا بعد اجتماعی، سلامت و موارد دیگر. به همین علت حرفه ای چند رشته ای یا فرا رشته ای تلقی می شود که در ارتباط با سایر حرفه ها و علوم، همچون: جامعه شناسی، جغرافیا، اقتصاد، معماری و موارد دیگر قرار می گیرد.
هدف از آموزش این رشته، تربیت متخصصانی است که ضمن کسب اطلاعات فنی، روحیه پویایی را نیز در خود گسترش دهند. به همین دلیل این فرادرس علاوه بر اینکه به آموزش دانش فنی می پردازد، بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود.
با توجه به اینکه هدف و رسالت برنامه ریزی شهری ایجاد محیط هایی با کیفیت و با سلامت بالا در همه ابعاد است، لذا ضرورت و اهمیت ترویج این رشته و مضامین آن برای مسوولین و علاقه مندان این حوزه بسیار بالا است و در صورت افزایش عمومی و تخصصی این دانش و علم می توان از پیامدهای مثبت آن نهایت بهره را در راستای تولید و نگهداری فضاهای خوب شهری برد.برنامه ریزی شهری
توجه:
اگر به خاطر سرعت اینترنت، کیفیت نمایش پایین‌تر از کیفیت HD ویدئو اصلی باشد؛ می‌توانید ویدئو را دانلود و مشاهده کنید
(دانلود پیش‌نمایش – حجم: ۲۶ مگابایت — (کلیک کنید +))
توجه:
اگر به خاطر سرعت اینترنت، کیفیت نمایش پایین‌تر از کیفیت HD ویدئو اصلی باشد؛ می‌توانید ویدئو را دانلود و مشاهده کنید
(دانلود پیش‌نمایش – حجم: ۱۷ مگابایت — (کلیک کنید +))
توجه:
اگر به خاطر سرعت اینترنت، کیفیت نمایش پایین‌تر از کیفیت HD ویدئو اصلی باشد؛ می‌توانید ویدئو را دانلود و مشاهده کنید
(دانلود پیش‌نمایش – حجم: ۲۶ مگابایت — (کلیک کنید +))
عالی بود سپاسگزارم
پاسخ به نظر
سازمان علمی و آموزشی «فرادرس» (FaraDars) از قدیمی‌ترین وب‌سایت‌های یادگیری آنلاین است که توانسته طی بیش از ده سال فعالیت خود بالغ بر ۱۳۰۰۰ ساعت آموزش ویدیویی در قالب فراتر از ۲۰۰۰ عنوان علمی، مهارتی و کاربردی را منتشر کند و به بزرگترین پلتفرم آموزشی ایران مبدل شود.
مشاهده بیشتر
فرادرس با پایبندی به شعار «دانش در دسترس همه، همیشه و همه جا» با همکاری بیش از ۱۳۰۰ مدرس برجسته در زمینه‌های علمی گوناگون از از جمله آمار و داده‌کاوی، هوش مصنوعی، برنامه‌نویسی، طراحی و گرافیک کامپیوتری، آموزش‌های دانشگاهی و تخصصی، آموزش نرم‌افزارهای گوناگون، دروس رسمی دبیرستان و پیش دانشگاهی، آموزش‌های دانش‌آموزی و نوجوانان، آموزش زبان‌های خارجی، مهندسی برق، الکترونیک و رباتیک، مهندسی کنترل، مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع، مهندسی معماری و مهندسی عمران توانسته بستری را فراهم کند تا افراد با شرایط مختلف زمانی، مکانی و جسمانی بتوانند با بهره‌گیری از آموزش‌های با کیفیت، به روز و مهارت‌محور همواره به یادگیری بپردازند. شما هم با پیوستن به جمع بزرگ و بالغ بر ۶۰۰ هزار نفری دانشجویان و دانش‌آموزان فرادرس و با بهره‌گیری از آموزش‌های آن، می‌توانید تجربه‌ای متفاوت از علم و مهارت‌آموزی داشته باشید. تمامی محصولات و خدمات این وبسایت، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می‌باشند.
بستن
© فرادرس ۱۳۸۷-۱۳۹۹. تمامی حقوق محفوظ است.
ساخته شده با ❤️ در ایران
obecnie برنامه ریزی شهر یکی از ضروری ترین علوم است که انسان در نظر بگیرد که در حال حاضر چه تعداد از جمعیت جهان در شهرها و اطراف آن زندگی می کنند. در سال 1800 ، فقط بیش از 2 درصد از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کردند.
در سال 1950 ، این تعداد به 30 درصد رسیده بود. و اکنون بیش از 50٪ است.
برنامه ریزی شهر بر کیفیت زندگی در شهرها ، حومه شهرها ، شهرها و روستاها تمرکز دارد. همانطور که یک پزشک برای بهبودی بیمار نیاز به دانستن تک تک سیستم های بسته بدن دارد ، برنامه ریزان شهر نیز باید از سیستم های شهری که در آن کار می کنند اطلاعات داشته باشند.
برنامه ریزی شهر، برنامه ریزان باید عوامل زیادی از جمله اقتصاد ، محیط زیست و نیازهای فرهنگی و حمل و نقل را در نظر بگیرند. برنامه ریزان شهر باید کاربردهای فعلی ساختمانها ، جاده ها و امکانات موجود در شهر خود را بفهمند ، و اینکه این کاربردها در آینده چگونه شهر را تحت تأثیر قرار می دهند.
همچنین ببینید: معماری شهری کوچک
برنامه ریزی شهری
نظر کاتالوگ محصولات آنلاین >> lub بارگیری کاتالوگ ها >>
برنامه ریزان و برنامه ریزان شهری آنهایی که منطقه ای هستند معمولاً به یک مدرک کارشناسی ارشد از یک برنامه برنامه ریزی معتبر شهرداری یا منطقه ای نیاز دارند. از این قبیل دانشگاه ها در کشور زیاد است. بسیاری از مسیرهای کارشناسی ارشد دانشجویان را از رشته های مختلف مانند جغرافیا ، برنامه ریزی ، اقتصاد ، مدیریت دولتی ، علوم سیاسی ، معماری منظر و طراحی محیط می گیرد.
این جهتی برای هرکسی است که معماری برای او یک زمینه متنوع و پیچیده به نظر می رسد. علاوه بر این ، آنها معتقدند که عمل وی هم به یک نگاه کلی به موضوع نیاز دارد و هم به بسیاری از تخصص ها و شایستگی ها.
برنامه ای که می تواند در این زمینه تحصیلی تجربه شود ، رشته های مختلفی را شامل می شود ، از مطالعات پایه ای در تاریخ معماری ، علوم مواد ، بوم شناسی ، محاسبات ، تا مطالعات برنامه ریزی شهری و چشم انداز.
کلاسها شامل مناطقی مانند طراحی ، عملکرد و آینده مناطق شهری خواهد بود. این علم بر اساس آثار مکتوب ، نقاشی و الگویی است که از میراث نظریه شهری قرن بیستم استفاده می کند. موضوعات و سخنرانی ها در راستای توسعه شهرهای پایدار است.
برنامه ریزان شهری با مهندسین ، معماران و توسعه دهندگان برای ایجاد و برنامه ریزی ساختمان ها طبق قوانین هر منطقه همکاری می کنند. مناطق مهم هستند زیرا تعیین می کنند که چگونه می توان از فضاهای مختلف استفاده کرد. یک کارخانه پر سر و صدا نمی تواند در یک منطقه مسکونی وجود داشته باشد. در عوض ، کارخانه باید در یک منطقه صنعتی ساخته شود.
علاوه بر برنامه ریزی منطقه ای ، برنامه ریزان شهر زیبایی شناسی شهر را نیز تجسم می کنند.
این بدان معنی است که آنها نحوه رشد یک شهر ، منطقه یا منطقه را پیش بینی می کنند.
همچنین ببینید: سطل آشغال های خیابانی مدرن به عنوان یک عنصر در معماری شهری
به عنوان مثال ، وقتی برنامه ریزان شهر نقشه زیبایی منطقه خرید را طراحی می کنند ، می توانند مجموعه ای از قوانین را بنویسند که باید رعایت شود. این قوانین ممکن است نوع استفاده از مصالح ساختمانی را تعیین کند ، مثلاً آجر یا گچ.
طرح زیبایی ممکن است شامل الزامات ورودی پارکینگ ، درختان و مناطق سبز و همچنین نوع کتیبه ها و روشنایی مورد استفاده در تابلوها باشد.
معمار منظر ، تکنسین-معمار ، مهندس و برنامه ریز شهری – همه آنها با هم همکاری می کنند تا یک منطقه منسجم و زیبایی را ایجاد کنند.
برنامه ریزی شهری تضمین می کند که مناطق برای ایجاد مشکل همپوشانی ندارند.
به عنوان مثال:
زیبا و مینیمالیستی صندوق های پارکینگ آنها دو عملکرد را انجام می دهند.
آنها مانع از رانندگی اتومبیل خود به منطقه ای می شوند که برای این کار در نظر گرفته نشده است ، حتی اگر شهر را به خوبی نشناسند.
علاوه بر این ، آنها چشم رهگذران را خوشحال می کنند و با گذشت زمان به عنصری قابل شناسایی از فضای شهر تبدیل می شوند.
همچنین ببینید: قانون ساخت و ساز و معماری کوچک
شهرنشینی نوین حرکتی است که در ابتدا در ایالات متحده آغاز شد و در چند دهه گذشته در سراسر جهان محبوب شده است. این جنبشی حرکتی را در بین ساکنان و تنوع محله هایی که سازگار با محیط زیست هستند ، ترویج می دهد.
اصول و عناصر کلیدی متنوعی وجود دارد که در این مفهوم گنجانده شده است شهرسازی جدید.
برنامه ریزی و توسعه املاک و مستغلات همراه با برنامه ریزی دولت های محلی در محله ها در مفهوم شهرسازی جدید گنجانده شده است. این مفهومی است که می تواند توسط توسعه دهندگانی که قصد ساخت یک ساختمان واحد یا ساخت یک ملک مسکونی را دارند ، اتخاذ شود.
به تدریج ، شهرسازی جدید به اصل راهنمای برنامه ریزی و توسعه شهری تبدیل می شود.
مفهوم توسعه پایدار شهری پیچیده است و شامل امکان زندگی در مناطق شهری با امنیت آب ، غذا و انرژی تضمین شده است.
توانایی مستقل شدن برای برنامه ریزان شهرها و مقامات دولتی بیشتر و بیشتر می شود.
دستیابی به اهداف دستیابی به مناطق شهری پایدار ، قابل زندگی و تولید ، چالش های زیست محیطی ، اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی بسیاری را به همراه دارد.
مفهوم توسعه پایدار و شهرهای قابل سکونت نماد ایده های بزرگ بینایی برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار است ،
با این حال ، تحقق این دیدگاه های مردمی ممکن است به دلیل تضاد منافع طرف های علاقه مند با اختلافات زیادی روبرو شود.
فرایند دستیابی به توسعه پایدار شهری ممکن است نیاز به یادگیری از موفقیت ها و اشتباهات گذشته داشته باشد تا تعیین کند که چه چیزی عمل صحیح را تشکیل می دهد.
همچنین ببینید: گلدان های باغ و مواد آنها – کدام یک بهترین است؟
اوت 31 2020
یک زمین بازی مدرن امکان سرگرمی بدون محدودیت و ایمن را در هوای تازه نه تنها برای کودکان در هر سنی ، بلکه برای جوانان فراهم می کند. …
17 مه 2020
برنامه ریزی شهری
در حال حاضر ، مبلمان خیابان همچنین شامل روکش درختی است. این عناصر کاربردی و زیبایی شناختی را می توان در انواع مختلفی از مواد ساخت. …
12 مه 2020
سیستم های مه آلود استفاده شده در فرآیند ضد عفونی مه ، می توانند در جاهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند. همین الان که …
6 مه 2020
ایستگاه های ضد عفونی / ایستگاه های بهداشتی دست از جدیدترین پیشنهادهای ما به عنوان عنصر معماری کوچک هستند. این یک راه حل است که ساده …
آوریل 15 2020
معماری کوچک توسط اشیاء کوچک معماری ایجاد شده در فضای شهر یا در یک ملک خصوصی قرار می گیرد و …
مارس 31 2020
درست است که حرفه یک معمار حرفه ای رایگان است که می تواند رضایت و مزایای مادی زیادی را به همراه داشته باشد ، اما راه شروع کار …
۴۴۲۰۳۰۹۵۷۲۹۲+
office@cityformdesign.pl
© 2020 فرم FORM DESIGN |سیاست حفظ حریم خصوصی
مشکلات منطقه ای با انجام مطالعه و پژوهش قابل حل است
تنها راه عبور از مشکلات شهری انجام پژوهش است
برای مقابله با بحران های بزرگ باید به ابزار پژوهش مسلط بود
گزارش تصویری دوازدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری و هفتمین جشنواره پژوهش و آموزش در مدیریت شهری و روستایی
نگاه آینده پژوهی ما را از بحران نجات می دهد
برنامه ریزی شهری
مدیریت برنامه ریزی و فناوری
مالی و اقتصاد شهری
توسعه منابع انسانی
امور مناطق
امور اجتماعی و فرهنگی
استانداردسازی عمرانی وزیرساخت های شهری
مدیریت ایمنی و بحران
خدمات شهری و محیط زیست
حمل و نقل و ترافیک
شهرسازی و معماری
کمیته پژوهشی راهبردی
سامانه پژوهش یار
کتابخانه و مرکز اسناد
همکاری با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی
فراخوان های پژوهشی
جشنواره پژوهش و نوآوری
فروشگاه کتاب
منطقه 1
منطقه 2
منطقه 3
منطقه 4
منطقه 5
منطقه 7
منطقه 8
منطقه 9
منطقه 10
منطقه 11
منطقه 12
منطقه 13
منطقه 14
منطقه 15
منطقه 16
منطقه 17
منطقه 18
منطقه 19
برنامه ریزی شهری
منطقه 20
منطقه 21
منطقه 22
آدرس : خیابان شریعتی.پل رومی. خیابان شهید اکبری.نبش خیابان شهید آقا بزرگی.شماره ۳۲
