تخمک کشی

تولید مدل حیوانی جدید برای مطالعه باززایی عضلاتضایعات عضلات اسکلتی یکی از معمول‌‌‌‌ترین عوارض جسمانی در سراسر جهان است که هزینه درمانی قابل توجهی را به نظام سلامت تحمیل می‌‌‌‌کند. این مسئله که نوزایی (regeneration) عضله رویکرد مناسبی برای ترمیم ضایعات عضلانی و درمان مبتلایان است، به‌طور گسترده مورد پذیرش پژوهشگران و متخصصان این حوزه قرار گرفته؛ با این وجود، سازو کار ترمیم ضایعات عضلانی چندان شناخته شده نیست. ساختار عضله و  ژن‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌های‌مرتبط با عضلات بین انسان و گورخر ماهی شباهت بسیار دارند، بنابراین می‌‌توان از گورخر‌ماهی به عنوان حیوان مدل آزمایشگاهی برای مطالعه سازوکار باززایی عضلات استفاده کرد. با توجه به نگهداری آسان و کم‌هزینه، مطالعه آسان و دوره زندگی کوتاه، استفاده از گورخر ماهی می‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند مطالعه برروی باززایی عضلات را تسهیل و تسریع کند. به منظور ایجاد یک مدل آزمایشگاهی مناسب ضایعات عضلات اسکلتی از گورخر ماهی، دکتر حسین پور قدم یاری، دکتر یاسر تهمتنی، دکتر علی ایپاکچی عظیمی، دکتر شهرام عیسی بیگی و همکارانشان در دانشگاه کرمان، پژوهشگاه رویان، دانشگاه آزاد اسلامی بابل و دانشگاه علوم پزشکی ویسکانسین آمریکا، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن از ترانسپوزون  Tol استفاده شد تا پروتئینی ادغام کننده متشکل از یک پروتئین فلورسانت سیان و نیتروداکتاز تحت کنترل آغازگر  mylpfa، در بدن ماهی‌ها تولید شود. ترانسپوزن قطعه‌ای از DNA است که می‌‌‌‌تواند محل خود را در طول ژنوم تغییر دهد و از آن برای ایجاد جهش یا اصلاح آن در ماده ژنتیک استفاده می‌‌‌‌شود.نتایج این پژوهش که در مجله بین‌‌‌‌المللی Molecular Biology Research Communications به چاپ رسیده است نشان داد، استفاده از مترونیدازول در لارو گورخر‌ماهی‌‌‌‌های دستکاری شده با ترانسپوزون یادشده موجب ایجاد آسیب عضلانی می‌‌‌‌شود. همچنین نشان داده شد، توان ترمیمی لارو‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دستکاری ژنتیکی شده، سه روز پس از توقف استفاده از مترونیدازول، آسیب ایجاد شده را ترمیم می‌‌‌‌کند.روی هم رفته، نتایج این پژوهش نشان داد گورخرماهی‌‌‌‌های دستکاری شده به کمک ترانسپوزون Tol می‌‌‌‌توانند مدل مناسبی برای مطالعه آسیب و ترمیم در عضلات اسکلتی باشند.

باز‌برنامه‌‌‌‌ریزی اپی‌‌‌‌ژنتیکی سلول‌‌‌‌های سرطان پانکراس تومورزایی آنان را کاهش می‌‌‌‌دهدسرطان سلول‌‌‌‌های مجاری پانکراس (Pancreatic ductal adenocarcinoma) بر اثر انباشت تغییرات چندگانه ژنتیکی در سلول‌‌‌‌ها ایجاد می‌‌‌‌شود. با این وجود، بروز سرطان در سلول‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به تغییرات اپی‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ژنتیکی نیز وابسته است. به بیان ساده، اپی‌‌‌‌ژنتیک تنظیماتی است بر سطح ماده ژنتیک که بیان یا عدم‌بیان ژن‌‌‌‌ها را تنظیم می‌‌‌‌کند. به‌منظور شناخت قطعی تغییرات اپی‌‌‌‌ژنتیکی که منجر به تومورزایی در سلول‌‌‌‌های سرطانی می‌‌‌‌شود، دکتر مرضیه ابراهیمی، ریحانه خوش‌‌‌‌چهره، دکتر الکساندرا آیچر و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، مرکز تحقیقات ملی سرطان اسپانیا و دانشگاه سیدنی استرالیا، طی پژوهشی از تکنولوژی بازبرنامه‌‌‌‌ریزی سلول‌‌‌‌ها برای معکوس کردن تغییرات اپی‌‌‌‌ژنتیکی استفاده کردند. در این پژوهش از سه روش برای باز‌برنامه‌ریزی سلول‌‌‌‌های سرطانی مجاری پانکراس در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد؛ 1. انتقال عوامل یاماناکا به سلول‌‌‌‌ها با کمک ویروس، 2. انتقال عوامل پرتوانی در سطح ژن یا به کمک میکروRNA‌ها یا 3. استفاده از انتقال دهنده‌‌‌‌های اپی‌‌‌‌زومال به عنوان روشی مطمئن‌‌‌‌تر بدون اختلاط با ماده ژنتیکی سلول. صحت باز برنامه‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی به وسیله رنگ آمیزی ایمنی، رنگ آمیزی با آلکالین فسفاتاز و سنجش ژن (Real Time PCR) ارزیابی گردید.نتایج این پژوهش که در مجله بین‌‌‌‌المللی oncogene به چاپ رسیده است، نشان داد، القا به‌وسیله انتقال‌دهنده‌‌‌‌های اپی‌‌‌‌زومال موثرترین روش برای باز‌برنامه‌‌‌‌ریزی سلول‌‌‌‌های سرطانی مجاری پانکراس و سلول‌‌‌‌های فیبروبلاستی (به عنوان گروه کنترل) است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، سلول‌‌‌‌های حاصل از باز‌برنامه‌ریزی از نظر عملکرد کاملا با سلول‌‌‌‌های والد خود متفاوتند و سرطان‌زایی آنها، چه در شرایط آزمایشگاهی و چه در بدن حیوان مدل، به شدت کاهش یافته است. از آنجا که تغییرات اپی‌‌‌‌ژنتیک درست کم‌علت بخشی از تومورزایی و تهاجمی بودن سلول‌‌‌‌های سرطان پانکراس است، یافته‌‌‌‌های این پژوهش نشان می‌‌‌‌دهد استفاده از تعدیل کننده‌‌‌‌های اپی‌‌‌‌ژنتیکی می‌‌‌‌تواند وضعیت خطیر مبتلایان به سرطان پانکراس را کاهش دهد.تخمک کشی

استفاده هم‌‌‌‌زمان از تزریق سلول‌‌‌‌های بنیادی عصبی و لیتیم‌کلراید برای درمان ضایعات نخاعی در حیوان مدل آزمایشگاهیروش‌‌های درمانی متعددی برای بهبود ضایعات نخاعی مورد استفاده قرار گرفته و از آن میان، استفاده از سلول‌‌‌‌های بنیادی امیدوار کننده‌‌‌‌تر بوده است. برای پاسخ به این سوال که آیا استفاده از سلول‌‌‌‌های بنیادی عصبی در کنار لیتیم کلراید می‌‌‌‌تواند زنده‌‌‌‌مانی، تقسیم و تمایز سلول‌‌‌‌ها را در حیوان مدل آسیب نخاعی تسهیل کند یا خیر، دکتر سحر کیانی، آتیه محمد شیرازی، هدی صدرالسادات، زهرا نقد آبادی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن نخست آسیب نخاعی در حیوانات مدل آزمایشگاهی ایجاد شد و به دنبال آن سه گروه آزمایشی شامل: گروه کنترل (بدون دریافت درمان)، گروه دریافت کننده لیتیم کلراید و گروه دریافت کننده لیتیم کلراید و سلول‌‌‌‌های بنیادی، در نظر گرفته شد. در تمام گروه‌‌‌‌ها توان حرکتی حیوانات مدل ارزیابی گردید تا از میزان بهبود حرکتی در کنار ارزیابی‌‌‌‌های بافت شناسی برای محاسبه میزان موثر بودن درمان، استفاده شود. نتایج این پژوهش که در مجله بین‌‌‌‌المللی Cellular Physiology به چاپ رسیده است، نشان داد، در گروه دریافت‌کننده سلول‌‌‌‌های بنیادی و لیتیم‌کلراید و همچنین در گروه دریافت کننده لیتیم‌کلراید به تنهایی، بهبود توان حرکتی به شکل معنی‌‌‌‌داری روی داده بود. علاوه بر این، بررسی‌‌‌‌های بافت‌شناسی نشان داد، سلول‌‌‌‌های بنیادی پیوند‌شده به نخاع، قادر به تمایز و مهاجرت در طول نخاع هستند. همچنین ارزیابی‌‌‌‌ها نشان داد، سلول‌‌‌‌های بیان‌کننده نستین در گروه دریافت‌کننده لیتیم‌کلراید به تنهایی، به شکل معنی‌داری بیشتر از دو گروه دیگر تقسیم شده بودند. نتایج این پژوهش نشان داد، استفاده  هم‌زمان از سلول‌‌‌‌های بنیادی عصبی و لیتیم‌کلراید، یا لیتیم‌کلراید به تنهایی می‌‌‌‌تواند باعث بهبود در آسیب نخاعی شود.

دریافت فایل

روشIVF، با سابقه‌ترین شکل از روش‌های کمک باروری (ART) است که پس از تحریک تخمدان ها و تخمک ‌گذاری، تخمک‌ها و اسپرم دریافت و لقاح در خارج از رحم انجام شده و پس از تشکیل جنین در محیط آزمایشگاه، جنین به داخل رحم منتقل می شود.

معمولاً در مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله های رحمی و چسبندگی لگنی و یا تعداد کم و تحرک پایین اسپرم، از این روش برای لقاح استفاده می شود. همچنین در مواردی که سایر درمان های ساده تر از قبیل تحریک تخمک گذاری و یا عمل IUI (تلقیح داخل رحمی) ناموفق باشد، زوجین کاندید عملIVF می شوند. در طول یک سیکلIVF، تخمک‌های بالغ از تخمدان‌ها برداشته شده و در محیط آزمایشگاهی در مجاورت با اسپرم شوهر قرار داده می‌شود تا باروری تخمک و عمل لقاح انجام شود. سپس تخم بارور شده در شرایط مناسب کشت داده شده و پس از انجام تقسیمات جنینی در رحم مادر قرار داده می‌شود. بر حسب مراحل تکاملی جنین و شرایط رحم مادر، جنین در روز 3-2 یا 6-5 پس از تخمک‌ گیری، به رحم منتقل می‌گردد.

 IVF یا لقاح مصنوعی برای اولین بار در دنیا در سال ۱۹۷۸ در انگلستان توسط دکتر رابرت ادواردز انجام شد که جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۰ برای وی به ارمغان آورد. لوئیزی براون، کودک حاصل از این لقاح در ۲۵ ژوئیه ۱۹۷۸ به دنیا آمد. 

 

تخمک کشی

موارد كاربرد IVF

اقدامات درمانی

مراحل IVF 

مراقبت های پس از IVF

عوارض و خطرات عمل IVF

میزان موفقيت‌ IVF

عدم موفقیت IVF موارد شکست مکرر

فريز جنين‌ 

 

 

موارد كاربرد IVF

 

به طور کلی در تمام مواردي كه شرايط رسيدن اسپرم به تخمك در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله هاي رحمي، چسبندگي هاي حفره لگني، تعداد كم اسپرم و تحرك پايين اسپرم از روش IVF استفاده مي شود.

 

 

اقدامات درمانی

 

 

 

مراحل IVF

 

به طور کلی مراحل انجام عمل IVF را می‌توان به شش مرحله تقسيم کرد:

 

 

 

 

1. تـحریک تخمدان و بـررسی رشد فـولیکول ها

 

در این مرحله با انجام سونوگرافی، سنجش هورمونی و همچنین هورمون درمانی، تخمدان ها برای رشد چندین تخمك مناسب تحریک می شوند. معمولاً با تجويز داروهای محرک تخمک‌گذاری در تخمدان‌های خانم، تعداد زيادی فوليکول حاوی تخمک رشد می‌کنند. بطور طبیعی در هر دوره قاعدگی تعدادی از فوليکول‌های تخمدان شروع به رشد کرده ولی در مسير رشد فقط يکی از فوليکول‌ها به مرحله بلوغ کامل می رسد که در مرحله تخمک‌گذاری از تخمدان رها می‌شود و بقيه تخمک ها در اين مسير تحليل و از بين می روند. اما با مصرف داروهای تجویز شده جهت باروری، تعداد بيشتری از فوليکول‌های تخمدان رشد می یابند و به بلوغ نهايی می‌رسند که باعث فراهم شدن شرایط جهت جمع‌آوری تعداد تخمک بيشتر می شود.

با افزايش تعداد تخمک‌های جمع ‌آوری شده، تعداد جنين‌های به وجود آمده نیز بیشتر می شود که همین امر باعث افزایش شانس باروری می شود.

هورمون‌های مختلفی برای تحريک تخمدان‌ها به صورت دارو تجویز می‌شود تا چندين فوليکول در تخمدان بالغ شوند. فوليکول‌ها کيسه‌های پر از مايعی در تخمدان هستند که تخمک در آن رشد می‌یابد و بالغ می‌شود.

داروهای تحريک تخمک‌گذاری در پروتکل‌های مختلفی به بيماران داده می‌شود که اين پروتکل‌ها بر اساس سن و وضعيت بيمار متفاوت است اين داروها ممکن است به تنهايی يا در ترکيب باهم استفاده گردند.

معمولاً تحريک تخمدان با استفاده از هورمون تحريک‌کننده فوليکولی (FSH) انجام می‌شود که به صورت خوراکی و يا تزريقی به بيمار داده می‌شود.

در بیشتر مواقع داروهای تحريک تخمک‌گذاری در طی يک دوره ۱۰ روزه داده می‌شود. داروهايی که جهت تخمک‌گذاری استفاده می‌گردد شامل سوپرفکت (یا داروهای دیگر در اين رده مانند لپرون، آنتاگون، ستروتاید)، گنادوتردپين انسانی (HMG)، هورمون محرک فوليکول (FSH)، هورمون آزادکننده گنادوتروپين (GnRH) و گنادوتروپين جفتی انسان (HCG) می‌باشد. اين داروها ممکن است به تنهايی يا در ترکيب باهم استفاده گردد. از شایع ترین عوارض این دارو ها سر درد, حالت برافروختگی چهره و خشکی واژن است.

داروهای تحريک تخمک‌گذاری به طور معمول از روز دوم يا سوم دوره قاعدگی بر اساس برنامه درمانی شروع می‌شود و از روز هشتم با استفاده از سونوگرافی سريال تخمدان (با فاصله یک روز در میان یا روزانه) و آزمايش خون روزانه (استروژن و LH)، فوليکول‌های بالغ شناسايی می‌شوند. در آخر برای رسيدگی کامل تخمک و آزاد شدن آن‌ها، هورمون HCG تزريق می‌شود. معمولاً تخمک‌گذاری حدود ۳۶-۳۸ ساعت بعد از تزريق HCG، صورت می گیرد. اين اتفاق به پزشک و تيم تخصصی IVF اجازه می‌دهد که زمان مناسب جهت کشيدن يا آسپيراسيون تخمک (عمل پانکچر) را تعيين کنند.تخمک کشی

 

2. جمع ‌آوری تخمک‌ها (عمل پانکچر یا تخمک کشی)

 

پس از هورمون درمانی، یعنی تحریک مناسب تخمدان ها و تزریق داروی محرک تخمک گذاری(hCG) ، زمان مناسب برای استخراج تخمک ها یا عمل پانکچر از طریق واژن با کمک سونوگرافی است (حدود ۳۶ تا ۳۸ ساعت پس از تزريق). با تحريک تخمک‌گذاری، به طور معمول تخمدان‌ها به اندازه پرتقال بزرگ‌شده و در نزديکی ديواره واژن قرار می‌گيرند. اين اتفاق کمک می‌کند تا پزشک تحت بيهوشی موضعی یا عمومی از طريق ديواره واژن، تخمک‌ها (محتوای فولیکول ها) را از تخمدان جمع‌آوری نمايد. گرفتن تخمک (عمل پانکچر) تحت کنترل سونوگرافی واژینال و از طريق واژن (مهبل) انجام می‌شود.

در اين روش، پزشک درحالي که وضعيت تخمدان را از مانیتور سونوگرافی، کنترل می کند، از طریق واژينال با کمک یک سوزن بلند که متصل به دستگاه ساکشن (مکش) است، وارد تخمدان شده و فوليکول‌ها را سوراخ و محتوای آن‌ها که تخمک و مايع فوليکولی است را خارج می‌نمایند.

در برخی موارد اگر تخمدان‌ها از طریق سونوگرافی واژینال قابل دستیابی نباشند، ممکن است از لاپاروسکوپی برای هدایت سوزن و عمل تخمک کشی استفاده شود. لاپاراسکوپی يک متد جراحی است که به طور رایج با بيهوشی عمومی همراه است. پزشک در اين روش با استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ می تواند تخمدان‌ها و لوله‌های رحمی را مشاهده نماید و مستقيماً از تخمدان، محتوای فوليکول‌ها را با استفاده از دستگاه مکنده (ساکشن)، تخليه ‌نمايد.

 

 

مراقبت های پس از عمل برداشتن تخمک

 ممکن است پزشک داروهایی شامل آنتی‌بیوتیک به منظور پیشگیری از عفونت (به منظور کاهش التهاب در اندام‌های تناسلی) تجویز نماید. باید توجه داشت که این داروها دقیقاً به شیوه‌ای که توصیه شده‌اند استفاده شوند. باید دقت کرد که در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، با پزشک معالج مشورت شود :

 

3. تهيه و آماده سازی اسپرم

 

مايع منی شوهر، در همان روز جمع‌آوری تخمک‌ها، درخواست می شود که پس از تهیه، شستشو و آماده سازی شده و اسپرم‌های سالم و بسيار فعال با بالاترین کیفیت و تحرک از آن جدا می‌شوند.

برخی از مردان نمی توانند اسپرم کافی را از خود تخلیه نمایند. بنابراین با استفاده از روش های خاصی مقدار اسپرم مورد نظر را از داخل بیضه مرد توسط سوزن تخلیه می کنند.

پيشنهاد می شود برای افزایش بيشترين تعداد اسپرم سالم و متحرك در نمونه مايع مني، مرد حداقل 84 ساعت (حداکثر 5 روز) قبل از زمان خارج كردن سلول‌هاي جنسي از انزال خودداري كند.

 

 

 

 

 

4. لقاح و رشد جنين در محيط آزمايشگاه

 

 در این مرحله، اسپرم شوهر در کنار تخمک خانم در ظرفی ریخته می شود. معمولا تعداد 150000 اسپرم به ازای هر تخمک (اووسیت) و در صورتی که علت ناباروری مرد باشد، از 500000 اسپرم به ازای هر تخمک استفاده می کنند. 

اگر اسپرم سالم و فعال مرد کافی باشد، اسپرم‌ها و تخمک‌ها در مجاورت يکديگر در محيط‌ های کشت جنين در طول شب در انکوباتور CO2 که شرايطی مانند رحم مادر فراهم می‌کند، در دمای ۳۷ درجه سانتی گراد قرار می‌گيرند تا اسپرم خودش وارد تخمک شده و آن را بارور کند. حدود 12 تا 18 ساعت پس از انجام لقاح، نتیجه بررسی شده و از باروری و وضعیت مناسب آن اطمینان حاصل می شود.

 ولی اگر اسپرم مرد ضعیف بوده و یا مشکل داشته باشد, می توان اسپرم های سالم را با سوزن های بسیار ریز، با کمک میکروسکوپ، به درون تخمک تزریق نمود. (میکرو اینجکشن ICSI)

صبح روز بعد در صورت لقاح برای مدت ۲۴ ساعت ديگر جنين‌ها داخل انکوباتور قرار می‌گيرند تا به مرحله ۴ تا ۸ سلولی برسند و آماده انتقال به رحم مادر گردند. اگر تخمک ها با موفقیت بارور شده باشند، به طور طبیعی رشد می کنند و پس از 3-2 روز که به شكل توپي از سلول‌ها درمي‌آيند (امبريو يا جنين)، به رحم مادر منتقل می شوند. تشکيل شدن جنين، تعداد و کيفيت آن‌ها بستگی به تعداد و کيفيت تخمک و اسپرم دارد. اگر جنين‌هاي با کیفیت بيشتري تشكيل شده باشند، آن‌هایی که انتقال داده نمی‌شوند را می‌توان به روش فریز کردن ذخیره کرد تا در صورت عدم موفقيت اين دوره IVF، در دوره‌هاي بعدي به‌كار برده شود.

 

5. انتقال جنين به داخل رحم

 

اين مرحله از فرآیند IVF روش پيچيده‌ای نيست و نیازی هم به بيهوشی ندارد.  دو تا سه روز بعد از باروری تخمک‌ها (مرحله امبريو)، جنین‌های مناسب برای انتقال به رحم انتخاب می‌شوند. معمولاً اگر سن مادر کمتر از 40 سال باشد، دو یا سه جنین منتقل می‌شود؛ ولی اگر سن مادر از 40 سال بیشتر باشد، حداکثر سه جنین قابل استفاده است (مگر در موارد استفاده از تخمک‌های اهدایی که متعلق به خانم دیگری است که کمتر از 40 سال سن دارد، که در این حالت حداکثر دو جنین منتقل می‌شود.)

روش دیگری هم برای انتقال جنین وجود دارد که در آن جنین در روز پنجم و یا ششم باروری (بلاستوسیست) منتقل می‌شود.

در این مرحله، یک اسپکولوم (Speculum) وارد واژن می‌شود تا دیواره‌های واژن را از یکدیگر جدا نگهدارد، سپس کاتتر (یک لولۀ بلند، باریک و قابل انعطاف) از دهانه رحم (مسير واژينال)، وارد رحم می‌شود و جنین‌ها از طریق این لوله وارد رحم خواهند شد. اگر درمان موفقيت‌آميز باشد، جنين در داخل ديواره رحم لانه‌گزيني کرده و به رشد خود ادامه مي‌دهد تا نوزاد متولد شود.

در صورتی که به دلایلی این انتقال از راه واژينال ممکن نباشد، بنا به صلاحدید پزشک، انتقال جنين با کمک لاپاراسکوپی انجام می شود که به اين روش ZIFT گفته می‌شود.

توصيه مي شود طي 3 الي 4 روز بعد از عمل، از انجام فعاليت هاي شديد كه منجر به خستگي مفرط مي شود خودداری شود ولی احتیاجی به استراحت مطلق نیست. بديهي است آرامش روحي و رواني و پرهيز از شرايط پراضطراب مي تواند در موفقيت عمل مؤثر باشد.

اغلب پزشكان حداقل 2 تا 3 هفته پرهيز از مقاربت جنسی را پيشنهاد مي‌كنند. از نظر تئوريك، انقباضات رحم كه به دنبال اوج لذت جنسي (ارگاسم) رخ مي‌دهد، مي‌تواند براي مراحل اول لانه‌گزيني جنين در رحم مزاحمت ايجاد كند. با اين وجود نزديكي در شب قبل از انتقال جنين توصيه مي‌شود چرا كه بعضي پزشكان معتقدند اين‌كار شانس حاملگي را افزايش مي‌دهد.

عوارض جانبی معمول پس از انتقال جنین عبارتند از:

در صورت داشتن درد متوسط یا شدید باید پزشک را مطلع نمود. پزشک عواملی همچون عفونت، چرخش تخمدان و سندرم تحریک بیش از حد تخمدان را بررسی خواهد کرد.

 

6. مصرف دارو در حین و پس از انتقال جنين

 

 

هورمون پروژسترون نقش مهمی در لانه گزينی جنين در رحم و تداوم بارداری دارد. اين هورمون در حالی که باعث استحکام لايه‌های رحم می شود از طرفی نیز موجب کاهش انقباضات رحمی می گردد. بنابراین استفاده از شياف واژينال پروژسترون و یا تزريق آن با دستور پزشک، بايد به طور منظم در در حين آی وی اف و طول بارداری ادامه يابد.

در دوره درمانی IVF، به چند دليل توليد پروژسترون در يک خانم به طور طبيعی کاهش می يابد.

بنابراین خانم های تحت درمان لقاح خارج رحمی” آی وی اف” برای اطمينان بيشتر از آمادگی اندومتر برای لانه گزينی، مصرف پروژسترون را در زمان بين تخمک کشی وانتقال جنين شروع می کنند. زمانی که تست باداری مثبت شد درمان پروژسترونی تا سه ماهه اول بارداری (بین هفته 10 تا 12) ادامه می یابد. معمولاً پروژسترون به صورت واژينالی تجويز می گردد .

اما بعد از انجام دومين تست بارداری، در صورتی که اطمينان کامل از عدم وقوع حاملگی حاصل شد، مصرف پروژسترون با دستور پزشک قطع می شود.

بارداری پس از لقاح در لوله‌ی آزمايش همانند بارداری معمولی پيش می رود. اما معمولاً مادرانی که با استفاده از این روش باردار شده اند، ممکن است احساس نگرانی بيشتری داشته باشند. هر سال بيش از يک ميليون نوزاد در جهان به روش لقاح خارج رحمی پديد می‌آيند که تحقیقات گوناگون بیانگر این مطلب بوده که مادران و نوزادان هيچ مشکل جدی ندارند.

 

7. بررسی وضعیت بارداری انجام تست بارداری

 

حدود 10 تا 14 روز بعد از انتقال جنین باید آزمایش خون بررسی بارداری انجام شود. در این آزمایش، میزان هورمون HCG حاصل از جنین در خون مادر سنجیده خواهد شد. دو هفته پس از اولین تست حاملگی مثبت، جهت تعیین وضعیت بارداری، سونوگرافی انجام می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مراقبت های پس از IVF

 

بعد از 24 ساعت استراحت می‌توان سر کار رفت و پس از دو تا سه روز بعد از عمل نیز، رفتن به مسافرت بلامانع است.

ممکن است برخی از پزشکان بعد از انتقال جنین، استراحت مطلق تجویز ‌کنند؛ اما باید دانست که فعالیت فیزیکی اثری بر احتمال باردار شدن ندارد و بیماران باید تا جایی که ممکن است به زندگی عادی خود بازگردند. بسیاری از خانم‌ها نگران این موضوع هستند که مثلاً با عطسه کردن یا سرفه جنین آن‌ها دفع شود، اما باید توجه داشت که این اتفاق از لحاظ فیزیکی غیر ممکن است و اگر جنین در حال چسبیدن به دیوارۀ رحم باشد، رخدادهایی از این قبیل تاثیری روی روند آن نخواهد گذاشت.

 

 

 

عوارض و خطرات احتمالی عمل IVF

 

 

میزان موفقيت‌ IVF

 

تمامی مراکز درمان ناباروری و نازايی اميدوارند که همه‌ی زوج‌هايی که لقاح خارج رحمی انجام می‌دهند با موفقيت و سلامتی بچه‌دار شوند. اما با وجود زمان‌ بر، پر هزینه و تا حدودی تهاجمی بودن این روش، ميزان موفقيت اين درمان در پيشرفته‌ترين مراکز جهان نيز به عوامل گوناگونی از جمله موارد زیر بستگی بسیاری دارد:

سن مادر : به طور معمول هر چه سن مادر کمتر باشد، احتمال باردار شدن و داشتن یک نوزاد سالم به روش IVF‌ و با استفاده از تخمک‌های خود مادر، بیشتر می‌شود. با توجه به نتایج منتشر شده توسط انجمن ART، شانس تقریبی تولد یک نوزاد زنده پس از IVF به صورت زیر است:

وضعیت جنین : احتمال تولد نوزاد زنده با استفاده از رویان‌(جنین) تازه کمی بیشتر از استفاده از جنین منجمد است. البته به نظر نمی‌رسد که استفاده از اسپرم تازه یا منجمد شده، تأثیری در میزان موفقیت داشته است. 

علت ناباروری : ذخیره طبیعی و مناسب تخمک‌ها در خانم، باعث افزایش احتمال باردار شدن می شود. معمولاً خانم هایی که اندومتریوز دارند، ‌شانس کمتری در باردار شدن با استفاده از IVF دارند.

سابقه باروری : در خانم هایی که سابقه بارداری و زایمان دارند، احتمال بارداری با استفاده از روش IVF بیشتر است؛ همچنین میزان موفقیت در خانم هایی که قبلاً چند بار در سیکل درمانی IVF قرار گرفته و باردار نشده‌اند، کمتر است.

عوامل مربوط به شیوه زندگی : استعمال سیگار می‌تواند احتمال موفقیت بارداری یک خانم با استفاده از IVF‌ را تا 50 درصد کاهش دهد. همچنین استفاده از الکل، کافئین بیش از حد و داروهای خاص نیز می‌تواند مضر باشد.

کیفیت اسپرم شوهر : نتایج آنالیز اسپرم در نتایج IVF نیز تأثیر زیادی دارد. از فاکتورهای اصلی در باروری تخمک به روش IVF، حرکت مناسب اسپرم برای لقاح است اما کیفیت جنین‌های حاصل، به وضعیت مورفولوژی اسپرم مرتبط می‌باشد. وجود حداقل 5 میلیون اسپرم متحرک با شکل نرمال (مورفولوژی طبیعی) برای موفقیت نتایج IVF ضروری است.

 نکته: در افرادی که تعداد اسپرم متحرک، کمتر از 5 میلیون بوده و یا مورفولوژی نُرمال اسپرم‌ها کمتر از 4 درصد باشد، روش IVF کارایی چندانی نداشته و توصیه به ارجاع این بیماران برای درمان با روش ICSI می‌شود.

 

عدم موفقیت IVF و موارد شکست مکرر

 

یکی از مشکلات اجتناب‌ناپذیر در درمان ناباروری، عدم موفقیت در IVF است. بدین معنی که فرد نابارور، چندین دوره از IVF را انجام می دهد، اما کاشت جنین ‌ها به طور متوالی و به دلایل نامعلوم با عدم موفقیت همراه می شود.

یک دلیل متداول برای عدم موفقیت IVF پاسخ ضعیف تخمدانی یا کم بودن تعداد تخمک‌ها و رویان‌های خانم است.

راهکار: معمولاٌ برای این افراد یا از تخمک‌گذاری تهاجهی با دوز بالای داروی HMG جهت ایجاد تخمک‌های بیشتر استفاده می شود و یا جنین را به صورت مستقیم به داخل لوله فالوپ با استفاده از لاپاروسکوپی (روش ZIFT) منتقل می‌کنند.

موفقیت‌آمیز بودن کاشت جنین، به سلامت جنین بستگی دارد بنابراین یکی از دلایل عدم موفقیت کاشت جنین‌ها، مناسب نبودن کیفیت و یا غیر طبیعی بودن آنها از لحاظ کروموزومی است. پژوهش ها نشان داده‌اند که بروز ناهنجاری‌های کروموزومی حتی در جنین هایی با ظاهر سالم، حدود 50 درصد است.

راهکار: رشد رویان‌ها تا مرحله بلاستوسیست (به جای انتقال آن‌ها در روز دوم یا سوم) بهترین راه برای اطمینان از مناسب بودن رویان‌ها است. اگر رویان‌ها در محیط آزمایشگاه و در انکوباتور نتوانند تا مرحله بلاستوسیست رشد کنند به این معنی است که مشکلِ کاشت‌های ناموفقِ پی‌درپی با احتمال نسبتاً بالایی مربوط به رویان است. در بیمارانی که سیکل‌های IVF‌ / میکرواینجکشن ناموفق به دلیل انتقال رویان در روز دوم یا سوم باشد استفاده از این روش بسیار کارآمد خواهد بود.

علت دیگر شکست در کاشت جنین، مشکل آندومتر در پذیرش جنین است. در موارد شکست مکرر در IVF ، در مواقعی که بیش از سه بار انتقال جنین با کیفیت مناسب انجام شده باشد ولی بارداری صورت نگرفته باشد، معمولاً عوامل مؤثر در لانه گزینی بررسی می شوند. در برخی موارد دلایل سقط مکرر و دلایل شکست لانه گزینی در IVF یکسان است. بسیاری از عوامل پاتولوژیک مانند اختلالات مخاط رحم با هیستروسکوپی بررسی می شود. عوامل ایمینولوژیک و مولکولی مؤثر در لانه گزینی نیز در بررسی های گسترده ای که با نام شکست مکرر در لانه گزینی پس از IVF تعریف می شود، انجام می گردد. در مواردی که علت عدم لانه گزینی، اختلالات ایمینولوژی و ترومبوفیلیا باشد با راهکارهای درمانی می توان میزان لانه گزینی را افزایش داد.

راهکار: در بسیاری از موارد، علت عدم لانه گزینی، اختلال کروموزومی در جنین ها می باشد. با توجه به امکان انجام PGD، می توان با این روش جنین های نرمال را انتخاب و منتقل کرد. 

 

فريز جنين‌

 

در روز انتقال جنین، در صورتی که تعداد جنین های تشکيل يافته بیشتر از تعداد مورد نیاز برای انتقال باشد و همچنین کیفیت مناسبی برای فریز داشته باشند و يا در موارد خاصی که خطر تحريک بيش از حد تخمدان یا خونريزی واژينال در هنگام انتقال يا قبل از آن وجود داشته باشد و يا ضايعاتی مانند پوليپ و ميوم در رحم باشد که عمل انتقال را دچار مشکل نمايد، آن گاه به تشخيص متخصص زنان و جنين شناس، تعدادی از جنين‌ها با رضايت زوجين فريز می‌شوند تا در صورت عدم بارداری و نياز به تکرار سيکل درمانی برای بار ديگر (حداقل ۳ ماه بعد) و یا تمایل به بارداري بعدي، جهت تکرار IVF ، تعدادی از جنين‌های منجمد شده از حالت انجماد خارج‌ شده و به رحم مادر انتقال داده شود. در نتیجه در دوره‌های بعدی IVF، پروسه‌ی تحريک تخمدان و جمع ‌آوری تخمک‌ها حذف خواهد شد.

البته مواردی نیز وجود دارد که به صلاحدید پزشک متخصص زنان و با توجه به پروفایل هورمونی بیمار و یا آمادگی رحم، کل جنین ها فریز شده (یعنی انتقال جنین در همان دوره انجام نمی شود) و در سیکل بعدی خانم، جنین به رحم او منتقل می شود.

امکان نگهداری جنین ها، در بانک انجماد جنین برای سال ها وجود دارد. در صورت نیاز و تقاضا برای انجام مجدد IVF، خانم در سیکل درمانی انتقال جنین قرار می گیرد و با سونوگرافی های پیاپی و نظر متخصص زنان، روز انتقال جنین مشخص و جنین ها از حالت انجماد خارج می شوند و با استفاده از محیط کشت خاص، ذوب شده و جنین های با کیفیت مناسب برای انتقال انتخاب می شود.

 

 

 

ثبت نام

Hi Mama © All Rights Reserved

0