سکه بهار آزادی

ضرب سکه‌های طلای ایران با استاندارد امروزی (از نظر قطر دایره و وزن سکه) در دورهٔ پهلوی اول و از سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز شد. این سکه‌ها در دورهٔ پهلوی به نام سکهٔ پهلوی نامیده می‌شد که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران سکهٔ بهار آزادی با همان وزن و عیار اما با طراحی متفاوت جایگزین آن گردید.[۲]

سکه بهار آزادی

سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشده‌است.[۵]

سکه دو و نیم بهار آزادی در سال‌های ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.[۶][۷]

از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان «سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.[۸]

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۹] و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند:[۱۰][۱۱]

یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد؛[۴] اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود،[۱۲].[۱۳]

از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.[۱۴]

ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده وتاکنون نیز ادامه دارد ولیکن تمامی سکه هایی که در سال های 87,88, 89 و بعد از آن ضرب شده با تاریخ ضرب سال 1386 می باشد.به گفته بانک مرکزی هدف از این کار جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکه هایی با سال ضرب جدید می باشد.[۳]

با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سیدروح‌الله خمینی[۱۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی[۱۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا،[۱۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:

مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد.[۱۸]

بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت روح‌الله خمینی، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. نخستین سکه‌ها با نگاره ای از نیمرخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین آن گردید. از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافته‌است.

صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.[۱۹]

معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.[۲۰] با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمی‌کند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، «فراوان‌ترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد می‌گردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده‌است،[۲۱][۲۲]؛ مسئله ای که با وجود اتخاذ این سیاست، همچنان وجود دارد.

در سال ۱۳۹۷ با اعلام طرح پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا توسط شعب بانک ملی و تعداد متقاضیان خرید سکه، حدود ۶۰ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی ذوب و به سکهٔ طلا تبدیل شد.[۲۳] وضعیت به‌وجود آمده در خرید سکه به گونه ای بود که منجر به تذکر سید علی خامنه ای به رئیس‌جمهور وقت (حسن روحانی) شد،[۲۴]،[۲۵].[۲۶][۲۷] تنش به‌وجود آمده در بازار سکه و ارز، منجر به برکناری ولی‌الله سیف (رئیس کل بانک مرکزی) شد.[۲۸]

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۲۹] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا.[۳۰] شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.[۳۱]

بر خلاف سکه‌های طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می‌شد، (مثلاً «دوهزاری»، «پنجهزاری»، «ربع پهلوی»، «نیم پهلوی» و …) در مورد سکه‌های بهار آزادی تنها به درج عبارت «بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شده‌است. این رویکرد در بین کشورهایی که به‌طور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا می‌نمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها «مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج می‌کنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن می‌افزایند،[۳۲]،[۳۳].[۳۴]

تخصیص سکه طلا به عنوان عیدی به کارکنان دولت تنها تا سال ۱۳۸۸ با مبلغ عیدی در نظر گرفته شده توسط سازمان برنامه و بودجه مطابقت داشت و از آن سال تاکنون تفاوت فاحشی بین قیمت سکه و عیدی پرداختی توسط دولت ایجاد شده‌است،[۴۰][۴۱]

در جدول فوق، مبلغ عیدی و پاداش پایان سال کارکنان دولت (واریز شده در ابتدای اسفند سال قبل) و قیمت روز سکه تمام بهار آزادی در روز واریز این مبلغ به حساب کارمندان درج شده است.

از مزایای سرمایه‌گذاری بر روی سکه می‌توان به مواردی چون: قابلیت نقدشوندگی بالا، قابلیت خرید سکه بسته به میزان سرمایه، عدم وجود محدودیت زمانی برای خرید، خطرپذیری پایین در خرید و فروش اشاره کرد،[۵۱][۵۲]

همچنین در مقایسه با طلا به‌خصوص طلای زینتی، خرید سکه و سرمایه‌گذاری بر روی آن مزیت بیشتری دارد.[۵۳]

آسیب‌های سرمایه‌گذاری در بازار سکه: افزایش ناامنی اجتماعی به دلیل نگهداری طلا در منازل و در نتیجه افزایش احتمال سرقت، اختلال در زیرساخت‌های اقتصادی به دلیل انباشت سرمایه به شکل طلا و عدم ورود آن به چرخهٔ اقتصاد، آسیب به صنعت طلا به دلیل سرمایه‌گذاری روی سکه و از رونق افتادن کارگاه‌های تولیدی طلای زینتی[۵۴]

خرید و فروش سکه به صورت عمده و خرد، در ایران انجام می‌شود. با توجه به کاربردهای سکه، مصرف و دادوستد سکه طلای بهار آزادی، از تواتر، تعدد و تکرارپذیری بالایی برخوردار است؛ به نحوی که حتی در مواقع اوج مصرف و داد و ستد (اعیاد رسمی و مذهبی) حجم نقدینگی در گردش این کالا، از برخی از کالاهای اساسی نیز بالاتر است.[۳]

علاوه بر معامله به شیوه سنتی که در بازار رایج است، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با شرکت در «معاملات قرارداد آتی سکه طلا طرح خمینی» در بورس کالای ایران، اقدام به خرید و فروش سکه به صورت معاملات آتی می‌کنند. این طرح از دی ماه سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران آغاز شده[۵۵][۵۶]، و فقط برای سکه طلای تمام بهار آزادی طرح خمینی اجرا می‌شود. مزیت معاملات آتی سکه طلا، امکان بهره‌مندی از اهرم مالی است؛ زمانی که یک فرد، تعدادی سکه را از صرافی یا بانک خریداری می‌کند، باید کل وجه را پرداخت کند، ولی در معاملات آتی با پرداخت یک دهم وجه می‌تواند صاحب یک سکه شود.[۵۷] مدت زمان تحویل کالا در این روش، یک روز ‌است، که مشتری می‌تواند در صورت تمایل با پرداخت وجه معامله، سکه‌ها را به صورت فیزیکی دریافت کند، یا قرارداد خود را به فروش بگذارد.[۵۸] شفاف‌سازی قیمت و عرضه سکه‌های استاندارد در بورس کالا، دو ویژگی بسیار مهم این بازار است که سبب می‌شود تمام فعالان از قیمت واقعی آگاهی یافته، و از سوی دیگر سکه‌های غیراستاندارد کم‌کم از بازار خارج شوند.[۵۹] در این معاملات دارنده گواهی با نام، امکان معامله و نگهداری این اوراق را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه در منزل یا گاوصندوق نیست. معامله در بازار گواهی سپرده سکه طلا در مقایسه با معاملات بازار نقدی کارمزد کمتری دارد و در این بازار قیمت خرید و فروش بسیار به هم نزدیک بوده که این یکی از جذابیت‌های بازار برای سرمایه گذاران سکه است؛ این در حالی است که در صرافی‌ها قیمت خرید و فروش سکه اختلاف قابل توجهی با هم دارد. در این روش، فرد گواهی سپرده کالایی سکه را در بورس خریداری می‌کند و سکه در خزانه بانک به صورت امانت و در شرایط استاندارد و امن نگهداری می‌شود. در نتیجه، مخاطرات مربوط به نگهداری و حمل و نقل آن جهت فروش در بازار نقدی و همچنین خطر سرقت سکه در صورت نگهداری در منازل به طور کامل از بین می‌رود. در این روش به کمک سامانه‌های معاملات آنلاین از هر نقطه‌ای از کشور می‌توان سکه طلا را خرید و فروش کرد و نیازی به مراجعه به بازار نقدی برای خرید و یا فروش سکه نیست، در نتیجه به کمک این سامانه‌ها مشکلات مربوط به نقل و انتقال فیزیکی سکه هم وجود وجود ندارد. چراکه در این روش، کارگزاران از طریق سیستم‌های در اختیار خود فرآیند تسویه و انتقال پول به حساب فروشنده و انتقال دارایی به کد خریدار را انجام می‌دهند.[۶۰] هزینه نگهداری روزانه هر قطعه سکه در خزانه ۷۰ تومان بوده و هزینه ارزیابی در زمان تحویل سکه به خزانه‌ها نیز سه هزار تومان است. بنابراین هزینه انجام معاملات به کمک این اوراق نسبت به ارزش بازار سکه بسیار اندک است.[۶۰]

در ۱۳ خرداد ۱۳۹۸ (یک روز قبل از تعطیلات نیمهٔ خرداد)، مسئولان ارشد سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات بر سکه، خرید و فروش این سکه‌ها را به عنوان یک شغل تعریف کرده‌اند که بر اساس آن هرکسی غیر از صرافان هم خرید و فروش سکه می‌کند و از این محل درآمدی دارد باید مالیات پرداخت کند.[۶۱]

عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:[۶۳]

از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب به‌طور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه می‌شوند. دلیل نوسانات قیمت سکه و طلا را نمایشگر اوضاع سیاسی و اقتصادی در جهان نامید.[۶۴][۶۵]

افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب می‌شود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار می‌گیرد.[۶۶] به‌طور کلی و با نادیده گرفتن عرضه و تقاضای داخلی، می‌توان بر اساس رابطه زیر، قیمت حقیقی سکه تمام بهار آزادی را محاسبه کرد:[۶۷]

A=900×P(g)999{displaystyle A={frac {900times P(g)}{999}}}

B=A×P(USD/IRR){displaystyle B=Atimes P(USD/IRR)}

C=B31.103×8.13{displaystyle C={frac {B}{31.103}}times 8.13}

D=C×1.02{displaystyle D=Ctimes 1.02}

شرح متغیرها و ثابت‌های رابطه بالا:

به‌طور خلاصه با در نظر گرفتن قیمت جهانی هر اُنس طلای خالص بر حسب دلار آمریکا، وزن طلای خالص سکه تمام، نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا و بدون در نظر گرفتن فاکتورهایی نظیر انواع مالیات و حق ضرب، رابطهٔ ساده شده زیر برای محاسبه قیمت واقعی سکه تمام بهار آزادی بدست خواهد آمد.[۶۸]

در این رابطه x قیمت طلای هر قطعه سکه بهار آزادی بر حسب ریال، USD قیمت هر انس طلای جهانی بر حسب دلار آمریکا و IRR نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا است. عدد ۰/۲۳۵۴۲۰۰۲ از تقسیم وزن طلای خالص سکه یک بهار آزادی (۷/۳۲۲۳۸۲ گرم) بر وزن هر انس طلای خالص بر حسب گرم (۳۱/۱۰۳۴۸) بدست آمده‌است.[۶۹] در نتیجه با تقسیم وزن طلای خالص هر یک از مسکوکات دیگر (ربع، نیم و …) بر ۳۱/۱۰۳۴۸ این رابطه برای هر یک از آنها قابل تعمیم خواهد بود.

سکه بهار آزادی

به غیر از شکل ظاهری، اختلاف مهم دیگری بین سکه‌های طرح قدیم و جدید وجود دارد که در زمان ضرب آنهاست، چرا که بانک مرکزی دیگر به ضرب سکه طرح قدیم اقدام نمی‌کند؛ این مسئله، موجب ویژگی خاص سکه‌های طرح قدیم، و افزایش قیمت آن‌ها نسبت به سکه‌های طرح جدید می‌شود، وگرنه در میزان طلای به کار رفته در سکه‌های طرح جدید و قدیم کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.[۳۶] اما این مورد در سال‌های اخیر وضعیت عکس یافته بطوریکه سکه‌های طرح قدیم و سکه‌های پهلوی (ربع، نیم و یک) با وجود آنکه از نظر تعداد بسیار کمتر از سکه بهار آزادی به‌خصوص با تاریخ ضرب ۱۳۸۶ هستند، اما قیمت شان پایین‌تر است. دلیل این امر کم بودن متقاضی برای سکه‌هایی با تاریخ غیر از ۱۳۸۶ عنوان شده‌است.[۷۰]

سکه‌های طرح جدید، علی‌رغم داشتن شکل ظاهری یکسان، از نظر سال ضرب با هم تفاوت دارند. از آنجا که متقاضیان سکه‌های تازه ضرب‌شده بیشتر هستند، این افزایش تقاضا، قیمت سکه‌های جدید (دارای سال ضرب بالا) را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، فروشندگان سکه تفاوتی برای قیمت این سکه‌ها قائل شده، و سکه‌های با تاریخ ضرب قدیمی‌تر، ارزان‌تر از سکه‌های جدید معامله می‌شوند.[۷۱] البته بعضی از فروشندگان سکه، بدون توجه به سال ضرب سکه‌ها، آن‌ها را به قیمت یکسان به فروش می‌رسانند، اما در زمان خرید، سال ضرب را بهانه‌ای برای کاهش بهای خرید سکه قرار می‌دهند.[۷۲] برای مثال، هنگامی که فردی برای فروش سکه خود به مغازه مراجعه می‌کند، اگر قیمت روزانه سکه ۱۹۰ هزار تومان باشد، اما تاریخ ضرب آن پنج سال پایین‌تر باشد، آن سکه ۱۰ هزار تومان ارزانتر از او خریداری می‌شود.[۷۳]

این در حالی است که میزان طلای به کار رفته در این سکه‌ها، هیچ تفاوتی با هم ندارند.[۷۴] از نظر بانک مرکزی، اختلاف قیمت میان سکه‌ها به علت تفاوت در سال ضرب آنها، موجه نیست و تنها عاملی که می‌تواند در نوسان قیمت سکه مؤثر باشد، نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی است. بانک مرکزی برای حل این مشکل، از سال ۱۳۸۶ تاکنون (۱۳۹۷) بر روی همه سکه‌ها تاریخ ۱۳۸۶ را درج می‌کند. از همین رو بازار سکه‌های ضرب قبل از ۱۳۸۶ از رونق افتاده و این سکه‌ها معمولاً فقط به قیمت طلایشان ارزش دارند.[۳][۷۵][۷۶]

وظیفه ضرب مسکوک طلا بنا بر تصویب شورای پول و اعتبار[۷۷] منحصراً بر عهده بانک مرکزی ایران است. با این حال عده‌ای به عرضه سکه‌های تقلبی یا در اصطلاح «غیر بانکی» اقدام کرده‌اند. به عنوان نمونه، برخی در این بازار اعلام می‌کنند که سکه ربع بهار آزادی، بانکی ۳۶ هزار تومان، و غیربانکی ۱۲ هزار تومان، موجود است، که عیار طلای سکه ۱۲ هزار تومانی یا بسیار پایین بوده یا عیار آن دچار اشکال است. حتی اگر شخصی سکه را با مشخصات اصلی آن ضرب کند، مرتکب خلاف شده و از نظر اداره حقوقی بانک مرکزی قابل پیگیری است.[۷۸]

مسئله ضرب و توزیع سکه‌های تقلبی، مسئله جدیدی نبوده و سالهاست که سودجویان در این زمینه فعال بوده و از این راه سودهای کلان نیز به دست آورده‌اند. ضرب سکه‌های طلای تقلبی کار چندان سختی نیست. چرا که هر کس با اندک تخصص و شناختی از بازار طلا و آلیاژ فلزات مختلف، با سفارش ساخت دستگاهی برای قالب‌گیری انواع سکه می‌تواند هرگونه فلزی را در ابعاد و اندازه سکه‌های طلای مرسوم در بازار، ضرب کرده و با آبکاری الکتریکی و روکش طلا روانه بازار کند. پلمب و وکیوم این سکه‌ها با مشخصات طلا فروشی‌های معتبر و صاحب نام، تقلب دیگری است که فروش سکه‌های تقلبی را برای این افراد ساده‌تر می‌کند.[۷۹]

در ۴ تیر ۱۳۹۸ حسین رحیمی، رئیس پلیس وقت تهران، از نصب «دوربین‌های تشخیص چهره» با همکاری بانک مرکزی برای شناسایی دلالان سکه در سبزه میدان، منوچهری، پاساژ افشار و خیابان فردوسی خبر داد.[۸۴]

در ده سال اخیر اطلاع از قیمت سکه برای بسیاری از قشرها جامعه، حتی کسانی که با آن در ارتباط نیستند، به قدری حائز اهمیت شده که وبگاه‌های متعددی برای اعلام نرخ روزانه و حتی لحظه ای قیمت سکه راه اندازی شده‌اند.[۸۵] یکی از این وبگاه‌ها مخالف نظام با نام «مثقال» بقدری در جامعه اقتصادی دارای نفوذ بوده که مرجع قضایی برای جلوگیری از فعالیت، اقدام به مسدود نمودن آن نموده‌است.[۸۶]

برخی از این وبگاه‌ها حتی اقدام به خرید و فروش لحظه ای سکه بهار آزادی می‌نمایند و ظاهراً معتبر هم هستند.[۸۷]

اما در شهریور ۱۳۹۷ یکی از این شرکتهای اینترنتی با نام «سکه ثامن» که اقدام به خرید و فروش سکه به‌صورت برخط (آنلاین) می‌نمود بخش معاملات خود را متوقف کرد و باعث متضرر شدن بسیاری از کاربران و اعضای وبگاه خود شد بطوریکه بالغ بر ۳۰۰۰ نفر مالباختهٔ این شرکت شدند،[۸۸].[۸۹]

سکه بهار آزادی طرح جدید (امامی)؛در بازار تحت عنوان «امامی تاریخ پایین» (تاریخ ضرب پایین تر از ۱۳۸۶) نامیده می‌شود.

سکه نیم بهار آزادی ۱۳۵۸

ربع بهار آزادی ۱۳۸۶

سکه ربع بهار آزادی (تاریخ پایین)؛ ۱۳۷۰

---

«سنجش قیمت سکه بهار آزادی بر پایه قیمت جهانی طلا»

---

اصلی

---

بروشور طرح معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی در بورس کالای ایران

سکّهٔ بهار آزادی یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، انواع سکه‌های بهار آزادی در قطع‌های مختلف ضرب شده‌است. عیار طلای این سکه‌ها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می‌شوند.

پیشینهٔ ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سال‌های ۵۲۱ الی ۴۸۶ پیش از میلاد) بر می‌گردد. با ارزش‌ترین این سکه‌ها که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشته‌است. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود. ضرب سکه‌های طلا در ایران با نام‌های گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشته‌است. تنها عیار سکه‌های طلا پیش از ماشینی شدن در زمان ناصرالدین شاه، تقریباً ثابت و نزدیک به طلای خالص بوده اما واحد پول، طراحی و وزن آنها به تشخیص حکومت وقت تغییر کرده‌است.

همگام با ورود ماشین ضرب سکه و استانداردسازی اندازه و وزن سکه‌های رسمی در سال ۱۲۹۳ هـ ق، نخستین سکه‌های طلا با عیار ۹۰۰ در هزار و با واحد تومان ضرب و وارد چرخه پولی ایران شد.[۱]

(اطلاعات بیشتر: ریال ایران و تومان)

ضرب سکه‌های طلای ایران با استاندارد امروزی (از نظر قطر دایره و وزن سکه) در دورهٔ پهلوی اول و از سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز شد. این سکه‌ها در دورهٔ پهلوی به نام سکهٔ پهلوی نامیده می‌شد که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران سکهٔ بهار آزادی با همان وزن و عیار اما با طراحی متفاوت جایگزین آن گردید.[۲]

سکه بهار آزادی

سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشده‌است.[۵]

سکه دو و نیم بهار آزادی در سال‌های ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.[۶][۷]

از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان «سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.[۸]

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۹] و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند:[۱۰][۱۱]

یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد؛[۴] اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود،[۱۲].[۱۳]

از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.[۱۴]

ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده وتاکنون نیز ادامه دارد ولیکن تمامی سکه هایی که در سال های 87,88, 89 و بعد از آن ضرب شده با تاریخ ضرب سال 1386 می باشد.به گفته بانک مرکزی هدف از این کار جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکه هایی با سال ضرب جدید می باشد.[۳]

با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سیدروح‌الله خمینی[۱۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی[۱۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا،[۱۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:

مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد.[۱۸]

بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت روح‌الله خمینی، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. نخستین سکه‌ها با نگاره ای از نیمرخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین آن گردید. از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافته‌است.

صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.[۱۹]

معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.[۲۰] با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمی‌کند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، «فراوان‌ترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد می‌گردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده‌است،[۲۱][۲۲]؛ مسئله ای که با وجود اتخاذ این سیاست، همچنان وجود دارد.

در سال ۱۳۹۷ با اعلام طرح پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا توسط شعب بانک ملی و تعداد متقاضیان خرید سکه، حدود ۶۰ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی ذوب و به سکهٔ طلا تبدیل شد.[۲۳] وضعیت به‌وجود آمده در خرید سکه به گونه ای بود که منجر به تذکر سید علی خامنه ای به رئیس‌جمهور وقت (حسن روحانی) شد،[۲۴]،[۲۵].[۲۶][۲۷] تنش به‌وجود آمده در بازار سکه و ارز، منجر به برکناری ولی‌الله سیف (رئیس کل بانک مرکزی) شد.[۲۸]

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۲۹] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا.[۳۰] شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.[۳۱]

بر خلاف سکه‌های طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می‌شد، (مثلاً «دوهزاری»، «پنجهزاری»، «ربع پهلوی»، «نیم پهلوی» و …) در مورد سکه‌های بهار آزادی تنها به درج عبارت «بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شده‌است. این رویکرد در بین کشورهایی که به‌طور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا می‌نمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها «مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج می‌کنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن می‌افزایند،[۳۲]،[۳۳].[۳۴]

تخصیص سکه طلا به عنوان عیدی به کارکنان دولت تنها تا سال ۱۳۸۸ با مبلغ عیدی در نظر گرفته شده توسط سازمان برنامه و بودجه مطابقت داشت و از آن سال تاکنون تفاوت فاحشی بین قیمت سکه و عیدی پرداختی توسط دولت ایجاد شده‌است،[۴۰][۴۱]

در جدول فوق، مبلغ عیدی و پاداش پایان سال کارکنان دولت (واریز شده در ابتدای اسفند سال قبل) و قیمت روز سکه تمام بهار آزادی در روز واریز این مبلغ به حساب کارمندان درج شده است.

از مزایای سرمایه‌گذاری بر روی سکه می‌توان به مواردی چون: قابلیت نقدشوندگی بالا، قابلیت خرید سکه بسته به میزان سرمایه، عدم وجود محدودیت زمانی برای خرید، خطرپذیری پایین در خرید و فروش اشاره کرد،[۵۱][۵۲]

همچنین در مقایسه با طلا به‌خصوص طلای زینتی، خرید سکه و سرمایه‌گذاری بر روی آن مزیت بیشتری دارد.[۵۳]

آسیب‌های سرمایه‌گذاری در بازار سکه: افزایش ناامنی اجتماعی به دلیل نگهداری طلا در منازل و در نتیجه افزایش احتمال سرقت، اختلال در زیرساخت‌های اقتصادی به دلیل انباشت سرمایه به شکل طلا و عدم ورود آن به چرخهٔ اقتصاد، آسیب به صنعت طلا به دلیل سرمایه‌گذاری روی سکه و از رونق افتادن کارگاه‌های تولیدی طلای زینتی[۵۴]

خرید و فروش سکه به صورت عمده و خرد، در ایران انجام می‌شود. با توجه به کاربردهای سکه، مصرف و دادوستد سکه طلای بهار آزادی، از تواتر، تعدد و تکرارپذیری بالایی برخوردار است؛ به نحوی که حتی در مواقع اوج مصرف و داد و ستد (اعیاد رسمی و مذهبی) حجم نقدینگی در گردش این کالا، از برخی از کالاهای اساسی نیز بالاتر است.[۳]

علاوه بر معامله به شیوه سنتی که در بازار رایج است، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با شرکت در «معاملات قرارداد آتی سکه طلا طرح خمینی» در بورس کالای ایران، اقدام به خرید و فروش سکه به صورت معاملات آتی می‌کنند. این طرح از دی ماه سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران آغاز شده[۵۵][۵۶]، و فقط برای سکه طلای تمام بهار آزادی طرح خمینی اجرا می‌شود. مزیت معاملات آتی سکه طلا، امکان بهره‌مندی از اهرم مالی است؛ زمانی که یک فرد، تعدادی سکه را از صرافی یا بانک خریداری می‌کند، باید کل وجه را پرداخت کند، ولی در معاملات آتی با پرداخت یک دهم وجه می‌تواند صاحب یک سکه شود.[۵۷] مدت زمان تحویل کالا در این روش، یک روز ‌است، که مشتری می‌تواند در صورت تمایل با پرداخت وجه معامله، سکه‌ها را به صورت فیزیکی دریافت کند، یا قرارداد خود را به فروش بگذارد.[۵۸] شفاف‌سازی قیمت و عرضه سکه‌های استاندارد در بورس کالا، دو ویژگی بسیار مهم این بازار است که سبب می‌شود تمام فعالان از قیمت واقعی آگاهی یافته، و از سوی دیگر سکه‌های غیراستاندارد کم‌کم از بازار خارج شوند.[۵۹] در این معاملات دارنده گواهی با نام، امکان معامله و نگهداری این اوراق را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه در منزل یا گاوصندوق نیست. معامله در بازار گواهی سپرده سکه طلا در مقایسه با معاملات بازار نقدی کارمزد کمتری دارد و در این بازار قیمت خرید و فروش بسیار به هم نزدیک بوده که این یکی از جذابیت‌های بازار برای سرمایه گذاران سکه است؛ این در حالی است که در صرافی‌ها قیمت خرید و فروش سکه اختلاف قابل توجهی با هم دارد. در این روش، فرد گواهی سپرده کالایی سکه را در بورس خریداری می‌کند و سکه در خزانه بانک به صورت امانت و در شرایط استاندارد و امن نگهداری می‌شود. در نتیجه، مخاطرات مربوط به نگهداری و حمل و نقل آن جهت فروش در بازار نقدی و همچنین خطر سرقت سکه در صورت نگهداری در منازل به طور کامل از بین می‌رود. در این روش به کمک سامانه‌های معاملات آنلاین از هر نقطه‌ای از کشور می‌توان سکه طلا را خرید و فروش کرد و نیازی به مراجعه به بازار نقدی برای خرید و یا فروش سکه نیست، در نتیجه به کمک این سامانه‌ها مشکلات مربوط به نقل و انتقال فیزیکی سکه هم وجود وجود ندارد. چراکه در این روش، کارگزاران از طریق سیستم‌های در اختیار خود فرآیند تسویه و انتقال پول به حساب فروشنده و انتقال دارایی به کد خریدار را انجام می‌دهند.[۶۰] هزینه نگهداری روزانه هر قطعه سکه در خزانه ۷۰ تومان بوده و هزینه ارزیابی در زمان تحویل سکه به خزانه‌ها نیز سه هزار تومان است. بنابراین هزینه انجام معاملات به کمک این اوراق نسبت به ارزش بازار سکه بسیار اندک است.[۶۰]

در ۱۳ خرداد ۱۳۹۸ (یک روز قبل از تعطیلات نیمهٔ خرداد)، مسئولان ارشد سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات بر سکه، خرید و فروش این سکه‌ها را به عنوان یک شغل تعریف کرده‌اند که بر اساس آن هرکسی غیر از صرافان هم خرید و فروش سکه می‌کند و از این محل درآمدی دارد باید مالیات پرداخت کند.[۶۱]

عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:[۶۳]

از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب به‌طور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه می‌شوند. دلیل نوسانات قیمت سکه و طلا را نمایشگر اوضاع سیاسی و اقتصادی در جهان نامید.[۶۴][۶۵]

افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب می‌شود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار می‌گیرد.[۶۶] به‌طور کلی و با نادیده گرفتن عرضه و تقاضای داخلی، می‌توان بر اساس رابطه زیر، قیمت حقیقی سکه تمام بهار آزادی را محاسبه کرد:[۶۷]

A=900×P(g)999{displaystyle A={frac {900times P(g)}{999}}}

B=A×P(USD/IRR){displaystyle B=Atimes P(USD/IRR)}

C=B31.103×8.13{displaystyle C={frac {B}{31.103}}times 8.13}

D=C×1.02{displaystyle D=Ctimes 1.02}

شرح متغیرها و ثابت‌های رابطه بالا:

به‌طور خلاصه با در نظر گرفتن قیمت جهانی هر اُنس طلای خالص بر حسب دلار آمریکا، وزن طلای خالص سکه تمام، نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا و بدون در نظر گرفتن فاکتورهایی نظیر انواع مالیات و حق ضرب، رابطهٔ ساده شده زیر برای محاسبه قیمت واقعی سکه تمام بهار آزادی بدست خواهد آمد.[۶۸]

در این رابطه x قیمت طلای هر قطعه سکه بهار آزادی بر حسب ریال، USD قیمت هر انس طلای جهانی بر حسب دلار آمریکا و IRR نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا است. عدد ۰/۲۳۵۴۲۰۰۲ از تقسیم وزن طلای خالص سکه یک بهار آزادی (۷/۳۲۲۳۸۲ گرم) بر وزن هر انس طلای خالص بر حسب گرم (۳۱/۱۰۳۴۸) بدست آمده‌است.[۶۹] در نتیجه با تقسیم وزن طلای خالص هر یک از مسکوکات دیگر (ربع، نیم و …) بر ۳۱/۱۰۳۴۸ این رابطه برای هر یک از آنها قابل تعمیم خواهد بود.

سکه بهار آزادی

به غیر از شکل ظاهری، اختلاف مهم دیگری بین سکه‌های طرح قدیم و جدید وجود دارد که در زمان ضرب آنهاست، چرا که بانک مرکزی دیگر به ضرب سکه طرح قدیم اقدام نمی‌کند؛ این مسئله، موجب ویژگی خاص سکه‌های طرح قدیم، و افزایش قیمت آن‌ها نسبت به سکه‌های طرح جدید می‌شود، وگرنه در میزان طلای به کار رفته در سکه‌های طرح جدید و قدیم کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.[۳۶] اما این مورد در سال‌های اخیر وضعیت عکس یافته بطوریکه سکه‌های طرح قدیم و سکه‌های پهلوی (ربع، نیم و یک) با وجود آنکه از نظر تعداد بسیار کمتر از سکه بهار آزادی به‌خصوص با تاریخ ضرب ۱۳۸۶ هستند، اما قیمت شان پایین‌تر است. دلیل این امر کم بودن متقاضی برای سکه‌هایی با تاریخ غیر از ۱۳۸۶ عنوان شده‌است.[۷۰]

سکه‌های طرح جدید، علی‌رغم داشتن شکل ظاهری یکسان، از نظر سال ضرب با هم تفاوت دارند. از آنجا که متقاضیان سکه‌های تازه ضرب‌شده بیشتر هستند، این افزایش تقاضا، قیمت سکه‌های جدید (دارای سال ضرب بالا) را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، فروشندگان سکه تفاوتی برای قیمت این سکه‌ها قائل شده، و سکه‌های با تاریخ ضرب قدیمی‌تر، ارزان‌تر از سکه‌های جدید معامله می‌شوند.[۷۱] البته بعضی از فروشندگان سکه، بدون توجه به سال ضرب سکه‌ها، آن‌ها را به قیمت یکسان به فروش می‌رسانند، اما در زمان خرید، سال ضرب را بهانه‌ای برای کاهش بهای خرید سکه قرار می‌دهند.[۷۲] برای مثال، هنگامی که فردی برای فروش سکه خود به مغازه مراجعه می‌کند، اگر قیمت روزانه سکه ۱۹۰ هزار تومان باشد، اما تاریخ ضرب آن پنج سال پایین‌تر باشد، آن سکه ۱۰ هزار تومان ارزانتر از او خریداری می‌شود.[۷۳]

این در حالی است که میزان طلای به کار رفته در این سکه‌ها، هیچ تفاوتی با هم ندارند.[۷۴] از نظر بانک مرکزی، اختلاف قیمت میان سکه‌ها به علت تفاوت در سال ضرب آنها، موجه نیست و تنها عاملی که می‌تواند در نوسان قیمت سکه مؤثر باشد، نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی است. بانک مرکزی برای حل این مشکل، از سال ۱۳۸۶ تاکنون (۱۳۹۷) بر روی همه سکه‌ها تاریخ ۱۳۸۶ را درج می‌کند. از همین رو بازار سکه‌های ضرب قبل از ۱۳۸۶ از رونق افتاده و این سکه‌ها معمولاً فقط به قیمت طلایشان ارزش دارند.[۳][۷۵][۷۶]

وظیفه ضرب مسکوک طلا بنا بر تصویب شورای پول و اعتبار[۷۷] منحصراً بر عهده بانک مرکزی ایران است. با این حال عده‌ای به عرضه سکه‌های تقلبی یا در اصطلاح «غیر بانکی» اقدام کرده‌اند. به عنوان نمونه، برخی در این بازار اعلام می‌کنند که سکه ربع بهار آزادی، بانکی ۳۶ هزار تومان، و غیربانکی ۱۲ هزار تومان، موجود است، که عیار طلای سکه ۱۲ هزار تومانی یا بسیار پایین بوده یا عیار آن دچار اشکال است. حتی اگر شخصی سکه را با مشخصات اصلی آن ضرب کند، مرتکب خلاف شده و از نظر اداره حقوقی بانک مرکزی قابل پیگیری است.[۷۸]

مسئله ضرب و توزیع سکه‌های تقلبی، مسئله جدیدی نبوده و سالهاست که سودجویان در این زمینه فعال بوده و از این راه سودهای کلان نیز به دست آورده‌اند. ضرب سکه‌های طلای تقلبی کار چندان سختی نیست. چرا که هر کس با اندک تخصص و شناختی از بازار طلا و آلیاژ فلزات مختلف، با سفارش ساخت دستگاهی برای قالب‌گیری انواع سکه می‌تواند هرگونه فلزی را در ابعاد و اندازه سکه‌های طلای مرسوم در بازار، ضرب کرده و با آبکاری الکتریکی و روکش طلا روانه بازار کند. پلمب و وکیوم این سکه‌ها با مشخصات طلا فروشی‌های معتبر و صاحب نام، تقلب دیگری است که فروش سکه‌های تقلبی را برای این افراد ساده‌تر می‌کند.[۷۹]

در ۴ تیر ۱۳۹۸ حسین رحیمی، رئیس پلیس وقت تهران، از نصب «دوربین‌های تشخیص چهره» با همکاری بانک مرکزی برای شناسایی دلالان سکه در سبزه میدان، منوچهری، پاساژ افشار و خیابان فردوسی خبر داد.[۸۴]

در ده سال اخیر اطلاع از قیمت سکه برای بسیاری از قشرها جامعه، حتی کسانی که با آن در ارتباط نیستند، به قدری حائز اهمیت شده که وبگاه‌های متعددی برای اعلام نرخ روزانه و حتی لحظه ای قیمت سکه راه اندازی شده‌اند.[۸۵] یکی از این وبگاه‌ها مخالف نظام با نام «مثقال» بقدری در جامعه اقتصادی دارای نفوذ بوده که مرجع قضایی برای جلوگیری از فعالیت، اقدام به مسدود نمودن آن نموده‌است.[۸۶]

برخی از این وبگاه‌ها حتی اقدام به خرید و فروش لحظه ای سکه بهار آزادی می‌نمایند و ظاهراً معتبر هم هستند.[۸۷]

اما در شهریور ۱۳۹۷ یکی از این شرکتهای اینترنتی با نام «سکه ثامن» که اقدام به خرید و فروش سکه به‌صورت برخط (آنلاین) می‌نمود بخش معاملات خود را متوقف کرد و باعث متضرر شدن بسیاری از کاربران و اعضای وبگاه خود شد بطوریکه بالغ بر ۳۰۰۰ نفر مالباختهٔ این شرکت شدند،[۸۸].[۸۹]

سکه بهار آزادی طرح جدید (امامی)؛در بازار تحت عنوان «امامی تاریخ پایین» (تاریخ ضرب پایین تر از ۱۳۸۶) نامیده می‌شود.

سکه نیم بهار آزادی ۱۳۵۸

ربع بهار آزادی ۱۳۸۶

سکه ربع بهار آزادی (تاریخ پایین)؛ ۱۳۷۰

---

«سنجش قیمت سکه بهار آزادی بر پایه قیمت جهانی طلا»

---

اصلی

---

بروشور طرح معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی در بورس کالای ایران

سکّهٔ بهار آزادی یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، انواع سکه‌های بهار آزادی در قطع‌های مختلف ضرب شده‌است. عیار طلای این سکه‌ها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می‌شوند.

پیشینهٔ ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سال‌های ۵۲۱ الی ۴۸۶ پیش از میلاد) بر می‌گردد. با ارزش‌ترین این سکه‌ها که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشته‌است. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود. ضرب سکه‌های طلا در ایران با نام‌های گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشته‌است. تنها عیار سکه‌های طلا پیش از ماشینی شدن در زمان ناصرالدین شاه، تقریباً ثابت و نزدیک به طلای خالص بوده اما واحد پول، طراحی و وزن آنها به تشخیص حکومت وقت تغییر کرده‌است.

همگام با ورود ماشین ضرب سکه و استانداردسازی اندازه و وزن سکه‌های رسمی در سال ۱۲۹۳ هـ ق، نخستین سکه‌های طلا با عیار ۹۰۰ در هزار و با واحد تومان ضرب و وارد چرخه پولی ایران شد.[۱]

(اطلاعات بیشتر: ریال ایران و تومان)

ضرب سکه‌های طلای ایران با استاندارد امروزی (از نظر قطر دایره و وزن سکه) در دورهٔ پهلوی اول و از سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز شد. این سکه‌ها در دورهٔ پهلوی به نام سکهٔ پهلوی نامیده می‌شد که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران سکهٔ بهار آزادی با همان وزن و عیار اما با طراحی متفاوت جایگزین آن گردید.[۲]

سکه بهار آزادی

سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشده‌است.[۵]

سکه دو و نیم بهار آزادی در سال‌های ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.[۶][۷]

از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان «سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.[۸]

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۹] و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند:[۱۰][۱۱]

یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد؛[۴] اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود،[۱۲].[۱۳]

از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.[۱۴]

ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده وتاکنون نیز ادامه دارد ولیکن تمامی سکه هایی که در سال های 87,88, 89 و بعد از آن ضرب شده با تاریخ ضرب سال 1386 می باشد.به گفته بانک مرکزی هدف از این کار جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکه هایی با سال ضرب جدید می باشد.[۳]

با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سیدروح‌الله خمینی[۱۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی[۱۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا،[۱۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:

مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد.[۱۸]

بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت روح‌الله خمینی، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. نخستین سکه‌ها با نگاره ای از نیمرخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین آن گردید. از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافته‌است.

صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.[۱۹]

معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.[۲۰] با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمی‌کند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، «فراوان‌ترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد می‌گردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده‌است،[۲۱][۲۲]؛ مسئله ای که با وجود اتخاذ این سیاست، همچنان وجود دارد.

در سال ۱۳۹۷ با اعلام طرح پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا توسط شعب بانک ملی و تعداد متقاضیان خرید سکه، حدود ۶۰ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی ذوب و به سکهٔ طلا تبدیل شد.[۲۳] وضعیت به‌وجود آمده در خرید سکه به گونه ای بود که منجر به تذکر سید علی خامنه ای به رئیس‌جمهور وقت (حسن روحانی) شد،[۲۴]،[۲۵].[۲۶][۲۷] تنش به‌وجود آمده در بازار سکه و ارز، منجر به برکناری ولی‌الله سیف (رئیس کل بانک مرکزی) شد.[۲۸]

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۲۹] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا.[۳۰] شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.[۳۱]

بر خلاف سکه‌های طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می‌شد، (مثلاً «دوهزاری»، «پنجهزاری»، «ربع پهلوی»، «نیم پهلوی» و …) در مورد سکه‌های بهار آزادی تنها به درج عبارت «بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شده‌است. این رویکرد در بین کشورهایی که به‌طور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا می‌نمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها «مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج می‌کنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن می‌افزایند،[۳۲]،[۳۳].[۳۴]

تخصیص سکه طلا به عنوان عیدی به کارکنان دولت تنها تا سال ۱۳۸۸ با مبلغ عیدی در نظر گرفته شده توسط سازمان برنامه و بودجه مطابقت داشت و از آن سال تاکنون تفاوت فاحشی بین قیمت سکه و عیدی پرداختی توسط دولت ایجاد شده‌است،[۴۰][۴۱]

در جدول فوق، مبلغ عیدی و پاداش پایان سال کارکنان دولت (واریز شده در ابتدای اسفند سال قبل) و قیمت روز سکه تمام بهار آزادی در روز واریز این مبلغ به حساب کارمندان درج شده است.

از مزایای سرمایه‌گذاری بر روی سکه می‌توان به مواردی چون: قابلیت نقدشوندگی بالا، قابلیت خرید سکه بسته به میزان سرمایه، عدم وجود محدودیت زمانی برای خرید، خطرپذیری پایین در خرید و فروش اشاره کرد،[۵۱][۵۲]

همچنین در مقایسه با طلا به‌خصوص طلای زینتی، خرید سکه و سرمایه‌گذاری بر روی آن مزیت بیشتری دارد.[۵۳]

آسیب‌های سرمایه‌گذاری در بازار سکه: افزایش ناامنی اجتماعی به دلیل نگهداری طلا در منازل و در نتیجه افزایش احتمال سرقت، اختلال در زیرساخت‌های اقتصادی به دلیل انباشت سرمایه به شکل طلا و عدم ورود آن به چرخهٔ اقتصاد، آسیب به صنعت طلا به دلیل سرمایه‌گذاری روی سکه و از رونق افتادن کارگاه‌های تولیدی طلای زینتی[۵۴]

خرید و فروش سکه به صورت عمده و خرد، در ایران انجام می‌شود. با توجه به کاربردهای سکه، مصرف و دادوستد سکه طلای بهار آزادی، از تواتر، تعدد و تکرارپذیری بالایی برخوردار است؛ به نحوی که حتی در مواقع اوج مصرف و داد و ستد (اعیاد رسمی و مذهبی) حجم نقدینگی در گردش این کالا، از برخی از کالاهای اساسی نیز بالاتر است.[۳]

علاوه بر معامله به شیوه سنتی که در بازار رایج است، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با شرکت در «معاملات قرارداد آتی سکه طلا طرح خمینی» در بورس کالای ایران، اقدام به خرید و فروش سکه به صورت معاملات آتی می‌کنند. این طرح از دی ماه سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران آغاز شده[۵۵][۵۶]، و فقط برای سکه طلای تمام بهار آزادی طرح خمینی اجرا می‌شود. مزیت معاملات آتی سکه طلا، امکان بهره‌مندی از اهرم مالی است؛ زمانی که یک فرد، تعدادی سکه را از صرافی یا بانک خریداری می‌کند، باید کل وجه را پرداخت کند، ولی در معاملات آتی با پرداخت یک دهم وجه می‌تواند صاحب یک سکه شود.[۵۷] مدت زمان تحویل کالا در این روش، یک روز ‌است، که مشتری می‌تواند در صورت تمایل با پرداخت وجه معامله، سکه‌ها را به صورت فیزیکی دریافت کند، یا قرارداد خود را به فروش بگذارد.[۵۸] شفاف‌سازی قیمت و عرضه سکه‌های استاندارد در بورس کالا، دو ویژگی بسیار مهم این بازار است که سبب می‌شود تمام فعالان از قیمت واقعی آگاهی یافته، و از سوی دیگر سکه‌های غیراستاندارد کم‌کم از بازار خارج شوند.[۵۹] در این معاملات دارنده گواهی با نام، امکان معامله و نگهداری این اوراق را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه در منزل یا گاوصندوق نیست. معامله در بازار گواهی سپرده سکه طلا در مقایسه با معاملات بازار نقدی کارمزد کمتری دارد و در این بازار قیمت خرید و فروش بسیار به هم نزدیک بوده که این یکی از جذابیت‌های بازار برای سرمایه گذاران سکه است؛ این در حالی است که در صرافی‌ها قیمت خرید و فروش سکه اختلاف قابل توجهی با هم دارد. در این روش، فرد گواهی سپرده کالایی سکه را در بورس خریداری می‌کند و سکه در خزانه بانک به صورت امانت و در شرایط استاندارد و امن نگهداری می‌شود. در نتیجه، مخاطرات مربوط به نگهداری و حمل و نقل آن جهت فروش در بازار نقدی و همچنین خطر سرقت سکه در صورت نگهداری در منازل به طور کامل از بین می‌رود. در این روش به کمک سامانه‌های معاملات آنلاین از هر نقطه‌ای از کشور می‌توان سکه طلا را خرید و فروش کرد و نیازی به مراجعه به بازار نقدی برای خرید و یا فروش سکه نیست، در نتیجه به کمک این سامانه‌ها مشکلات مربوط به نقل و انتقال فیزیکی سکه هم وجود وجود ندارد. چراکه در این روش، کارگزاران از طریق سیستم‌های در اختیار خود فرآیند تسویه و انتقال پول به حساب فروشنده و انتقال دارایی به کد خریدار را انجام می‌دهند.[۶۰] هزینه نگهداری روزانه هر قطعه سکه در خزانه ۷۰ تومان بوده و هزینه ارزیابی در زمان تحویل سکه به خزانه‌ها نیز سه هزار تومان است. بنابراین هزینه انجام معاملات به کمک این اوراق نسبت به ارزش بازار سکه بسیار اندک است.[۶۰]

در ۱۳ خرداد ۱۳۹۸ (یک روز قبل از تعطیلات نیمهٔ خرداد)، مسئولان ارشد سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات بر سکه، خرید و فروش این سکه‌ها را به عنوان یک شغل تعریف کرده‌اند که بر اساس آن هرکسی غیر از صرافان هم خرید و فروش سکه می‌کند و از این محل درآمدی دارد باید مالیات پرداخت کند.[۶۱]

عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:[۶۳]

از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب به‌طور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه می‌شوند. دلیل نوسانات قیمت سکه و طلا را نمایشگر اوضاع سیاسی و اقتصادی در جهان نامید.[۶۴][۶۵]

افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب می‌شود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار می‌گیرد.[۶۶] به‌طور کلی و با نادیده گرفتن عرضه و تقاضای داخلی، می‌توان بر اساس رابطه زیر، قیمت حقیقی سکه تمام بهار آزادی را محاسبه کرد:[۶۷]

A=900×P(g)999{displaystyle A={frac {900times P(g)}{999}}}

B=A×P(USD/IRR){displaystyle B=Atimes P(USD/IRR)}

C=B31.103×8.13{displaystyle C={frac {B}{31.103}}times 8.13}

D=C×1.02{displaystyle D=Ctimes 1.02}

شرح متغیرها و ثابت‌های رابطه بالا:

به‌طور خلاصه با در نظر گرفتن قیمت جهانی هر اُنس طلای خالص بر حسب دلار آمریکا، وزن طلای خالص سکه تمام، نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا و بدون در نظر گرفتن فاکتورهایی نظیر انواع مالیات و حق ضرب، رابطهٔ ساده شده زیر برای محاسبه قیمت واقعی سکه تمام بهار آزادی بدست خواهد آمد.[۶۸]

در این رابطه x قیمت طلای هر قطعه سکه بهار آزادی بر حسب ریال، USD قیمت هر انس طلای جهانی بر حسب دلار آمریکا و IRR نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا است. عدد ۰/۲۳۵۴۲۰۰۲ از تقسیم وزن طلای خالص سکه یک بهار آزادی (۷/۳۲۲۳۸۲ گرم) بر وزن هر انس طلای خالص بر حسب گرم (۳۱/۱۰۳۴۸) بدست آمده‌است.[۶۹] در نتیجه با تقسیم وزن طلای خالص هر یک از مسکوکات دیگر (ربع، نیم و …) بر ۳۱/۱۰۳۴۸ این رابطه برای هر یک از آنها قابل تعمیم خواهد بود.

سکه بهار آزادی

به غیر از شکل ظاهری، اختلاف مهم دیگری بین سکه‌های طرح قدیم و جدید وجود دارد که در زمان ضرب آنهاست، چرا که بانک مرکزی دیگر به ضرب سکه طرح قدیم اقدام نمی‌کند؛ این مسئله، موجب ویژگی خاص سکه‌های طرح قدیم، و افزایش قیمت آن‌ها نسبت به سکه‌های طرح جدید می‌شود، وگرنه در میزان طلای به کار رفته در سکه‌های طرح جدید و قدیم کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.[۳۶] اما این مورد در سال‌های اخیر وضعیت عکس یافته بطوریکه سکه‌های طرح قدیم و سکه‌های پهلوی (ربع، نیم و یک) با وجود آنکه از نظر تعداد بسیار کمتر از سکه بهار آزادی به‌خصوص با تاریخ ضرب ۱۳۸۶ هستند، اما قیمت شان پایین‌تر است. دلیل این امر کم بودن متقاضی برای سکه‌هایی با تاریخ غیر از ۱۳۸۶ عنوان شده‌است.[۷۰]

سکه‌های طرح جدید، علی‌رغم داشتن شکل ظاهری یکسان، از نظر سال ضرب با هم تفاوت دارند. از آنجا که متقاضیان سکه‌های تازه ضرب‌شده بیشتر هستند، این افزایش تقاضا، قیمت سکه‌های جدید (دارای سال ضرب بالا) را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، فروشندگان سکه تفاوتی برای قیمت این سکه‌ها قائل شده، و سکه‌های با تاریخ ضرب قدیمی‌تر، ارزان‌تر از سکه‌های جدید معامله می‌شوند.[۷۱] البته بعضی از فروشندگان سکه، بدون توجه به سال ضرب سکه‌ها، آن‌ها را به قیمت یکسان به فروش می‌رسانند، اما در زمان خرید، سال ضرب را بهانه‌ای برای کاهش بهای خرید سکه قرار می‌دهند.[۷۲] برای مثال، هنگامی که فردی برای فروش سکه خود به مغازه مراجعه می‌کند، اگر قیمت روزانه سکه ۱۹۰ هزار تومان باشد، اما تاریخ ضرب آن پنج سال پایین‌تر باشد، آن سکه ۱۰ هزار تومان ارزانتر از او خریداری می‌شود.[۷۳]

این در حالی است که میزان طلای به کار رفته در این سکه‌ها، هیچ تفاوتی با هم ندارند.[۷۴] از نظر بانک مرکزی، اختلاف قیمت میان سکه‌ها به علت تفاوت در سال ضرب آنها، موجه نیست و تنها عاملی که می‌تواند در نوسان قیمت سکه مؤثر باشد، نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی است. بانک مرکزی برای حل این مشکل، از سال ۱۳۸۶ تاکنون (۱۳۹۷) بر روی همه سکه‌ها تاریخ ۱۳۸۶ را درج می‌کند. از همین رو بازار سکه‌های ضرب قبل از ۱۳۸۶ از رونق افتاده و این سکه‌ها معمولاً فقط به قیمت طلایشان ارزش دارند.[۳][۷۵][۷۶]

وظیفه ضرب مسکوک طلا بنا بر تصویب شورای پول و اعتبار[۷۷] منحصراً بر عهده بانک مرکزی ایران است. با این حال عده‌ای به عرضه سکه‌های تقلبی یا در اصطلاح «غیر بانکی» اقدام کرده‌اند. به عنوان نمونه، برخی در این بازار اعلام می‌کنند که سکه ربع بهار آزادی، بانکی ۳۶ هزار تومان، و غیربانکی ۱۲ هزار تومان، موجود است، که عیار طلای سکه ۱۲ هزار تومانی یا بسیار پایین بوده یا عیار آن دچار اشکال است. حتی اگر شخصی سکه را با مشخصات اصلی آن ضرب کند، مرتکب خلاف شده و از نظر اداره حقوقی بانک مرکزی قابل پیگیری است.[۷۸]

مسئله ضرب و توزیع سکه‌های تقلبی، مسئله جدیدی نبوده و سالهاست که سودجویان در این زمینه فعال بوده و از این راه سودهای کلان نیز به دست آورده‌اند. ضرب سکه‌های طلای تقلبی کار چندان سختی نیست. چرا که هر کس با اندک تخصص و شناختی از بازار طلا و آلیاژ فلزات مختلف، با سفارش ساخت دستگاهی برای قالب‌گیری انواع سکه می‌تواند هرگونه فلزی را در ابعاد و اندازه سکه‌های طلای مرسوم در بازار، ضرب کرده و با آبکاری الکتریکی و روکش طلا روانه بازار کند. پلمب و وکیوم این سکه‌ها با مشخصات طلا فروشی‌های معتبر و صاحب نام، تقلب دیگری است که فروش سکه‌های تقلبی را برای این افراد ساده‌تر می‌کند.[۷۹]

در ۴ تیر ۱۳۹۸ حسین رحیمی، رئیس پلیس وقت تهران، از نصب «دوربین‌های تشخیص چهره» با همکاری بانک مرکزی برای شناسایی دلالان سکه در سبزه میدان، منوچهری، پاساژ افشار و خیابان فردوسی خبر داد.[۸۴]

در ده سال اخیر اطلاع از قیمت سکه برای بسیاری از قشرها جامعه، حتی کسانی که با آن در ارتباط نیستند، به قدری حائز اهمیت شده که وبگاه‌های متعددی برای اعلام نرخ روزانه و حتی لحظه ای قیمت سکه راه اندازی شده‌اند.[۸۵] یکی از این وبگاه‌ها مخالف نظام با نام «مثقال» بقدری در جامعه اقتصادی دارای نفوذ بوده که مرجع قضایی برای جلوگیری از فعالیت، اقدام به مسدود نمودن آن نموده‌است.[۸۶]

برخی از این وبگاه‌ها حتی اقدام به خرید و فروش لحظه ای سکه بهار آزادی می‌نمایند و ظاهراً معتبر هم هستند.[۸۷]

اما در شهریور ۱۳۹۷ یکی از این شرکتهای اینترنتی با نام «سکه ثامن» که اقدام به خرید و فروش سکه به‌صورت برخط (آنلاین) می‌نمود بخش معاملات خود را متوقف کرد و باعث متضرر شدن بسیاری از کاربران و اعضای وبگاه خود شد بطوریکه بالغ بر ۳۰۰۰ نفر مالباختهٔ این شرکت شدند،[۸۸].[۸۹]

سکه بهار آزادی طرح جدید (امامی)؛در بازار تحت عنوان «امامی تاریخ پایین» (تاریخ ضرب پایین تر از ۱۳۸۶) نامیده می‌شود.

سکه نیم بهار آزادی ۱۳۵۸

ربع بهار آزادی ۱۳۸۶

سکه ربع بهار آزادی (تاریخ پایین)؛ ۱۳۷۰

---

«سنجش قیمت سکه بهار آزادی بر پایه قیمت جهانی طلا»

---

اصلی

---

بروشور طرح معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی در بورس کالای ایران

سکّهٔ بهار آزادی یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، انواع سکه‌های بهار آزادی در قطع‌های مختلف ضرب شده‌است. عیار طلای این سکه‌ها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می‌شوند.

پیشینهٔ ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سال‌های ۵۲۱ الی ۴۸۶ پیش از میلاد) بر می‌گردد. با ارزش‌ترین این سکه‌ها که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشته‌است. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود. ضرب سکه‌های طلا در ایران با نام‌های گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشته‌است. تنها عیار سکه‌های طلا پیش از ماشینی شدن در زمان ناصرالدین شاه، تقریباً ثابت و نزدیک به طلای خالص بوده اما واحد پول، طراحی و وزن آنها به تشخیص حکومت وقت تغییر کرده‌است.

همگام با ورود ماشین ضرب سکه و استانداردسازی اندازه و وزن سکه‌های رسمی در سال ۱۲۹۳ هـ ق، نخستین سکه‌های طلا با عیار ۹۰۰ در هزار و با واحد تومان ضرب و وارد چرخه پولی ایران شد.[۱]

(اطلاعات بیشتر: ریال ایران و تومان)

ضرب سکه‌های طلای ایران با استاندارد امروزی (از نظر قطر دایره و وزن سکه) در دورهٔ پهلوی اول و از سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز شد. این سکه‌ها در دورهٔ پهلوی به نام سکهٔ پهلوی نامیده می‌شد که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران سکهٔ بهار آزادی با همان وزن و عیار اما با طراحی متفاوت جایگزین آن گردید.[۲]

سکه بهار آزادی

سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشده‌است.[۵]

سکه دو و نیم بهار آزادی در سال‌های ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.[۶][۷]

از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان «سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.[۸]

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۹] و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند:[۱۰][۱۱]

یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد؛[۴] اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود،[۱۲].[۱۳]

از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.[۱۴]

ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده وتاکنون نیز ادامه دارد ولیکن تمامی سکه هایی که در سال های 87,88, 89 و بعد از آن ضرب شده با تاریخ ضرب سال 1386 می باشد.به گفته بانک مرکزی هدف از این کار جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکه هایی با سال ضرب جدید می باشد.[۳]

با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سیدروح‌الله خمینی[۱۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی[۱۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا،[۱۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:

مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد.[۱۸]

بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت روح‌الله خمینی، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. نخستین سکه‌ها با نگاره ای از نیمرخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین آن گردید. از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافته‌است.

صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.[۱۹]

معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.[۲۰] با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمی‌کند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، «فراوان‌ترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد می‌گردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده‌است،[۲۱][۲۲]؛ مسئله ای که با وجود اتخاذ این سیاست، همچنان وجود دارد.

در سال ۱۳۹۷ با اعلام طرح پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا توسط شعب بانک ملی و تعداد متقاضیان خرید سکه، حدود ۶۰ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی ذوب و به سکهٔ طلا تبدیل شد.[۲۳] وضعیت به‌وجود آمده در خرید سکه به گونه ای بود که منجر به تذکر سید علی خامنه ای به رئیس‌جمهور وقت (حسن روحانی) شد،[۲۴]،[۲۵].[۲۶][۲۷] تنش به‌وجود آمده در بازار سکه و ارز، منجر به برکناری ولی‌الله سیف (رئیس کل بانک مرکزی) شد.[۲۸]

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۲۹] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا.[۳۰] شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.[۳۱]

بر خلاف سکه‌های طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می‌شد، (مثلاً «دوهزاری»، «پنجهزاری»، «ربع پهلوی»، «نیم پهلوی» و …) در مورد سکه‌های بهار آزادی تنها به درج عبارت «بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شده‌است. این رویکرد در بین کشورهایی که به‌طور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا می‌نمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها «مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج می‌کنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن می‌افزایند،[۳۲]،[۳۳].[۳۴]

تخصیص سکه طلا به عنوان عیدی به کارکنان دولت تنها تا سال ۱۳۸۸ با مبلغ عیدی در نظر گرفته شده توسط سازمان برنامه و بودجه مطابقت داشت و از آن سال تاکنون تفاوت فاحشی بین قیمت سکه و عیدی پرداختی توسط دولت ایجاد شده‌است،[۴۰][۴۱]

در جدول فوق، مبلغ عیدی و پاداش پایان سال کارکنان دولت (واریز شده در ابتدای اسفند سال قبل) و قیمت روز سکه تمام بهار آزادی در روز واریز این مبلغ به حساب کارمندان درج شده است.

از مزایای سرمایه‌گذاری بر روی سکه می‌توان به مواردی چون: قابلیت نقدشوندگی بالا، قابلیت خرید سکه بسته به میزان سرمایه، عدم وجود محدودیت زمانی برای خرید، خطرپذیری پایین در خرید و فروش اشاره کرد،[۵۱][۵۲]

همچنین در مقایسه با طلا به‌خصوص طلای زینتی، خرید سکه و سرمایه‌گذاری بر روی آن مزیت بیشتری دارد.[۵۳]

آسیب‌های سرمایه‌گذاری در بازار سکه: افزایش ناامنی اجتماعی به دلیل نگهداری طلا در منازل و در نتیجه افزایش احتمال سرقت، اختلال در زیرساخت‌های اقتصادی به دلیل انباشت سرمایه به شکل طلا و عدم ورود آن به چرخهٔ اقتصاد، آسیب به صنعت طلا به دلیل سرمایه‌گذاری روی سکه و از رونق افتادن کارگاه‌های تولیدی طلای زینتی[۵۴]

خرید و فروش سکه به صورت عمده و خرد، در ایران انجام می‌شود. با توجه به کاربردهای سکه، مصرف و دادوستد سکه طلای بهار آزادی، از تواتر، تعدد و تکرارپذیری بالایی برخوردار است؛ به نحوی که حتی در مواقع اوج مصرف و داد و ستد (اعیاد رسمی و مذهبی) حجم نقدینگی در گردش این کالا، از برخی از کالاهای اساسی نیز بالاتر است.[۳]

علاوه بر معامله به شیوه سنتی که در بازار رایج است، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با شرکت در «معاملات قرارداد آتی سکه طلا طرح خمینی» در بورس کالای ایران، اقدام به خرید و فروش سکه به صورت معاملات آتی می‌کنند. این طرح از دی ماه سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران آغاز شده[۵۵][۵۶]، و فقط برای سکه طلای تمام بهار آزادی طرح خمینی اجرا می‌شود. مزیت معاملات آتی سکه طلا، امکان بهره‌مندی از اهرم مالی است؛ زمانی که یک فرد، تعدادی سکه را از صرافی یا بانک خریداری می‌کند، باید کل وجه را پرداخت کند، ولی در معاملات آتی با پرداخت یک دهم وجه می‌تواند صاحب یک سکه شود.[۵۷] مدت زمان تحویل کالا در این روش، یک روز ‌است، که مشتری می‌تواند در صورت تمایل با پرداخت وجه معامله، سکه‌ها را به صورت فیزیکی دریافت کند، یا قرارداد خود را به فروش بگذارد.[۵۸] شفاف‌سازی قیمت و عرضه سکه‌های استاندارد در بورس کالا، دو ویژگی بسیار مهم این بازار است که سبب می‌شود تمام فعالان از قیمت واقعی آگاهی یافته، و از سوی دیگر سکه‌های غیراستاندارد کم‌کم از بازار خارج شوند.[۵۹] در این معاملات دارنده گواهی با نام، امکان معامله و نگهداری این اوراق را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه در منزل یا گاوصندوق نیست. معامله در بازار گواهی سپرده سکه طلا در مقایسه با معاملات بازار نقدی کارمزد کمتری دارد و در این بازار قیمت خرید و فروش بسیار به هم نزدیک بوده که این یکی از جذابیت‌های بازار برای سرمایه گذاران سکه است؛ این در حالی است که در صرافی‌ها قیمت خرید و فروش سکه اختلاف قابل توجهی با هم دارد. در این روش، فرد گواهی سپرده کالایی سکه را در بورس خریداری می‌کند و سکه در خزانه بانک به صورت امانت و در شرایط استاندارد و امن نگهداری می‌شود. در نتیجه، مخاطرات مربوط به نگهداری و حمل و نقل آن جهت فروش در بازار نقدی و همچنین خطر سرقت سکه در صورت نگهداری در منازل به طور کامل از بین می‌رود. در این روش به کمک سامانه‌های معاملات آنلاین از هر نقطه‌ای از کشور می‌توان سکه طلا را خرید و فروش کرد و نیازی به مراجعه به بازار نقدی برای خرید و یا فروش سکه نیست، در نتیجه به کمک این سامانه‌ها مشکلات مربوط به نقل و انتقال فیزیکی سکه هم وجود وجود ندارد. چراکه در این روش، کارگزاران از طریق سیستم‌های در اختیار خود فرآیند تسویه و انتقال پول به حساب فروشنده و انتقال دارایی به کد خریدار را انجام می‌دهند.[۶۰] هزینه نگهداری روزانه هر قطعه سکه در خزانه ۷۰ تومان بوده و هزینه ارزیابی در زمان تحویل سکه به خزانه‌ها نیز سه هزار تومان است. بنابراین هزینه انجام معاملات به کمک این اوراق نسبت به ارزش بازار سکه بسیار اندک است.[۶۰]

در ۱۳ خرداد ۱۳۹۸ (یک روز قبل از تعطیلات نیمهٔ خرداد)، مسئولان ارشد سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات بر سکه، خرید و فروش این سکه‌ها را به عنوان یک شغل تعریف کرده‌اند که بر اساس آن هرکسی غیر از صرافان هم خرید و فروش سکه می‌کند و از این محل درآمدی دارد باید مالیات پرداخت کند.[۶۱]

عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:[۶۳]

از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب به‌طور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه می‌شوند. دلیل نوسانات قیمت سکه و طلا را نمایشگر اوضاع سیاسی و اقتصادی در جهان نامید.[۶۴][۶۵]

افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب می‌شود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار می‌گیرد.[۶۶] به‌طور کلی و با نادیده گرفتن عرضه و تقاضای داخلی، می‌توان بر اساس رابطه زیر، قیمت حقیقی سکه تمام بهار آزادی را محاسبه کرد:[۶۷]

A=900×P(g)999{displaystyle A={frac {900times P(g)}{999}}}

B=A×P(USD/IRR){displaystyle B=Atimes P(USD/IRR)}

C=B31.103×8.13{displaystyle C={frac {B}{31.103}}times 8.13}

D=C×1.02{displaystyle D=Ctimes 1.02}

شرح متغیرها و ثابت‌های رابطه بالا:

به‌طور خلاصه با در نظر گرفتن قیمت جهانی هر اُنس طلای خالص بر حسب دلار آمریکا، وزن طلای خالص سکه تمام، نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا و بدون در نظر گرفتن فاکتورهایی نظیر انواع مالیات و حق ضرب، رابطهٔ ساده شده زیر برای محاسبه قیمت واقعی سکه تمام بهار آزادی بدست خواهد آمد.[۶۸]

در این رابطه x قیمت طلای هر قطعه سکه بهار آزادی بر حسب ریال، USD قیمت هر انس طلای جهانی بر حسب دلار آمریکا و IRR نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا است. عدد ۰/۲۳۵۴۲۰۰۲ از تقسیم وزن طلای خالص سکه یک بهار آزادی (۷/۳۲۲۳۸۲ گرم) بر وزن هر انس طلای خالص بر حسب گرم (۳۱/۱۰۳۴۸) بدست آمده‌است.[۶۹] در نتیجه با تقسیم وزن طلای خالص هر یک از مسکوکات دیگر (ربع، نیم و …) بر ۳۱/۱۰۳۴۸ این رابطه برای هر یک از آنها قابل تعمیم خواهد بود.

سکه بهار آزادی

به غیر از شکل ظاهری، اختلاف مهم دیگری بین سکه‌های طرح قدیم و جدید وجود دارد که در زمان ضرب آنهاست، چرا که بانک مرکزی دیگر به ضرب سکه طرح قدیم اقدام نمی‌کند؛ این مسئله، موجب ویژگی خاص سکه‌های طرح قدیم، و افزایش قیمت آن‌ها نسبت به سکه‌های طرح جدید می‌شود، وگرنه در میزان طلای به کار رفته در سکه‌های طرح جدید و قدیم کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.[۳۶] اما این مورد در سال‌های اخیر وضعیت عکس یافته بطوریکه سکه‌های طرح قدیم و سکه‌های پهلوی (ربع، نیم و یک) با وجود آنکه از نظر تعداد بسیار کمتر از سکه بهار آزادی به‌خصوص با تاریخ ضرب ۱۳۸۶ هستند، اما قیمت شان پایین‌تر است. دلیل این امر کم بودن متقاضی برای سکه‌هایی با تاریخ غیر از ۱۳۸۶ عنوان شده‌است.[۷۰]

سکه‌های طرح جدید، علی‌رغم داشتن شکل ظاهری یکسان، از نظر سال ضرب با هم تفاوت دارند. از آنجا که متقاضیان سکه‌های تازه ضرب‌شده بیشتر هستند، این افزایش تقاضا، قیمت سکه‌های جدید (دارای سال ضرب بالا) را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، فروشندگان سکه تفاوتی برای قیمت این سکه‌ها قائل شده، و سکه‌های با تاریخ ضرب قدیمی‌تر، ارزان‌تر از سکه‌های جدید معامله می‌شوند.[۷۱] البته بعضی از فروشندگان سکه، بدون توجه به سال ضرب سکه‌ها، آن‌ها را به قیمت یکسان به فروش می‌رسانند، اما در زمان خرید، سال ضرب را بهانه‌ای برای کاهش بهای خرید سکه قرار می‌دهند.[۷۲] برای مثال، هنگامی که فردی برای فروش سکه خود به مغازه مراجعه می‌کند، اگر قیمت روزانه سکه ۱۹۰ هزار تومان باشد، اما تاریخ ضرب آن پنج سال پایین‌تر باشد، آن سکه ۱۰ هزار تومان ارزانتر از او خریداری می‌شود.[۷۳]

این در حالی است که میزان طلای به کار رفته در این سکه‌ها، هیچ تفاوتی با هم ندارند.[۷۴] از نظر بانک مرکزی، اختلاف قیمت میان سکه‌ها به علت تفاوت در سال ضرب آنها، موجه نیست و تنها عاملی که می‌تواند در نوسان قیمت سکه مؤثر باشد، نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی است. بانک مرکزی برای حل این مشکل، از سال ۱۳۸۶ تاکنون (۱۳۹۷) بر روی همه سکه‌ها تاریخ ۱۳۸۶ را درج می‌کند. از همین رو بازار سکه‌های ضرب قبل از ۱۳۸۶ از رونق افتاده و این سکه‌ها معمولاً فقط به قیمت طلایشان ارزش دارند.[۳][۷۵][۷۶]

وظیفه ضرب مسکوک طلا بنا بر تصویب شورای پول و اعتبار[۷۷] منحصراً بر عهده بانک مرکزی ایران است. با این حال عده‌ای به عرضه سکه‌های تقلبی یا در اصطلاح «غیر بانکی» اقدام کرده‌اند. به عنوان نمونه، برخی در این بازار اعلام می‌کنند که سکه ربع بهار آزادی، بانکی ۳۶ هزار تومان، و غیربانکی ۱۲ هزار تومان، موجود است، که عیار طلای سکه ۱۲ هزار تومانی یا بسیار پایین بوده یا عیار آن دچار اشکال است. حتی اگر شخصی سکه را با مشخصات اصلی آن ضرب کند، مرتکب خلاف شده و از نظر اداره حقوقی بانک مرکزی قابل پیگیری است.[۷۸]

مسئله ضرب و توزیع سکه‌های تقلبی، مسئله جدیدی نبوده و سالهاست که سودجویان در این زمینه فعال بوده و از این راه سودهای کلان نیز به دست آورده‌اند. ضرب سکه‌های طلای تقلبی کار چندان سختی نیست. چرا که هر کس با اندک تخصص و شناختی از بازار طلا و آلیاژ فلزات مختلف، با سفارش ساخت دستگاهی برای قالب‌گیری انواع سکه می‌تواند هرگونه فلزی را در ابعاد و اندازه سکه‌های طلای مرسوم در بازار، ضرب کرده و با آبکاری الکتریکی و روکش طلا روانه بازار کند. پلمب و وکیوم این سکه‌ها با مشخصات طلا فروشی‌های معتبر و صاحب نام، تقلب دیگری است که فروش سکه‌های تقلبی را برای این افراد ساده‌تر می‌کند.[۷۹]

در ۴ تیر ۱۳۹۸ حسین رحیمی، رئیس پلیس وقت تهران، از نصب «دوربین‌های تشخیص چهره» با همکاری بانک مرکزی برای شناسایی دلالان سکه در سبزه میدان، منوچهری، پاساژ افشار و خیابان فردوسی خبر داد.[۸۴]

در ده سال اخیر اطلاع از قیمت سکه برای بسیاری از قشرها جامعه، حتی کسانی که با آن در ارتباط نیستند، به قدری حائز اهمیت شده که وبگاه‌های متعددی برای اعلام نرخ روزانه و حتی لحظه ای قیمت سکه راه اندازی شده‌اند.[۸۵] یکی از این وبگاه‌ها مخالف نظام با نام «مثقال» بقدری در جامعه اقتصادی دارای نفوذ بوده که مرجع قضایی برای جلوگیری از فعالیت، اقدام به مسدود نمودن آن نموده‌است.[۸۶]

برخی از این وبگاه‌ها حتی اقدام به خرید و فروش لحظه ای سکه بهار آزادی می‌نمایند و ظاهراً معتبر هم هستند.[۸۷]

اما در شهریور ۱۳۹۷ یکی از این شرکتهای اینترنتی با نام «سکه ثامن» که اقدام به خرید و فروش سکه به‌صورت برخط (آنلاین) می‌نمود بخش معاملات خود را متوقف کرد و باعث متضرر شدن بسیاری از کاربران و اعضای وبگاه خود شد بطوریکه بالغ بر ۳۰۰۰ نفر مالباختهٔ این شرکت شدند،[۸۸].[۸۹]

سکه بهار آزادی طرح جدید (امامی)؛در بازار تحت عنوان «امامی تاریخ پایین» (تاریخ ضرب پایین تر از ۱۳۸۶) نامیده می‌شود.

سکه نیم بهار آزادی ۱۳۵۸

ربع بهار آزادی ۱۳۸۶

سکه ربع بهار آزادی (تاریخ پایین)؛ ۱۳۷۰

---

«سنجش قیمت سکه بهار آزادی بر پایه قیمت جهانی طلا»

---

اصلی

---

بروشور طرح معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی در بورس کالای ایران

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز پنج شنبه ۲۳ بهمن ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران به ۱۱ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز دوشنبه ۲۰ اسفند ۱۳۹۹ به ۱۱ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز یکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۹ در معاملات بازار آزاد تهران ۱۱ میلیون و ۹۰ هزار تومان است.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز پنجشنبه ۹ بهمن ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران، به ۱۰ میلیون و ۶۱۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز دوشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران، به ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید.

سکه بهار آزادی

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز یکشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز شنبه ۴ بهمن ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز، پنج شنبه ۲ بهمن ۱۳۹۹ در معاملات بازار آزاد تهران به ۱۰ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز، چهارشنبه یکم بهمن ۱۳۹۹ در معاملات بازار آزاد تهران به ۱۰ میلیون و ۴۰۰هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز سه شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، بعد از ظهر امروز دوشنبه ۲۹ دی ۱۳۹۹ به زیر ۱۰ میلیون تومان افت کرد و به ۹ میلیون و ۸۷۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز دوشنبه ۲۹ دی ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز شنبه ۲۷ دی ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه طرح جدید، امروز پنجشنبه ٢٥ دی ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ٦٣٠ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه طرح جدید، امروز چهارشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز سه شنبه ۲۳ دی ۱۳۹۹ به ۱۱ میلیون و ۱۹۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز یکشنبه ۲۱ دی ۱۳۹۹ به یازده میلیون و ۱۳۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز پنج شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران به ۱۱ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز چهارشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۹ به ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز دوشنبه ۱۵ دی ۱۳۹۹ به ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزارتومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ۱۳ دی ۱۳۹۹ به ۱۱ میلیون و ۷۲۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز پنج شنبه ۱۱ دی ۱۳۹۹ به ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز سه‌شنبه ۹ دی ۱۳۹۹ به ۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز شنبه ۶ دی ماه ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران، به ۱۲ میلیون تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز پنجشنبه ۴ دیماه ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران به ۱۲ میلیون تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز چهارشنبه ۳ دیماه ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران به ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز دوشنبه یکم دیماه ١٣٩٩ به ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز یکشنبه ۳۰ آذرماه ۱۳۹۹ به ۱۱ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید، امروز شنبه ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ در بازار آزاد تهران به ۱۱ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان رسید.

قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز پنجشنبه ۲۷ آذر ماه سال ١٣٩٩ به ۱۱ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان رسید.

All Content by Mehr News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

تهران- ایرنا- هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار تهران امروز (پنج‌شنبه) با افزایش ۲۰۰ هزار تومانی نسبت به روز کاری قبل (سه‌شنبه) به قیمت ۱۱ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان معامله شد.

به گزارش ایرنا، در ساعت ۱۴ و ۴۵ دقیقه امروز، ارزش سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به ۱۱ میلیون و ۸۵۰هزار تومان رسید، سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد.

همچنین نیم‌سکه بهار آزادی ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، ربع سکه چهار میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی هم دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد.

علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۱۶۳ هزار تومان و هر مثقال طلا به پنج میلیون و ۴۰ هزار تومان رسید، انس جهانی طلا نیز امروز یک‌هزار و ۸۴۴ دلارو ۲۸ سنت فروخته شد.

به گزارش ایرنا، قیمت سکه از ۳۰ دی‌ماه تا چند روز گذشته در کانال ۱۰ میلیون تومانی در نوسان قرار داشت، اما به تدریج رشد کرد؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد در روزهای گذشته قیمت سکه و طلا متاثر از بازار ارز روند صعودی داشته است.

سکه بهار آزادی

همچنین افزایش قیمت انس جهانی طلا باعث شده تا قیمت سکه در بازار ایران با وجود ثبات نرخ دلار با رشدی نسبی همراه شود. این در شرایطی است که کارشناسان افت بیشتر انس جهانی طلا در هفته‌های آینده را پیش‌بینی کرده‌اند.  

علاوه براین انتظار می‌رود با آغاز توزیع واکسن کرونا و بهبود شرایط اقتصادی، میزان استقبال از طلا به عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری کاهش یابد.

تهران- ایرنا- هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (دوشنبه) با افزایش ۵۶۰ هزار تومانی…

تهران- ایرنا- هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (شنبه) با افزایش ۱۹۰ هزار تومانی نسبت…

تهران- ایرنا- هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (سه شنبه) با افزایش ۱۰۰ هزار تومانی…

تهران- ایرنا- هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (دوشنبه) با کاهش ۱۰۰ هزار تومانی نسبت…

تهران- ایرنا- بررسی آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی است از ابتدای…

تهران- ایرنا- رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به طرح‌های…

تهران – ایرنا – جلسه مشترک برخی از اعضای کمیسیون اصل نودم مجلس شورای…

تهران- ایرنا- بررسی‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد ۴۸۷ هزار فقره چک رمزدار…

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است

خبرگزاری تسنیم گزارش داد که صبح روز یکشنبه قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار تهران به ۲۵۲ هزار تومان رسیده و سکه تمام بهار آزادی طرح جدید از دو میلیون و ۸۲۰ هزار تومان عبور کرده است.

بر اساس این گزارش، سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با قیمت دو میلیون و ۶۲۰ هزار تومان، نیم سکه بهار آزادی با قیمت یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان و ربع سکه بهار آزادی با قیمت ۷۴۳ هزار تومان فروخته می‌شود.

روز شنبه، قیمت هر سکه طلای تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار، حدود دو میلیون و ۶۵۰ هزار تومان بود.

به نوشته تسنیم، قیمت طلا در شرایطی افزایش یافته است که فعالان این بازار از رکود شدید در این بخش گلایه دارند و می‌گویند قدرت خرید مردم کمتر از قبل می‌شود و به همین دلیل کسی سراغ خرید طلا نمی‌آید.

پیشتر، خبرگزاری ایسنا روز شنبه خبر داده بود که هر سکه طلای تحویلی برای شهریور، آبان و دی ماه،‌ در بورس کالای ایران بیش از سه میلیون تومان داد و ستد می‌شود.

سکه بهار آزادی

در این ارتباط، ابراهیم محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، روز شنبه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت که قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به دلایل روانی حدود ۴۰۰ هزار تومان حباب دارد.

به گفته یک مقام آمریکایی، ایران در جریان رزمایش دریایی اخیر خود در خلیج فارس، یک موشک کوتاه‌برد ضد ناو آزمایش کرده است.

این مقام آمریکایی که نام او ذکر نشده روز جمعه به خبرگزاری رویترز گفت رزمایش اخیر ایران پیامی به آمریکا پس از بازگشت تحریم‌ها بوده است.

مقام‌های ایران هنوز واکنشی به خبر آزمایش موشک ضدناو نشان نداده‌اند اما سپاه پاسداران بدون اشاره به جزئیات، تایید کرده که در روزهای ۱۱ تا ۱۴ مرداد رزمایشی دریایی در خلیج فارس داشته است.

پیش از این شبکه خبری «فاکس نیوز» به نقل از سه مقام آمریکایی گزارش داده بود که در جریان رزمایش دریایی اخیر، ایران برای نخستین بار طی یک سال گذشته یک موشک بالیستیک از نوع فاتح ۱۱۰ شلیک کرده است.

فرماندهی مرکزی ایالات متحده، سِنتکام، نیز گفته است رزمایش دریایی ایران را از نزدکی دنبال کرده و از آن آگاه است.

در ادامه تنش در روابط ترکیه و آمریکا، روز جمعه روند نزولی ارزش لیر در برابر دلار ادامه یافت و ظرف یک روز حدود ۱۸ درصد سقوط کرد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، روز جمعه در پیامی توئیتری اعلام کرد که تعرفه فولاد و آلومینیوم وارداتی از ترکیه را دوبرابر بالا می‌برد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، بدون نام بردن از کشوری خاص گفت: به آنها که به اقتصاد ما حمله کرده‌اند پاسخی دندان شکن» خواهیم داد.

به گزارش رویترز، سقوط ارزش لیر در برابر دلار از سال ۲۰۰۱ تاکنون بی‌سابقه است.

دستگاه قضایی ترکیه یک کشیش آمریکایی به نام اندرو برانسن (Brunson) را به ارتباط با کودتای دو سال پیش در این کشور متهم کرده و رأی به ادامه بازداشت او داده است.

آمریکا محاکمه این کشیش را «ناعادلانه» خوانده و گفته است که تداوم این بازداشت «غیرقابل قبول» است. /ج

بانک مرکزی ایران روز جمعه با انتشار اطلاعیه‌ای، گفته‌های یک نماینده مجلس درباره گم شدن ۹ میلیارد دلار ارز را تکذیب کرد.

عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، روز پنج‌شنبه به خبرگزاری تسنیم گفته بود که از ۱۱ میلیارد دلار ارز دولتی که به افراد و شرکت‌های مختلف اختصاص یافته، فقط سرنوشت دو و نیم میلیارد دلار آن روشن است و مشخص نیست حدود ۹ میلیارد دلار دیگر چه شده است.

با این حال بانک مرکزی در اطلاعیه خود گفته است که سرنوشت این منابع کاملا مشخص است و فرآیند دریافت ارز دولتی و واردات کالا، یک فرآیند چند ماهه است. بانک مرکزی تأکید کرده است در برخی موارد که ارز اختصاص داده شده ولی کالا وارد نشده٬ به معنای تخلف نیست.

به دنبال خروج آمریکا از برجام بازار ارز ایران دچار تنش‌های بسیاری شد و بازگشت تحریم‌ها بر شدت این نوسانات افزوده است.

در پی حمله هوایی ائتلافِ به رهبری عربستان به یک اتوبوس در شمال یمن، شورای امنیت سازمان ملل عصر جمعه در نشستی اضطراری خواستار انجام تحقیقاتی «شفاف و قابل اعتماد» شد.

کارن پی‌یرس، سفیر بریتانیا و رئیس دوره‌ای شورای امنیت، پس از این نشست به خبرنگاران گفت که اعضای شورا، از وقوع این حمله و دیگر حملات اخیر در یمن عمیقا ابراز نگرانی کردند و خواستار انجام تحقایقاتی شفاف و قابل اعتماد شدند.

به گفته حوثی‌های یمن، این حمله علیه اتوبوس حامل کودکان در استان صَعده صورت گرفته و در جریان آن حدود ۴۰ تن کشته شدند.

عربستان سعودی با اشاره به اینکه از این اتوبوس به عنوان سپر انسانی حوثی‌ها استفاده می‌شده گفته است درباره این حمله تحقیقاتی انجام خواهد داد.

بر پایه تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، روز جمعه در ورزشگاه آزادی و در جریان مسابقه فوتبال دو تیم استقلال تهران و تراکتورسازی تبریز، تماشاگران شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند و مأموران نیروی انتظامی با آنها درگیر شدند.

به نوشته خبرگزاری ایرنا، هواداران تراکتورسازی از اینکه تنها ۱۰ درصد از ظرفیت ورزشگاه به آنها اختصاص یافته خشمگین شدند و برای از بین بردن موانع، با تماشاگران تیم استقلال و همچنین با نیروی انتظامی درگیر شدند.

همچنین به نوشته وبسایت برنامه ۹۰، ادامه درگیری‌های فیزیکی در بیرون از ورزشگاه شماری زخمی برجای گذاشت و تعدادی نیز بازداشت شدند.بازی فوتبال تراکتور سازی تبریزو استقلال تهران روز جمعه در استادیوم آزادی تهران به درگیری با نیروی انتظامی کشیده شد.

سرگی لاوروف، وزیر خارجه و ولری گراشینوف، رئیس ستاد مشترک ارتش روسیه، روز دوشنبه به اسرائیل می‌روند تا درباره تحولات سوریه با مقام‌های اسرائیلی مذاکره کنند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل گفت که این مذاکرات به درخواست ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه انجام می‌شود.

رهبران اسرائیل و روسیه در ماههای اخیر در چندین نوبت مذاکراتی را درباره سوریه انجام داده‌اند.

اسرائیل از مخالفان سرسخت حضور نظامی ایران در سوریه است. در عین حال، مسکو از متحدان استراتژیک تهران محسوب می‌شود و دو کشور روابط گرمی دارند. ایران و روسیه هر دو از بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه حمایت می‌‌کنند.

اسرائیل دستکم یکبار در جریان یک سری حملات هوایی به مواضع نیروهای ایرانی در سوریه حمله کرد.

به نوشته خبرگزاری فرانسه، اسرائیل به دنبال ضمانت‌هایی است تا گروه‌های ایرانی یا وابسته به ایران مانند حزب‌الله لبنان از مرزهای بلندی‌های جولان دور نگاه داشته شوند. بلندی‌های جولان بخشی از خاک سوریه است که در اشغال کشور اسرائیل است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز دوشنبه موضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و مایک پومپئو، وزیر خارجه این کشور را در برابر ایران ستایش کرد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، آقای نتانیاهو که در آغاز جلسه کابینه اسرائیل سخن می‌گفت، مواضع دولتمردان آمریکایی را سخت‌گیرانه توصیف کرد که به گفته او در برابر «تهاجم رژیم ایران» قابل ستایش است.

آقای نتانتیاهو اخیرا رایزنی گسترده‌ای برای لغو برجام و بازگشت تحریم‌های ایران در واشنگتن انجام داده بود.

وی همچنین از جمله منتقدان مهم حضور ایران در سوریه است.

دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در بامداد دوشنبه به وقت تهران، در توییتی حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران را به شکل مستقیم خطاب قرار داد و او را تهدید کرد. مایک پومپئو نیز در یک سخنرانی در جمع ایرانی-آمریکایی‌های مقیم کالیفرنیا گفت که واشنگتن حامی معترضین در ایران است.

سکه بهار آزادی

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، سخنان اخیر مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا را مصداق دخالت این کشور در امور ایران خواند و به تندی این سخنان را محکوم کرد.

آقای قاسمی افزود که سخنان وزیر خارجه آمریکا ناقض تعهدات بین‌المللی این کشور است.

مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه در جمعی گروهی از ایرانی-آمریکایی‌های مقیم کالیفرنیا گفت که کشورش از اعتراضهای مردم ایران حمایت می‌کند.

وی همچنین افزود که ایالات متحده با اجرای یک کمپین بین‌المللی در تلاش است تا منابع مالی حکومت ایران را قطع کند.

وزیر خارجه آمریکا در عین حال تاکید کرد که این کشور همچنان حاضر است در صورت تغییر رفتار ایران، با مقام‌های جمهوری اسلامی مذاکره کند.

بهرام قاسمی و دیگر مقام‌های وزارت خارجه ایران هنوز به توییت دونالد ترامپ که در آن به حسن روحانی هشدار داد، واکنشی نشان نداده‌اند.

غلامحسین غیب‌پرور، فرمانده سازمان بسیج مستضعفین در واکنش به توییت دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، این تهدید را «جنگ روانی» نامید.

آقای غیب‌پرور افزود: «او غلط می‌کند که بخواهد علیه ایران اقدامی انجام بدهد. ما از اصول و باورهای انقلابی کوتاه نمی‌آییم.»

این نخستین واکنش یک مقام ایرانی به تهدید کم‌سابقه دونالد ترامپ است که بامداد دوشنبه در توییتر منتشر شد. آقای ترامپ در آن توییت، خطاب به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نوشت که اگر بار دیگر آمریکا را تهدید کند با عواقبی روبه‌رو خواهد شد که به گفته آقای ترامپ، کمتر کسی با آن روبه‌رو شده است.

رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه نوشت: «ما دیگر کشوری نیستیم که حرف‌های دیوانه‌وار تو در مورد خشونت و مرگ را تحمل کنیم. مراقب باش.»

او این توییت را در واکنش به سخنرانی آقای روحانی منتشر کرد که جنگ با ایران را «مادر همه جنگ‌ها» و صلح با ایران را «مادر همه صلح‌ها» توصیف کرده بود.

در ماههای اخیر و در پی خروج آمریکا از برجام، تنش میان دو کشور به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است.

یکی از اعضای شورای مرکزی فراکسیون ولایی مجلس که فراکسیون اصلی اصولگرایان محسوب می‌شود خبر داد که طرح استیضاح وزیر اقتصاد با ۹۰ امضا به هیات رئیسه مجلس ارائه شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، احمد رضا بیگی، نماینده اصولگرای تبریز با این حال گفت که از نظر او، مقصر اصلی در بحران اقتصادی فعلی، حسن روحانی، رئیس‌ جمهور و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه هستند.

او گفت: «آقای ظریف مدام وعده می‌داد که ظرف ۶ ماه تحریم ها به پایان می‌رسد و مشکلات اقتصادی از بین رفته و انجام مبادلات بانکی بین‌المللی از این به بعد به سهولت انجام خواهد شد.»

در پی خروج آمریکا از برجام، ارزش ریال سقوط کرده و برخی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی اعلام کرده‌‌اند که از سرمایه‌گذاری در ایران منصرف شده‌اند. همزمان موضوعاتی مانند نوسانات شدید بازار ارز، بیکاری و کمبود آب در برخی نقاط، به اعتراض‌های پراکنده‌ای در کشور منجر شده است.

مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد از سال ۹۶ و در دومین کابینه حسن روحانی بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته، این سمت را برعهده گرفت.

پیشتر نمایندگان اصولگرای مجلس گفته بودند که موضوعاتی چون «ناتوانی در اداره امور اقتصادی کشور»، «عدم توانایی در افزایش ثروت عمومی» و «عدم توانایی در شفاف‌سازی و سالم‌سازی اقتصاد کشور» از جمله دلایل استیضاح آقای کرباسیان هستند.

در پی حمله شامگاه یکشنبه یک فرد مسلح در منطقه مرکزی تورنتو ،‌بزرگترین شهر کانادا،۱۴ نفر هدف گلوله قرار گرفته و به بیمارستان منتقل شدند . پلیس می‌گوید این حادثه یک کشته داشته و فرد مسلح نیز دردرگیری با پلیس جان خود را از دست داده است .

مارک سندرز پلیس ارشد تورنتو از وخیم بودن شرایط جسمی یک دختر جوان در این حادثه خبر داده است . هنوز از وضعیت جسمی دیگر مجروحان این حادثه اطلاعی در دست نیست .

پلیس، امدادرسانان و آتش نشانان در محل تیراندازی در بخش شرقی تورنتو، که دارای رستوران ها، کافه ها و مغازه ها ی بسیاری است، حضور دارند.

هنوز هویت و انگیزه عامل حمله مشخص و اعلام نشده است .

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در پیامی توییتری ‌ حسن روحانی رئیس جمهور ایران را خطاب قرار داده و گفته است هرگز و دیگر هیچ وقت ایالات متحده را تهدید نکند .

آقای ترامپ در این توییت تاکید کرده تهدید مجدد ایالات متحده ،‌برای ایران به گفته وی عواقب بدی به همراه خواهد داشت که تاکنون نظیرش را کمتر کسی در تاریخ تجربه کرده است .

آقای ترامپ گفته است آمریکا دیگر کشوری نیست که سخنان به گفته وی دیوانه وار ایران درباره خشونت و مرگ را تحمل کند . او به حسن روحانی گفته است مراقب باش .

روز یکشنبه حسن روحانی با توصیف دولت آمریکا به عنوان «بی‌سر و پاها» به دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، هشدار داده بود که «با دم شیر بازی نکند زیرا پشیمان کننده خواهد بود .به گفته آقای روحانی آمریکا در برابر ملت ایران قطعا شکست خواهد خورد .

این نخستین بار است که رئیس جمهور آمریکا در یک توییت حسن روحانی رئیس جمهوری ایران را مستقیم خطاب چنین جملاتی قرار می دهد.

m.v

رویترز گزارش داد که یک خودروی حامل مسولان سفارت آمریکا در گواتمالا عصر یکشنبه به وقت محلی هدف تیراندازی قرار گرفت .

یک سخنگوی پلیس گواتمالا در آمریکای مرکزی گفته است که این حمله کشته یا مجروح نداشته است .

جزییات بیشتری از این حمله و هویت حمله کنندگان منتشر نشده است.

سفارت آمریکا در گواتمالا به سوال رویترز در این باره پاسخی نداده است .

شمار مصدومان زمین لرزه بامداد دوشنبه در منطقه سیرچ در استان کرمان ۹۱ نفر اعلام شد.

زمین لرزه پنج و هشت دهم ریشتری در کرمان ، پس از زمین لرزه تازه آباد در استان کرمانشاه و زمین لرزه منطقه رویدر در استان هرمزگان در روز یکشنبه ،سومین زمین لرزه با قدرتی بالای پنج ریشتر ،ظرف ۲۴ ساعت گذشته در ایران به شمار می رود .

گزارش دیگری حاکی است بامداد امروز دوشنبه نیز بار دیگر ،‌زمین لرزه ای به بزرگی چهار و هفت دهم ریشتر،‌تازه آباد ثلاث باباجانی کرمانشاه را لرزاند . زمین لرزه روز یکشنبه در این منطقه ۲۳۲ مصدوم بر جای گذاشته و به برخی از منازل مسکونی منطقه خساراتی وارد کرده است. از زمین‌لرزه‌ استان هرمزگان تلفاتی گزارش نشده است.

مایک پمپئو می گوید آمریکا صدای مردم ایران را می شنود و از آنها حمایت می کند

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا طی سخنانی آنچه را که سرکوب مردم ایران از سوی حکومت خواند محکوم کرد و گفت آمریکا صدای مردم ایران را می شنود و از آنها حمایت می کند.

آقای پمپئو که در کتابخانه رونالد ریگان در کالیفرنیا در برابرجمعی از ایرانیان آمریکا سخن می گفت افزود مسیر آینده ایران را در نهایت مردم ایران تعیین خواهند کرد.

آقای پمپئو که در کتابخانه رونالد ریگان در کالیفرنیا در برابرجمعی از ایرانیان آمریکا سخن می گفت افزود مسیر آینده ایران را در نهایت مردم ایران تعیین خواهند کرد.

وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر اینکه فشارها بر حکومت ایران از جمله در حوزه انرژی ، بانکی و نفت ادامه خواهد یافت گفت این فشارها فقط وقتی کم خواهد شد که تغییری مستمرو ملموس در رفتار ایران مشاهده شود .

آقای پمپئو با اعلام اینکه رهبران حکومت ایران از جمله فرماندهان سپاه پاسداران مانند قاسم سلیمانی باید پیامدهای دردناک اقدامات خود را بچشند، کشورهای دیگر را به همسویی با سیاست آمریکا علیه حکومت ایران فراخواند.

با این وجود آقای پمپئو با اعلام آمادگی آمریکا برای گفتگو ،ابراز امیدواری کرد که رژیم ایران رفتار خود در داخل و بیرون کشور را تغییر دهد .

وزیر خارجه آمریکا همچنین رهبران حکومت ایران را فاسد خطاب کرد که به گفته وی دنبال حمایت از تروریسم و صدور انقلاب اسلامی به کشورهای دیگر با زور هستند .

آقای پمپئو با اشاره به اینکه یک سوم مردم ایران زیر خط فقر هستند با نام بردن اسامی برخی از مسئولین ارشد نظام چون رئیس قوه قضاییه ، آیت الله خامنه ای و برخی فرماندهان سپاه و روحانیون ارشد و دارایی بالای آنها و فساد در حکومت ، حکومت ایران را شبیه مافیا دانست.

در این سخنرانی ،‌آقای پمپئو همچنین موارد متعدد نقض حقوق بشر در ایران از جمله نقض حقوق اقلیت‌های مذهبی ،‌جوانان ، زنان و دراویش را بر شمرد و گفت دولت آمریکا برای آزادی آمریکاییان بازداشت شده در ایران تلاش خواهد کرد.

مقامات ایران با رد حمایت از تروریسم و انتقاد از سیاست های دولت ترامپ در قبال ایران و خروج آمریکا از توافق هسته ای ، معترضان داخلی را به عوامل خارجی مرتبط دانسته و از آنچه تحریک بیگانگان خوانده اند انتقاد کرده اند

بیشتر

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش

«گسست بین مدرسه، اصلی‌ترین دلیل ترک تحصیل دانش‌آموزان است».

© 2021 تمام حقوق این وب‌سایت، بر اساس مقررات کپی‌رایت، برای رادیو فردا محفوظ است.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهارآزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هرگرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز بازار…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهارآزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هرگرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز بازار…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهارآزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هرگرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز بازار…

سکه بهار آزادی

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهارآزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هرگرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز بازار…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

آخرین قیمت انواع ارز و طلا تا پیش از امروز اعلام شد.

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هر گرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهار آزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هرگرم طلای ۱۸ عیار، دلار، یورو و پوند در روند معاملات امروز…

نرخ سکه امامی (تمام طرح جدید)، سکه بهارآزادی (تمام طرح قدیم)، نیم سکه، ربع سکه، هرگرم طلای ۱۸ عیار، دلار و یورو در روند معاملات امروز بازار کاهش…

0