جشن چلهٔ تموز یکی از روزهای آیینی به جای مانده از دوران کهن در ایران است که ریشهٔ تاریخی آن به‌طور دقیق پیدا نیست. به‌نظر می‌رسد پیدایش آن بسیار کهن‌تر از دورهٔ ادیان ابراهیمی است و با اسطوره‌های دورهٔ مهری پیوند دارد.
چلهٔ تموز یا چلهٔ تابستان در تقویم کهن ایرانی گرم‌ترین ماه سال است و با بلندترین روز سال مرتبط است. «چلهٔ بزرگ» یا چلهٔ تموز یکی از جشنهای ایرانی بوده که تقریباً فراموش شده‌است؛ اما در جنوب خراسان طولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند، اما نه با آن اهمیتی که برای شب چلهٔ زمستان یا یلدا قائل هستند.
چهل یا چلهٔ تموز حدوداً از اول تیرماه آغاز می‌شده و تا دهم مردادماه ادامه می‌یافته. معمولاً آغاز این چهل روز با طولانی‌ترین روز سال آغاز می‌شود و آن روز یا هفتهٔ اول تیر را گرامی می‌داشتند. در تقویم گریگوری ماه تموز تا حدودی با اول تیرماه انطباق دارد.
تموز معنی های متعددی دارد اما در زبان فارسی ماه چهارم سال و اول تابستان است گاهی اوقات به معنای تابستان و گرمای سوزان هم بکار رفته است شاید ریشه ان تبسوز بوده باشد . تِموْز :(temouz) در گویش جنوب خراسان بویژه گنابادی یعنی ماه اول تابستان که با چله تموز شروع می شود و بنا بر تقویم گبری و تقویم آسوری، تابستان، صیف، فصل گرما ، ماه اول تابستان، تیرماه.گرمای سخت، زمان بودن خورشید در برج سرطان. نام ماه اول تابستان و ماه دهم از ماه‌های رومیان و ماه پنجم عبری.(فرهنگ معین- فرهنگ دهخدا- پروین گنابادی)
معمولاً روز اول تیر (۲۲ ژوئن) طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کرهٔ شمالی زمین است، زیرا در این روز نسبت به روزهای گذشته به اندازهٔ بخشی از ثانیه بیشتر در آسمان باقی خواهد ماند و روز را طولانی‌تر خواهد کرد.
به دلیل اینکه سیارهٔ زمین حول محور خود با درجهٔ ۲۳٫۵ در حرکت است، طی روزی خاص از سال و با به حداقل رسیدن فاصلهٔ منطقهٔ قطبی با خورشید این پدیده که به انقلاب تابستانی نیز شهرت دارد رخ می‌دهد و در برخی از سال‌ها این اتفاق ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) رخ می‌دهد و در برخی سال‌ها ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)و یا اول تیر ماه اتفاق می‌افتد.
این پدیده برای گذشتگان ایران نیز شناخته شده بوده‌است در ایران جشن نیلوفر یا چله تموز با این پدیده ارتباط داشته‌است و در کهن زمان علی‌رغم اینکه ابزارهای دقیق سنجش زمان وجود نداشت
گناباد.
و از چارطاقی‌ها و خانهٔ فنجان یا ساعت آبی و گاهی از ساعت آفتابی استفاده می‌شد اما با همین ابزارهای ساده هم پدیده‌های خورشیدی مانند طولانی‌ترین روز کوتاه‌ترین روز و روزهای اعتدالی یا همسان مانند روز نوروز را با کمی اختلاف تعیین می‌کردند. ۴ قرن پیش از تولد مسیح برای این روز تقویمی طراحی کرده بودند که با استفاده از نور خورشید زمان دقیق آن مشخص می‌شد.
طولانی ترین روز سال
یار ناپایدار دوست مدار – دوستی را نشاید این غدّار- نیک و بد چون همی بباید مرُد – خُنُک آنکس که گوی نیکی برُد-
ای تهی‌دست رفته در بازار – ترسمت پُر نیاوری دستار – هر که مزروع خود بخورد به خوید.
جشن نیلوفر یا جشن تیرگان به چلهٔ تموز و جشن روز اول تموز (چلهٔ تابستان) ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانهٔ گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانهٔ آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل‌دهی آن در چلهٔ تموز (طولانی‌ترین روز) و در روزهای عمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانهٔ گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به‌شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی به صورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است.[۱]
خراسان یکی از جایگاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش و البته با ابهام وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند و گناباد تموز یا «چله بزرگ» تابستان از اول تیر ماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیر ماه تا دهم مرداد ماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.
شعر معروف خراسانی
هموقذِر فهمیُم دِمین ای دنیا – که اَسونی بعد سِختی میه هنوز
[۲]
دیلمیان مراسمی در تیرماه دارند که به آن نوروز بل می گویند در زمان قدیم در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می توانستند با فروش محصول خود زندگی‌شان را سامان دهند و از همین رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌کردند.
در این جشن ۱۰ مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می‌آیند و دورتا دور آتش می‌چرخند و نوازنده‌های محلی موسیقی را با شدت و شور می‌نوازند.
زرتشتیان یزد ۱۲ تا ۱۶ امرداد ماه جشنی دارد که آن نیز در پیوند با آخر چله تموز است.
یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود.
در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.
در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.
جشن چلهٔ تموز یکی از روزهای آیینی به جای مانده از دوران کهن در ایران است که ریشهٔ تاریخی آن به‌طور دقیق پیدا نیست. به‌نظر می‌رسد پیدایش آن بسیار کهن‌تر از دورهٔ ادیان ابراهیمی است و با اسطوره‌های دورهٔ مهری پیوند دارد.
چلهٔ تموز یا چلهٔ تابستان در تقویم کهن ایرانی گرم‌ترین ماه سال است و با بلندترین روز سال مرتبط است. «چلهٔ بزرگ» یا چلهٔ تموز یکی از جشنهای ایرانی بوده که تقریباً فراموش شده‌است؛ اما در جنوب خراسان طولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند، اما نه با آن اهمیتی که برای شب چلهٔ زمستان یا یلدا قائل هستند.
چهل یا چلهٔ تموز حدوداً از اول تیرماه آغاز می‌شده و تا دهم مردادماه ادامه می‌یافته. معمولاً آغاز این چهل روز با طولانی‌ترین روز سال آغاز می‌شود و آن روز یا هفتهٔ اول تیر را گرامی می‌داشتند. در تقویم گریگوری ماه تموز تا حدودی با اول تیرماه انطباق دارد.
تموز معنی های متعددی دارد اما در زبان فارسی ماه چهارم سال و اول تابستان است گاهی اوقات به معنای تابستان و گرمای سوزان هم بکار رفته است شاید ریشه ان تبسوز بوده باشد . تِموْز :(temouz) در گویش جنوب خراسان بویژه گنابادی یعنی ماه اول تابستان که با چله تموز شروع می شود و بنا بر تقویم گبری و تقویم آسوری، تابستان، صیف، فصل گرما ، ماه اول تابستان، تیرماه.گرمای سخت، زمان بودن خورشید در برج سرطان. نام ماه اول تابستان و ماه دهم از ماه‌های رومیان و ماه پنجم عبری.(فرهنگ معین- فرهنگ دهخدا- پروین گنابادی)
معمولاً روز اول تیر (۲۲ ژوئن) طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کرهٔ شمالی زمین است، زیرا در این روز نسبت به روزهای گذشته به اندازهٔ بخشی از ثانیه بیشتر در آسمان باقی خواهد ماند و روز را طولانی‌تر خواهد کرد.
به دلیل اینکه سیارهٔ زمین حول محور خود با درجهٔ ۲۳٫۵ در حرکت است، طی روزی خاص از سال و با به حداقل رسیدن فاصلهٔ منطقهٔ قطبی با خورشید این پدیده که به انقلاب تابستانی نیز شهرت دارد رخ می‌دهد و در برخی از سال‌ها این اتفاق ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) رخ می‌دهد و در برخی سال‌ها ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)و یا اول تیر ماه اتفاق می‌افتد.
این پدیده برای گذشتگان ایران نیز شناخته شده بوده‌است در ایران جشن نیلوفر یا چله تموز با این پدیده ارتباط داشته‌است و در کهن زمان علی‌رغم اینکه ابزارهای دقیق سنجش زمان وجود نداشت
گناباد.
و از چارطاقی‌ها و خانهٔ فنجان یا ساعت آبی و گاهی از ساعت آفتابی استفاده می‌شد اما با همین ابزارهای ساده هم پدیده‌های خورشیدی مانند طولانی‌ترین روز کوتاه‌ترین روز و روزهای اعتدالی یا همسان مانند روز نوروز را با کمی اختلاف تعیین می‌کردند. ۴ قرن پیش از تولد مسیح برای این روز تقویمی طراحی کرده بودند که با استفاده از نور خورشید زمان دقیق آن مشخص می‌شد.
طولانی ترین روز سال
یار ناپایدار دوست مدار – دوستی را نشاید این غدّار- نیک و بد چون همی بباید مرُد – خُنُک آنکس که گوی نیکی برُد-
ای تهی‌دست رفته در بازار – ترسمت پُر نیاوری دستار – هر که مزروع خود بخورد به خوید.
جشن نیلوفر یا جشن تیرگان به چلهٔ تموز و جشن روز اول تموز (چلهٔ تابستان) ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانهٔ گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانهٔ آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل‌دهی آن در چلهٔ تموز (طولانی‌ترین روز) و در روزهای عمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانهٔ گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به‌شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی به صورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است.[۱]
خراسان یکی از جایگاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش و البته با ابهام وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند و گناباد تموز یا «چله بزرگ» تابستان از اول تیر ماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیر ماه تا دهم مرداد ماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.
شعر معروف خراسانی
هموقذِر فهمیُم دِمین ای دنیا – که اَسونی بعد سِختی میه هنوز
[۲]
دیلمیان مراسمی در تیرماه دارند که به آن نوروز بل می گویند در زمان قدیم در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می توانستند با فروش محصول خود زندگی‌شان را سامان دهند و از همین رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌کردند.
در این جشن ۱۰ مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می‌آیند و دورتا دور آتش می‌چرخند و نوازنده‌های محلی موسیقی را با شدت و شور می‌نوازند.
زرتشتیان یزد ۱۲ تا ۱۶ امرداد ماه جشنی دارد که آن نیز در پیوند با آخر چله تموز است.
یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود.
در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.
در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.
جشن چلهٔ تموز یکی از روزهای آیینی به جای مانده از دوران کهن در ایران است که ریشهٔ تاریخی آن به‌طور دقیق پیدا نیست. به‌نظر می‌رسد پیدایش آن بسیار کهن‌تر از دورهٔ ادیان ابراهیمی است و با اسطوره‌های دورهٔ مهری پیوند دارد.
چلهٔ تموز یا چلهٔ تابستان در تقویم کهن ایرانی گرم‌ترین ماه سال است و با بلندترین روز سال مرتبط است. «چلهٔ بزرگ» یا چلهٔ تموز یکی از جشنهای ایرانی بوده که تقریباً فراموش شده‌است؛ اما در جنوب خراسان طولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند، اما نه با آن اهمیتی که برای شب چلهٔ زمستان یا یلدا قائل هستند.
چهل یا چلهٔ تموز حدوداً از اول تیرماه آغاز می‌شده و تا دهم مردادماه ادامه می‌یافته. معمولاً آغاز این چهل روز با طولانی‌ترین روز سال آغاز می‌شود و آن روز یا هفتهٔ اول تیر را گرامی می‌داشتند. در تقویم گریگوری ماه تموز تا حدودی با اول تیرماه انطباق دارد.
تموز معنی های متعددی دارد اما در زبان فارسی ماه چهارم سال و اول تابستان است گاهی اوقات به معنای تابستان و گرمای سوزان هم بکار رفته است شاید ریشه ان تبسوز بوده باشد . تِموْز :(temouz) در گویش جنوب خراسان بویژه گنابادی یعنی ماه اول تابستان که با چله تموز شروع می شود و بنا بر تقویم گبری و تقویم آسوری، تابستان، صیف، فصل گرما ، ماه اول تابستان، تیرماه.گرمای سخت، زمان بودن خورشید در برج سرطان. نام ماه اول تابستان و ماه دهم از ماه‌های رومیان و ماه پنجم عبری.(فرهنگ معین- فرهنگ دهخدا- پروین گنابادی)
معمولاً روز اول تیر (۲۲ ژوئن) طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کرهٔ شمالی زمین است، زیرا در این روز نسبت به روزهای گذشته به اندازهٔ بخشی از ثانیه بیشتر در آسمان باقی خواهد ماند و روز را طولانی‌تر خواهد کرد.
به دلیل اینکه سیارهٔ زمین حول محور خود با درجهٔ ۲۳٫۵ در حرکت است، طی روزی خاص از سال و با به حداقل رسیدن فاصلهٔ منطقهٔ قطبی با خورشید این پدیده که به انقلاب تابستانی نیز شهرت دارد رخ می‌دهد و در برخی از سال‌ها این اتفاق ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) رخ می‌دهد و در برخی سال‌ها ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)و یا اول تیر ماه اتفاق می‌افتد.
این پدیده برای گذشتگان ایران نیز شناخته شده بوده‌است در ایران جشن نیلوفر یا چله تموز با این پدیده ارتباط داشته‌است و در کهن زمان علی‌رغم اینکه ابزارهای دقیق سنجش زمان وجود نداشت
گناباد.
و از چارطاقی‌ها و خانهٔ فنجان یا ساعت آبی و گاهی از ساعت آفتابی استفاده می‌شد اما با همین ابزارهای ساده هم پدیده‌های خورشیدی مانند طولانی‌ترین روز کوتاه‌ترین روز و روزهای اعتدالی یا همسان مانند روز نوروز را با کمی اختلاف تعیین می‌کردند. ۴ قرن پیش از تولد مسیح برای این روز تقویمی طراحی کرده بودند که با استفاده از نور خورشید زمان دقیق آن مشخص می‌شد.
طولانی ترین روز سال
یار ناپایدار دوست مدار – دوستی را نشاید این غدّار- نیک و بد چون همی بباید مرُد – خُنُک آنکس که گوی نیکی برُد-
ای تهی‌دست رفته در بازار – ترسمت پُر نیاوری دستار – هر که مزروع خود بخورد به خوید.
جشن نیلوفر یا جشن تیرگان به چلهٔ تموز و جشن روز اول تموز (چلهٔ تابستان) ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانهٔ گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانهٔ آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل‌دهی آن در چلهٔ تموز (طولانی‌ترین روز) و در روزهای عمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانهٔ گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به‌شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی به صورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است.[۱]
خراسان یکی از جایگاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش و البته با ابهام وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند و گناباد تموز یا «چله بزرگ» تابستان از اول تیر ماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیر ماه تا دهم مرداد ماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.
شعر معروف خراسانی
هموقذِر فهمیُم دِمین ای دنیا – که اَسونی بعد سِختی میه هنوز
[۲]
دیلمیان مراسمی در تیرماه دارند که به آن نوروز بل می گویند در زمان قدیم در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می توانستند با فروش محصول خود زندگی‌شان را سامان دهند و از همین رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌کردند.
در این جشن ۱۰ مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می‌آیند و دورتا دور آتش می‌چرخند و نوازنده‌های محلی موسیقی را با شدت و شور می‌نوازند.
زرتشتیان یزد ۱۲ تا ۱۶ امرداد ماه جشنی دارد که آن نیز در پیوند با آخر چله تموز است.
یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود.
در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.
در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.
جشن چلهٔ تموز یکی از روزهای آیینی به جای مانده از دوران کهن در ایران است که ریشهٔ تاریخی آن به‌طور دقیق پیدا نیست. به‌نظر می‌رسد پیدایش آن بسیار کهن‌تر از دورهٔ ادیان ابراهیمی است و با اسطوره‌های دورهٔ مهری پیوند دارد.
چلهٔ تموز یا چلهٔ تابستان در تقویم کهن ایرانی گرم‌ترین ماه سال است و با بلندترین روز سال مرتبط است. «چلهٔ بزرگ» یا چلهٔ تموز یکی از جشنهای ایرانی بوده که تقریباً فراموش شده‌است؛ اما در جنوب خراسان طولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند، اما نه با آن اهمیتی که برای شب چلهٔ زمستان یا یلدا قائل هستند.
چهل یا چلهٔ تموز حدوداً از اول تیرماه آغاز می‌شده و تا دهم مردادماه ادامه می‌یافته. معمولاً آغاز این چهل روز با طولانی‌ترین روز سال آغاز می‌شود و آن روز یا هفتهٔ اول تیر را گرامی می‌داشتند. در تقویم گریگوری ماه تموز تا حدودی با اول تیرماه انطباق دارد.
تموز معنی های متعددی دارد اما در زبان فارسی ماه چهارم سال و اول تابستان است گاهی اوقات به معنای تابستان و گرمای سوزان هم بکار رفته است شاید ریشه ان تبسوز بوده باشد . تِموْز :(temouz) در گویش جنوب خراسان بویژه گنابادی یعنی ماه اول تابستان که با چله تموز شروع می شود و بنا بر تقویم گبری و تقویم آسوری، تابستان، صیف، فصل گرما ، ماه اول تابستان، تیرماه.گرمای سخت، زمان بودن خورشید در برج سرطان. نام ماه اول تابستان و ماه دهم از ماه‌های رومیان و ماه پنجم عبری.(فرهنگ معین- فرهنگ دهخدا- پروین گنابادی)
معمولاً روز اول تیر (۲۲ ژوئن) طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کرهٔ شمالی زمین است، زیرا در این روز نسبت به روزهای گذشته به اندازهٔ بخشی از ثانیه بیشتر در آسمان باقی خواهد ماند و روز را طولانی‌تر خواهد کرد.
به دلیل اینکه سیارهٔ زمین حول محور خود با درجهٔ ۲۳٫۵ در حرکت است، طی روزی خاص از سال و با به حداقل رسیدن فاصلهٔ منطقهٔ قطبی با خورشید این پدیده که به انقلاب تابستانی نیز شهرت دارد رخ می‌دهد و در برخی از سال‌ها این اتفاق ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) رخ می‌دهد و در برخی سال‌ها ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)و یا اول تیر ماه اتفاق می‌افتد.
این پدیده برای گذشتگان ایران نیز شناخته شده بوده‌است در ایران جشن نیلوفر یا چله تموز با این پدیده ارتباط داشته‌است و در کهن زمان علی‌رغم اینکه ابزارهای دقیق سنجش زمان وجود نداشت
گناباد.
و از چارطاقی‌ها و خانهٔ فنجان یا ساعت آبی و گاهی از ساعت آفتابی استفاده می‌شد اما با همین ابزارهای ساده هم پدیده‌های خورشیدی مانند طولانی‌ترین روز کوتاه‌ترین روز و روزهای اعتدالی یا همسان مانند روز نوروز را با کمی اختلاف تعیین می‌کردند. ۴ قرن پیش از تولد مسیح برای این روز تقویمی طراحی کرده بودند که با استفاده از نور خورشید زمان دقیق آن مشخص می‌شد.
طولانی ترین روز سال
یار ناپایدار دوست مدار – دوستی را نشاید این غدّار- نیک و بد چون همی بباید مرُد – خُنُک آنکس که گوی نیکی برُد-
ای تهی‌دست رفته در بازار – ترسمت پُر نیاوری دستار – هر که مزروع خود بخورد به خوید.
جشن نیلوفر یا جشن تیرگان به چلهٔ تموز و جشن روز اول تموز (چلهٔ تابستان) ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانهٔ گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانهٔ آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل‌دهی آن در چلهٔ تموز (طولانی‌ترین روز) و در روزهای عمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانهٔ گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به‌شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی به صورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است.[۱]
خراسان یکی از جایگاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش و البته با ابهام وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند و گناباد تموز یا «چله بزرگ» تابستان از اول تیر ماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیر ماه تا دهم مرداد ماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.
شعر معروف خراسانی
هموقذِر فهمیُم دِمین ای دنیا – که اَسونی بعد سِختی میه هنوز
[۲]
دیلمیان مراسمی در تیرماه دارند که به آن نوروز بل می گویند در زمان قدیم در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می توانستند با فروش محصول خود زندگی‌شان را سامان دهند و از همین رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌کردند.
در این جشن ۱۰ مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می‌آیند و دورتا دور آتش می‌چرخند و نوازنده‌های محلی موسیقی را با شدت و شور می‌نوازند.
زرتشتیان یزد ۱۲ تا ۱۶ امرداد ماه جشنی دارد که آن نیز در پیوند با آخر چله تموز است.
یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود.
در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.
در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.
جشن چلهٔ تموز یکی از روزهای آیینی به جای مانده از دوران کهن در ایران است که ریشهٔ تاریخی آن به‌طور دقیق پیدا نیست. به‌نظر می‌رسد پیدایش آن بسیار کهن‌تر از دورهٔ ادیان ابراهیمی است و با اسطوره‌های دورهٔ مهری پیوند دارد.
چلهٔ تموز یا چلهٔ تابستان در تقویم کهن ایرانی گرم‌ترین ماه سال است و با بلندترین روز سال مرتبط است. «چلهٔ بزرگ» یا چلهٔ تموز یکی از جشنهای ایرانی بوده که تقریباً فراموش شده‌است؛ اما در جنوب خراسان طولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند، اما نه با آن اهمیتی که برای شب چلهٔ زمستان یا یلدا قائل هستند.
چهل یا چلهٔ تموز حدوداً از اول تیرماه آغاز می‌شده و تا دهم مردادماه ادامه می‌یافته. معمولاً آغاز این چهل روز با طولانی‌ترین روز سال آغاز می‌شود و آن روز یا هفتهٔ اول تیر را گرامی می‌داشتند. در تقویم گریگوری ماه تموز تا حدودی با اول تیرماه انطباق دارد.
تموز معنی های متعددی دارد اما در زبان فارسی ماه چهارم سال و اول تابستان است گاهی اوقات به معنای تابستان و گرمای سوزان هم بکار رفته است شاید ریشه ان تبسوز بوده باشد . تِموْز :(temouz) در گویش جنوب خراسان بویژه گنابادی یعنی ماه اول تابستان که با چله تموز شروع می شود و بنا بر تقویم گبری و تقویم آسوری، تابستان، صیف، فصل گرما ، ماه اول تابستان، تیرماه.گرمای سخت، زمان بودن خورشید در برج سرطان. نام ماه اول تابستان و ماه دهم از ماه‌های رومیان و ماه پنجم عبری.(فرهنگ معین- فرهنگ دهخدا- پروین گنابادی)
معمولاً روز اول تیر (۲۲ ژوئن) طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کرهٔ شمالی زمین است، زیرا در این روز نسبت به روزهای گذشته به اندازهٔ بخشی از ثانیه بیشتر در آسمان باقی خواهد ماند و روز را طولانی‌تر خواهد کرد.
به دلیل اینکه سیارهٔ زمین حول محور خود با درجهٔ ۲۳٫۵ در حرکت است، طی روزی خاص از سال و با به حداقل رسیدن فاصلهٔ منطقهٔ قطبی با خورشید این پدیده که به انقلاب تابستانی نیز شهرت دارد رخ می‌دهد و در برخی از سال‌ها این اتفاق ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) رخ می‌دهد و در برخی سال‌ها ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)و یا اول تیر ماه اتفاق می‌افتد.
این پدیده برای گذشتگان ایران نیز شناخته شده بوده‌است در ایران جشن نیلوفر یا چله تموز با این پدیده ارتباط داشته‌است و در کهن زمان علی‌رغم اینکه ابزارهای دقیق سنجش زمان وجود نداشت
گناباد.
و از چارطاقی‌ها و خانهٔ فنجان یا ساعت آبی و گاهی از ساعت آفتابی استفاده می‌شد اما با همین ابزارهای ساده هم پدیده‌های خورشیدی مانند طولانی‌ترین روز کوتاه‌ترین روز و روزهای اعتدالی یا همسان مانند روز نوروز را با کمی اختلاف تعیین می‌کردند. ۴ قرن پیش از تولد مسیح برای این روز تقویمی طراحی کرده بودند که با استفاده از نور خورشید زمان دقیق آن مشخص می‌شد.
طولانی ترین روز سال
یار ناپایدار دوست مدار – دوستی را نشاید این غدّار- نیک و بد چون همی بباید مرُد – خُنُک آنکس که گوی نیکی برُد-
ای تهی‌دست رفته در بازار – ترسمت پُر نیاوری دستار – هر که مزروع خود بخورد به خوید.
جشن نیلوفر یا جشن تیرگان به چلهٔ تموز و جشن روز اول تموز (چلهٔ تابستان) ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانهٔ گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانهٔ آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل‌دهی آن در چلهٔ تموز (طولانی‌ترین روز) و در روزهای عمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانهٔ گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به‌شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی به صورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است.[۱]
خراسان یکی از جایگاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش و البته با ابهام وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند و گناباد تموز یا «چله بزرگ» تابستان از اول تیر ماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیر ماه تا دهم مرداد ماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.
شعر معروف خراسانی
هموقذِر فهمیُم دِمین ای دنیا – که اَسونی بعد سِختی میه هنوز
[۲]
دیلمیان مراسمی در تیرماه دارند که به آن نوروز بل می گویند در زمان قدیم در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می توانستند با فروش محصول خود زندگی‌شان را سامان دهند و از همین رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌کردند.
در این جشن ۱۰ مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می‌آیند و دورتا دور آتش می‌چرخند و نوازنده‌های محلی موسیقی را با شدت و شور می‌نوازند.
زرتشتیان یزد ۱۲ تا ۱۶ امرداد ماه جشنی دارد که آن نیز در پیوند با آخر چله تموز است.
یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود.
در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.
در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.
به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری میزان،علی آزادگان با بیان اینکه آغاز تابستان مصادف با طولانی‌ترین روز سال است، اظهار کرد: اول تیر در تقویم هجری شمسی همزمان با انقلاب تابستانی است. انقلاب تابستانی زمانی است که خورشید به حداکثر میل آسمانی خود می‌رسد و کوتاه‌ترین سایه ممکن را برای ما اهالی نیمکره شمالی زمین ایجاد می‌کند.
به گفته این کارشناس نجوم، در این روز اهالی نیمکره جنوبی انقلاب زمستانی و طولانی‌ترین شب سال را تجربه می‌کنند.
وی خاطر نشان کرد: قبل از انقلاب تابستانی، رخدادی که از نظر خورشیدی و تقویمی مهم است، اعتدال بهاری بوده که مصادف با آغاز بهار و سال نو هجری شمسی خواهد بود.
وی با بیان اینکه از آن زمان که خورشید در میانه آسمان قرار گرفته بود، تا به امروز خورشید روزانه علاوه بر حرکت روزانه طلوع و غروبش، مقدار کمی هم در آسمان بالاتر آمده تا امروز که میل خورشید به حداکثر رسیده، بیان کرد: پس از انقلاب تابستانی و در طول تابستان هم به تدریج میل خورشید کاهش می‌یابد تا دوباره به همان میزان روز اعتدال بهاری برسد که این بار مصادف با اعتدال پاییزی و اول مهر خواهد بود.
آزادگان با اشاره به مشخصات نجومی طولانی‌ترین روز سال گفت: لحظه انقلاب تابستانی در سال ۱۳۹۸ ساعت ۲۰ و ۲۵ دقیقه روز جمعه ۳۱ خرداد خواهد بود.
طولانی ترین روز سال
وی ادامه داد: طول روز جمعه برابر با ۱۴ ساعت و ۴۵ دقیقه و ۳۵ ثانیه است که از ۳۰ خرداد ۳ ثانیه بلندتر و از اول تیر ۱ ثانیه بلندتر است؛ روز انقلاب تابستانی ۱۳۹۸ از روز اول دی که مصادف با انقلاب زمستانی است، ۵ ساعت و ۱۱ دقیقه و ۲۰ ثانیه بلندتر است.
انتهای پیام/منبع:مهرخبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.
کارشناس نجوم با بیان اینکه امروز طولانی ترین روز سال است، گفت: امروز خورشید به حداکثر ارتفاع خود در آسمان می رسد که انقلاب تابستانی رخ می دهد.
علی آزادگان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اعتدال و انقلابهای فصلی که بر اساس وضعیت خورشید در آسمان تعیین می شوند، گفت: در روز آغاز سال خورشیدی، اعتدال بهاری رخ می دهد؛ در این رویداد خورشید دقیقا در محل تقاطع استوای سماوی و دایره البروج، در میانه آسمان قرار می گیرد.
وی با بیان اینکه معمولا در سال دو اعتدال رخ می دهد، گفت: اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی از رویدادهایی هستند که خورشید در میانه آسمان قرار می گیرد.
به گفته این کارشناس نجوم، یکی از این روزهای ویژه، روز اول تابستان یا انقلاب تابستانی است؛ در این روز خورشید به حداکثر ارتفاع خود در آسمان رسیده و ارتفاع سایه ها نیز به حداقل خود می رسند.
آزادگان خاطر نشان کرد: این روز از نظر طول شب و روز دقیقا در نقطه مقابل شب یلدا قرار دارد؛ یعنی روز به حداکثر و شب نیز به حداقل می رسد؛ البته روز ابتدای تابستان از روز قبل خود فقط چند ثانیه طولانی تر است ولی می توان آن را نقطه اوج روزهای طولانی دانست و از فردای آن هر روز کمی کوتاهتر و به طول شب اضافه می شود.
طولانی ترین روز سال
وی با بیان اینکه ایران در نیمکره شمالی قرار دارد، اظهار داشت: درست در همین زمان که انقلاب تابستانی در نیمکره شمالی رخ می دهد، اهالی نیمکره جنوبی در این روز سال با انقلاب زمستانی مواجه هستند و برای آنها اولین روز زمستان آغاز می شود.
وی با اشاره به زمان دقیق انقلاب تابستانی گفت: امروز ۳۱ خردادماه، انقلاب تابستانی، در ساعت ۱۴ و ۳۷ دقیقه خواهد بود؛ از این رو می توان امروز را بلندترین روز سال دانست که طول آن ۱۴ ساعت و ۴۵ دقیقه و ۳۵ ثانیه است.
وی تاکید کرد: این روز دو ثانیه از روز قبل و بعد خود (۳۰ خرداد و یک تیر) طولانی تر است.
آزادگان افزود: این روزهای طولانی برای آن دسته از ساکنان نیمکره شمالی که به قطب شمال زمین نزدیک هستند بسیار طولانی تر خواهد بود.
کپی شد
All Content by Mehr News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
اصفهان- ايرنا- طولاني ترين روز سال گاهي 31 خرداد و گاهي روز اول تير ماه است زيرا در اين روز خورشيد نسبت به روزهاي ديگر به اندازه بخشي از ثانيه بيشتر در آسمان باقي مي ماند و روز را طولاني تر خواهد كرد.
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است
جشن چله تموز
تموز در تقویم کهن ایرانی گرم ترین ماه سال است. «چله بزرگ» یکی از جشنهای ایرانی بوده که امروزه فراموش شده‌است اما در جنوب خراسان طولانی ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند اما نه با آن اهمیتی که برای شب چله زمستان یا یلدا قائل هستند. چهل یا چله تموز حدودا از اول تیر ماه شروع می‌شده و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یافته. معمولا شروع این چهل روز با طولانی ترین روز سال شروع می‌شود.
چله تموز در خراسان
خراسان یکی از جاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند«چله بزرگ» تابستان از اول تیر ماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند. شعر معروف خراسانی
طولانی ترین روز سال
نه از شو مو منالم نه که از روز – نه از یلدا گیله درم نه چله تموز
هموقذر فهمیدم دمین ای دنیا – که آسونی د بعد سختی میه هنوز
نه از شب من گله و ناله دارم و نه از روز- نه از یلدا و نه از تموز. در قدیم روزهای بعد از نوروز را به دو چهل تقسیم می‌کردند چل روز اول که چله معتدل است و چل روز بعد که روزهای گرما است بعد از چله دوم چله تموز شروع می‌شود. که داغ ترین روزهای سال است.
سعدی
عمر برَف است و آفتاب تموز (تیر(
اندکی ماند و خواجه غَرّه هنوز (غره یعنی خود خواه و مغرور(
ای تهی‌دست رفته در بازار
ترسمت پُر نیاوری دستار= سعدی
یار ناپایدار دوست مدار دوستی را نشاید این غدّار نیک و بد چون همی بباید مرُد خُنُک آنکس که گوی نیکی برُد- برگ عیشی به گور خویش فرست کس نیارد ز پس ز پیش فرست عمر برَف است و آفتاب تموز اندکی ماند و خواجه غَرّه هنوز ای تهی‌دست رفته در بازار ترسمت پُر نیاوری دستار – هر که مزروع خود بخورد به خوید. خوشه نارس گندم و جو- وقت خرمنش خوشه باید چید.
جشن نیلوفر
جشن نیلوفر به چله تموز ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه)است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/ مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانه گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانه آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل دهی آن در چله تموز(طولانی ترین روز) و در ایام عمودی ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانه گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی بصورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است
هم اکنون این جشن در روز دهم مردادماه ( آبان روز ماه امرتات ) در بعضی از مناطق ایران نظیر قسمتهای جنوبی استان خراسان و سمنان و یزد برگزار میگردد.در این روز نیز به سان دیگر جشنهای ایرانی به رقص و پایکوبی پرداخته و از میوه های فصل تناول نموده.
برای دریافت جشن نامه ها , آدرس ایمیل خود را وارد کنید
باز نشر مطالب با ذکر منبع میسر است . تمامی حق و حقوق متعلق به شرکت ناوک است.
تلفن : 88865421
ایمیل : info@jashnname.com
ماشین لباسشویی با آبکشی شرعی
برای خریدبلیط اتوبوس دنبال سایت معتبری؟
به گزارش فارس، روز اول تیرماه قطب شمال بیش از هر زمان دیگر (به اندازه 23٫5 درجه) بسوی خورشید متمایل است و نور خورشید فقط به برخی از سرزمینهای نیمکره شمالی عمود می‌تابد. این روز طولانی‌ترین روز در نیمکره شمالی است و به آن انقلاب تابستانی می‌گویند. ساکنان نیمکره شمالی انقلاب تابستانی را در بلندترین روز سال (اول تیرماه) تجربه خواهند کرد. وقتی خورشید به این نقطه می‌رسد بیشترین زاویه با افق را دارا می‌باشد واین نشان دهنده اغاز فصل تابستان در نیمکره شمالی است. در این روز ساکنانی که در منطقه راس سرطان زندگی می‌کنند خورشید را دقیقاً در بالای سر خود می‌بینند. در اوایل بهار طول شب و روز تقریباً برابر است و ولی به مرور زمان طول روز بیشتر می‌شود و در زمان انقلاب تابستانی که بلندترین روز سال است به بیشترین ساعات خود می‌رسد و با نزدیک شدن به فصل تابستان کم کم روزها کوتاه تر می‌شوند.در نیم کره جنوبی شرایط دقیقاً برعکس با نیم کره شمالی می‌باشد و با انقلاب تابستانی در نیم کره شمالی و اغاز تابستان ساکنان نیم کره جنوبی اغاز فصل زمستان (شب یلدا) را تجربه می‌کنند. البته به این نکته توجه داشته باشید که طول روز فردا تنها یک دقیقه بشتر از سایر روزها خواهد بود و به روزه داران باید 16 ساعت 43 دقیقه روزه دار باشند.
طولانی ترین روز سال
اخبار اجتماعی – فارس
معتبر ترین مرجع پزشکی برای رزرو نوبت
هتل و بلیط مقصد موردنظرت رو آنلاین رزرو کن
اقساط 36 ماه بدون پیش پرداخت لوازم خانگی
مناطق شگفت انگیز با معماری اصیل ایرانی
طرح فروش اقساط(بدون پیش پرداخت)لوازم خانگی
مقصدتوانتخاب ودرسریعترین زمان بلیط رزروکن
درمان گیاهی فشار خون بالا در بارداری
این کاغذدیواری چسبدارو برای عیدسفارش بده
مشاهده تمامی مدلهای لوازم خانگی اسنوا/قیمت
خرید اینترنتی تلویزیون،یخچال و… از بانه
خرید ارزانترین بلیط در تمامی مسیرها
دیدنی هایی که تا به حال ندیدید
ازکجالوازم خانگی رو باقیمت مطمئن خریدکنیم؟
عیدامسال کجابریم؟پیشنهادهای ارزان سفرنوروز
Makan Inc.| All Rights Reserved – © 2013 – 2021
